John Frankenheimers Year of the Gun: De nachtmerrie van de onschuldige
In Year of the Gun voert John Frankenheimer een Hitchcockiaanse held op: een onschuldige verdacht van een misdaad die zich bewust is dat hij de schijn tegen heeft.
Net als Sidney Lumet, Robert Mulligan en Martin Ritt maakte John Frankenheimer in het begin van de jaren zestig de overstap van televisie naar film. Eerst met documentair geïnspireerde films zoals The young savages en Birdman of Alcatraz om daarna door te breken met staaltjes van politieke paranoiafictie: The Manchurian Candidate, Seven days in may en Seconds. Expressionistische films die Frankenheimer de reputatie van auteur en kritisch observator opleverden.
Halfweg de jaren zeventig evolueert hij tot een onpersoonlijk opdrachtfilmer met werk van ongelijke kwaliteit: French Connection II, Black Sunday, The Holcroft Covenant,… Ook Year of the Gun is niet meer dan vakwerk, maar het is een politiek geladen prent en dat lijkt Frankenheimer nog eens te inspireren. Centraal staat een Amerikaanse journalist. David Raybourne bevindt zich in 1978 in Italië en hij ziet de Rode Brigades als het gedroomde onderwerp voor een ‘bloed’commerciële roman. Maar in chaotische tijden verliest deze voormalige rebel zijn zin voor realisme en perspectief.
Erger nog, zijn verbeelding benadert wat té accuraat de realiteit. Mensen spelen een rol, gebeurtenissen krijgen een heel andere betekenis en zijn romanplot is de perfecte kopie van een reëel complot. Zo stuit hij samen met fotografe Alison King (die catastrofen aankan zolang ze gecadreerd zijn) toevallig op het plan Aldo Moro te ontvoeren en dat blijkt persoonlijke (zijn vriendin leidt een dubbelleven) en gevaarlijke consequenties te hebben.
John Frankenheimer is in zijn element wanneer het gaat om het schetsen van de paranoia en onmenselijkheid van de terroristen (die overal te liquideren tegenstanders zien). Hij peilt ook voorzichtig naar de dubieuze rol van de media bij terrorisme. Maar wat betreft karakterisering en emotionele geladenheid weet hij minder te overtuigen. Year of the Gun is dan ook wat kunstmatig en neigt soms naar het ridicule, maar toch blijft het een betere Frankenheimer.
IVO DE KOCK
YEAR OF THE GUN van John Frankenheimer; USA 1991, 111′; scenatio David Ambrose; muziek Bill Conti; met Sharon Stone, Andrew McCarthy, Valeria Golino; dis CNR.
