Koen Mortiers Un Ange/Engel: An Eyemotional Film Experience
Zelf vertelt regisseur Koen Mortier dat hij zijn films niet meteen herbekijkt maar wij genoten van een tweede visie van Un Ange. Op Blu-ray komt niet enkel de oogstrelende visuele schoonheid van deze Dimitri Verhulst adaptatie tot zijn recht, het verhaal van een ‘amour fou’ tussen twee verloren, gedoemde zielen blijft nazinderen. Dit is betoverende cinema.
“Mijn vriend, mijn broer. Je hebt gefilmd. Dit alles, met plezier, met respect, je hebt gefilmd. Het is jij, niet ik, jij. Het is niet hem, het is jij. Ik hou dit bij. Kom naar hier. Je hebt veel gefilmd, goed gedaan, je hebt goed gewerkt.” Met deze post-credits rap van (vermoedelijk) een Senegalees crewlid sluit Leonardo Van Dijls ‘making of’ van Koen Mortiers Un Ange (aka Engel) af.
Filmen is liefhebben
‘Het sleutelwoord hier is ‘respect’. Dit is geen Marvel avontuur, ook al grappen crewleden over een ‘zwarte leeuw’. Over vrijheid. En over sterke vrouwen. Je merkt het respect voor de locatie, de mensen en de omstandigheden in deze achter de schermen beelden. Vertrouwen in de magie van cinema ook. En liefde voor Senegal. “Als Senegal sterft, sterft Afrika,” benadrukt een ander crewlid, “Senegal is de neus van Afrika. Weet je, wanneer je je neus verliest dan sterf je.”
Een ‘making of’ is doorgaans een didactische documentaire waarin filmmakers hun visie uiteenzetten. Waar ze vooral hun vakmanschap en auteursstatus demonstreren. Zelfzeker en haast arrogant. Niets van dit alles hier. We zien filmmakers samenwerken, zoeken, twijfelen en keuzes maken. “Ik weet het niet.” “Denk je dat er iets mogelijk is?” “We weten dat we morgen ook een probleem hebben.” En toch komt het uiteindelijk goed met het licht, de kleuren, de locaties, de bewegingen en de kadrering in Un Ange.
Want regisseur-scenarist Koen Mortier, DoP Nicolas Karakatsanis en art director Geert Paredis slagen er in om hun neon symfonie in blauw en rood een emotionele invulling te geven zonder de identiteit en authenticiteit van het land waar dit liefdesverhaal van een wielerkampioen en een prostituee speelt op te offeren. Een beetje naar het beeld van hun protagonist: een larger than life figuur met een groot hart, een dromer die kennis maakt met de rauwe realiteit wanneer hij wil leven en haast terloops sterft.
Ondergedompeld in een liefdesverhaal
Na respectievelijk omstreden en ondergewaardeerde films zoals Ex Drummer en 22 mei vertelt Koen Mortier met Un Ange het verhaal van een ‘amour fou’ tussen twee verloren, gedoemde zielen. Een sportman met een tanende carrière en een Senegalese prostituee. Net zoals de roman van de Vlaamse schrijver Dimitri Verhulst waarop de film gebaseerd is, verwijst deze contemplatieve sfeerfilm naar het tragische verhaal van wielrenner Frank Vandenbroucke. Maar Mortier serveert ons vooral een emotionele mokerslag die angst en liefde verstrengelt.
Het verhaal is simpel: Thierry ontmoet Fae in een bar, lijkt betoverd door haar maar wanneer hij Fae volgt naar een groezelig hotel gedraagt hij zich bizar en stuurt hij de prostituee weg. Die ontdekt ’s morgens dat hij dood is. De vondst van Mortier is dat hij van het mysterie geen misdaadthriller maakt maar een liefdesverhaal.
De kracht van Un Ange is dat hij de kijker onderdompelt in de geest van beide protagonisten, meesleept in hun avontuur. Badend in een onwerkelijke sfeer en surfend op droom- en angstbeelden. Een gedeelde zoektocht naar een beter leven van twee mensen die in verschillende werelden leven maar dezelfde dromen en hindernissen delen. “Hoop en wanhoop lopen parallel” weet de regisseur.
“Ik wou een tunnel creëren, de personages onderdompelen in een bloederig, zweterig hol,” benadrukte Mortier toen we hem spraken (zie Filmmagie https://filmmagie.be/review/interview-koen-mortier-over-engel en DeWereldMorgen https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/08/29/koen-mortiers-engel-angst-liefde-en-parallelle-werelden/), “daardoor verdwijnt ook de lijn tussen haar leven en zijn leven. Er is ook een groot verschil tussen het hotel van de toerist en het hotel waar hij met het meisje belandt. Het plafond, de muren en de themakleur rood zijn belangrijk en heb ik samen met Karakatsanis en Paredis gefabriceerd. Ik wou een organisch geheel creëren. Door te werken met heel lange shots maken we de tijd surreëel. We duwen de kijker zo in de film, als een personage.”
Koen Mortier over Un Ange
Na een behoorlijke festival- en bioscoopcarrière is Mortiers meest romantische film nu eindelijk uit op Blu-ray. We vroegen de regisseur om terug te blikken.
Tijdens ons interview net voor de release van Un Ange/Engel zei je dat je vorige langspeelfilm 22 mei eigenlijk niet bestaat omdat hij geen bestaansrecht heeft gekregen. Kreeg je film ditmaal wèl die kans?
Koen Mortier: “22 mei werd maar gedurende één week getoond in drie Kinepoliszalen. Het bleek dat distributeur KFD bij het lezen van het script een andere film had verwacht dan degene die ze te zien kregen toen hij was afgewerkt. Ik vermoed ook dat in 2010 niemand klaar of geïnteresseerd was om het thema van 22 mei als een volwaardig filmonderwerp te zien. Anderzijds heeft een film tijd nodig en die hebben we toen niet gekregen.
Un Ange kreeg van distributeur Paradiso wèl de kans om een langere periode in de arthouse zalen te roteren. Het is echter niet makkelijk om een groot en breed publiek te bereiken wanneer je film niet in de Kinepolis complexen vertoond wordt. Daarnaast opende Un Ange het filmfestival van Oostende en waren de kritieken veelal lovend. Ook in Nederland kreeg de film goede kritieken en werd hij goed geprogrammeerd.”
Een film kan nu op meerdere manieren het publiek bereiken. Heb je wat betreft het bereiken van kijkers iets geleerd van je ervaring met Un Ange?
“Wanneer een film het minder goed doet in de zalen dan leert mijn ervaring dat hij het sowieso minder goed doet op de digitale platformen. Ook bij internationale verkoop kijkt de koper naar de resultaten in het land van herkomst Het zijn harde tijden voor de echte arthouse cinema. In tegenstelling met Nederland,, waar kwalitatieve filmzalen gecombineerd worden met een brasserie of een leuk café, hebben we in Vlaanderen een tekort aan zalen en aan een dynamische arthouse community. Nu is men met de Lumière filmzalen, Cinema Zed en de Palace in Brussel aan een heuse opmars bezig, maar het jonge publiek moet bereikt worden en dat blijft moeilijk.
Er is vanuit Vlaanderen geen eensgezind systeem dat de promotie van de meer moeilijke film helpt. Zo zouden ze voor elke film die door het VAF gesteund wordt een regeling moeten vinden met de verschillende TV-zenders dat elke film een zekere visibiliteit krijgt via het uitzenden van de trailer. Nu gaat het zowat alle richtingen uit, waarbij de twee woorden ‘free publicity‘ nogal lukraak in de mond genomen worden, maar ontbreekt de consensus. Verder wordt een arthouse film door het spel van vraag en aanbod weggedrukt naar de achtergrond bij de digitale kanalen. Er bestaan meer gespecialiseerde streamingsdiensten zoals MUBI maar die bereikt vooral ‘insiders‘. Veel niet-film-mensen weten niet van het bestaan ervan.”
Hoe evalueer je de reacties op je film?
“Ik krijg heel uiteenlopende reacties op al mijn films. Er zijn quasi evenveel haters als lovers. Wanneer ik toevallig een compleet negatieve reactie kruis tracht ik mijn woede te bedwingen maar anderzijds probeer ik er ook begrip voor op te brengen. Vaak zijn negatieve reacties leerzamer dan egostrelende positieve. Ik vind het allemaal goed zolang het niet persoonlijk wordt. Na Ex Drummer werden de meest beledigende oneliners over mij neergepend. Op zich vond ik dat bizar maar nu kan ik het al heel wat beter plaatsen.”
De release van Un Ange dateert ondertussen van september 2018. Kijk je ondertussen anders aan tegen je film. Zou je dingen veranderen?
“Ik heb de film niet meer gezien sinds het allerlaatste moment dat ik er aan werkte en ik ben dit ook niet van plan de komende jaren. Ex Drummer zag ik ook pas een viertal jaar later. Het zit niet in mijn systeem om mijn eigen werk te herbekijken. Dat heeft vooral te maken met het feit dat ik alle fouten en verkeerde beslissingen hoor en zie. Dus mocht ik iets willen veranderen zou ik waarschijnlijk de hele film veranderen.”
Un Ange combineert contemplatieve cinema met een immersieve kijkervaring. Wil je verder gaan op die weg?
“Het is mijn doel om met mijn films een vorm van totaal spektakel te maken dat de kijker moet proberen te ondergaan. Mijn kortfilms begon ik met de titel ‘An Eyemotional Film Experience‘ en eigenlijk is dit de juiste definitie van wat ik tracht te maken. Nu is het zo dat het woord ‘Experience‘ vervangbaar is met ‘experimental‘, maar daar wil ik me absoluut van verwijderen. Mijn ultieme doel is ‘An Eyemotional Film Experience‘ te maken voor een betrekkelijk breed publiek!
IVO DE KOCK
UN ANGE/ENGEL: regie: Koen Mortier; B-N-Sen – 2018 – 105′; met Vincent Rottiers, Fatoun N’Diaye, Paul Bartel, Aïcha Cissé; scenario Koen Mortier naar Dimitri Verhulst; fotografie Nicolas Karakatsanis; muziek Soulsavers; montage Nico Leunen; FILM: **** / EXTRA’S: ** (making of documentaire); distributie: Paradiso.
