Justin Decs Countdown: De duivel is een app
De Amerikaanse kortfilmer Justic Dec maakt zijn langspeelfilmdebuut met een adaptatie van een eerdere vingeroefening. Countdown draait rond een app die het exacte tijdstip van iemands dood voorspelt en is een bescheiden maar intelligente horrorthriller die heel efficiënt klassieke en moderne thema’s verstrengelt.
Wat hebben The Free States of Jones, The Happy Time Murders, Adrift, The Boy, Mile 22, The Space between Us, Hustlers en Countdown gemeen? Een ding, ze werden geproduceerd door STX Films, een klein maar snel groeiende Amerikaans entertainment bedrijf gespecialiseerd in hedendaagse B-films. Een modern soort exploitation cinema met oog voor genre codes en sporadisch ook voor actuele en historische thema’s. Uitschieters tot hiertoe zijn The Free States of Jones (dat kijkt naar de Amerikaanse Burgeroorlog vanuit het klassenaspect), The Happy Time Murders (een prettig gestoorde komedie met moorddadige poppen) en Countdown.
Niet dat Countdown een grensverleggend meesterwerk is – we missen filmmakers van het kaliber Cronenberg, Romero, Hooper, Cohen en Craven – maar debutant Justin Dec heeft meer gedaan dan een commerciële hit (de 6.5 miljoen $ kostende film leverde wereld 48 miljoen $ op) scoren. Zijn horrorfilm onderscheidt zich van genregenoten die de laatste twee decennia vaak jonge Amerikaanse klassiekers herkauwden (Halloween, The Texas Chainsaw Massacre) of Japanse geest- en monsterverhalen herwerkten (The Grudge, The Ring, Dark Water, The Pulse, Godzilla) en waar angst vervangen werd door gruwel (torture porn zoals Saw en Hostel) en morbide fascinatie voor de dood (Final Destination, The Green Inferno). Naar het voorbeeld van Mike Flanagan (Before I wake, Doctor Sleep, The Haunting of Hill House) volgt Dec met Countdown een ander spoor. Hij kiest resoluut voor angst en sluit aan bij dystopische traumatische verhalen.
De scenarist-regisseur is niet vies van ‘jump scares‘ en geluidseffecten maar laat zich ook inspireren door een licht apocalyptische tijdsgeest waarin de klimaatverstoring (en nu ook verwoestende pandemieën) een race tegen de tijd lijkt op de starten. Hoe snel kunnen milieumaatregelen genomen worden die beletten dat het klimaat een ‘point of no return‘ bereikt? Hoe snel kunnen vaccins gevonden worden? Dat ‘race tegen de tijd’ gevoel vertaalt Dec in zijn ’tikkende klok’-thriller Countdown. Een prent die ‘horror’ injecteert in doorgaans nonchalant behandelde mobiele telefoons en applicaties via het verhaal van een app die eens gedownload niet enkel het tijdstip van iemands dood aangeeft maar bij het aftellen geen schending van de overeenkomst (die niemand leest vooraleer toestemming te geven) duldt.
Alles begint wanneer studenten onder invloed van drank wat te enthousiast een app downloaden die de dood voorspelt. Dat valt voor de meesten mee, behalve voor een meisje en haar dronken vriend. Zij wil het lot niet tarten en stapt uit de auto waarmee hij even later (niet fataal) verongelukt. Zo ontsnapt ze aan de boom die de passagiersstoel spiest maar uiteindelijk loopt het toch slecht af. Het dronken vriendje freakt in het hospitaal en neemt verpleegster Quinn in vertrouwen. Quinn is sceptisch maar gefascineerd, installeert toch de app die ook haar slecht nieuws (een 3 dagen vonnis) serveert. Wanneer deze app zich niet laat verwijderen (zelfs op een nieuwe I-Phone opduikt) start een race tegen de klok waarbij naast haar jonge zus en vader ook een andere gebruiker met doodsvonnis, een hippe duiveluitdrijvende priester met tatoeages en een hacker met een attitude probleem aan deelnemen. Met wisselend succes, een finale twist en de obligate opening naar een sequel tijdens de eindgeneriek.
De originaliteit van Countdown schuilt niet in dit eenvoudig verhaal en de nu eens grappige en dan weer ernstige toon maar in de manier waarop kinderangsten en rouw- en schuldgevoelens verstrengeld worden met stramienen van monster- en duivelfilms. Met cirkelmotieven, kruisbeelden en exorcisme duiken religieuze elementen op maar de nadruk ligt op menselijke techniek (herprogrammeren) en emoties (liefde, pijn). De protagonisten rouwen om het verlies van geliefden (moeder, broer) tijdens hun jeugd en worstelen met schuldgevoelens (een stervend broertje werd beroofd van zijn dinospeeltje, een moeder sterft in een ongeval wanneer ze haar dochter zoekt en diens zus zwijgt). Het mooie is dat Dec die trauma’s complexer maakt via emotionele diepgang (zo motiveren jaloezie en nood aan aandacht de diefstal van het speeltje) en angst verbindt met de schrik dat het verleden zich herhaalt.
De strijd tegen de duivel – hier een geest annex app-ontwikkelaar – en zijn vloek is in Countdown een metafoor. Het gaat om een strijd tegen het noodlot (de cruciale voorwaarde van de app is het aanvaarden van zijn lot, van het onafwendbaar aftellen naar nul en de dood) waarbij het aan de mens is om er voor te zorgen dat het verleden zich niet herhaalt en de toekomst wordt veilig gesteld. Doemdenken maakt daarbij plaats voor een ode aan menselijke veerkracht. Een veerkracht die cruciaal is in crisistijd.
De parallel met de Corona-crisis kon Justin Dec hier uiteraard nog niet maken maar Countdown is wel een film over empowerment die de vinger legt op de actualiteit. Met name #MeToo en de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag. De ware duivel blijkt een blanke chauvinistische dokter die zijn macht misbruikt. Quinn gaat hem te lijf met “You’re time is up!” en tijdens de slotgeneriek vernemen we dat verschillende vrouwen klacht neerlegden. Door deze hedendaagse strijd te linken aan tijdloze kinderangsten slaagt Dec erin universele, moderne horror te maken. Of hij de ’toekomst van horror’ wordt valt af te wachten, de artistieke kracht van een Cronenberg is immers niet te bespeuren in Countdown, maar een fris geluid is Dec wèl.
IVO DE KOCK
COUNTDOWN: Justin Dec; USA 2019, 90′; scenario: Justin Dec; met: Elizabeth Lail, Jordan Calloway, Talitha Bateman, Peter Facinelli; fotografie Maxime Alexandre, muziek Danny Bensi & Saunder Jurriaans; FILM: *** / EXTRA’S: 0; distributie: The Searchers/Remain in Light.
