Sacha Polaks Dirty God: Littekens, waardigheid en empowerment

aug 19, 2019   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, drama, dvd, film, genre, regisseur  //  No Comments
Dirty God

In haar eerste Engelstalige film, Dirty God, focust de Nederlandse cineaste Sacha Polak (Hemel, Zurich) op een jonge, door een zuuraanval verminkte, Britse moeder die ondanks de blijvende littekens niet klein te krijgen is. Polaks indrukwekkende beeldtaal en de fenomenale vertolking van ervaringsdeskundige Vicky Knight creëren een indringend drama.

Dirty God

De openingsbeelden van Dirty God leveren meteen een eerste mokerslag op: regisseur Sacha Polak toont in close-up het maanlandschap van een mensenhuid vol littekens. De strepen en hobbelige stukken huid blijken die van Jade, een jonge Britse moeder die het slachtoffer werd van een wraakactie van haar ex. Een zuuraanval liet haar achter met een onvolmaakt lichaam. Hoe pijnlijk en traumatiserend dit moet zijn wordt even later wanneer ze uit het hospitaal ontslagen wordt en haar dochtertje begint te huilen bij de aanblik van die ‘onbekende’ mama. De kleurloze Londense buitenwijk waar Jade (Vicky Knight) woont en de grauwe flat van waaruit haar moeder gestolen dingen verkoopt worden er enkel wat somberder op.

“Het idee voor de film kreeg ik enkele jaren geleden toen ik een jonge vrouw met brandwonden in het gezicht zag en meteen weg keek,” zegt Sacha Polak in een bonusinterview, “ik bedacht me hoe erg het moest zijn dat mensen naar je kijken, je kan je niet voor hen verstoppen. Dat leek me interessant als onderwerp en toen ik in Engeland met co-scenariste Susanne Farell research deed dook het zoutzuurverhaal op. Dat leek dramatisch interessant.”

Dirty God

Het duo ontwikkelde een rauw drama dat vooral een indringend vrouwenportret is. Centraal staat Jade, een jonge vrouw die haar schoonheid (lees: perfectie) verliest en niet enkel wordt aangestaard maar ook rotopmerkingen naar haar hoofd krijgt. Haar eerste reflex is zich te verbergen, haar littekens te bedekken met pulls en hoofddoeken. Of te vluchten in het lichtspektakel van discotheken. Daarna zoekt ze een oplossing in het spookkabinet van een Marokkaanse plastische chirurg. Om uiteindelijk te beseffen dat ze zelf moet leren omgaan met haar gevoelens van woede en pijn, met haar seksuele verlangens, zelfbeeld en kwetsbaarheid.

Het met de camera op de schouder gedraaide Dirty God bezit documentaire energie en authenticiteit maar verbindt dit naturel gevoel met een expressieve beeldtaal. Waarbij nachtmerrieachtige beelden (wanneer Jade’s trauma leidt tot een paniekerig gevoel in een spookhuis) afwisselen met grauw realisme (geldgebrek en de problemen van een alleenstaande moeder) en dromerige scènes. Polak vermijdt het sociale drama en het wraakepos en focust op de emancipatie van een doodgewone vrouw die weigert een slachtoffer te zijn. Een vrouw die leert dat niet zich uitwissen maar zich tonen de oplossing is. Dat humor en zelfbewustzijn wapens zijn om stigma’s hun plaats te geven.

Dirty God

Polak hintte er al naar in de proloog die de littekens vat in een kunstwerk, een filmbeeld dat aangeeft dat schoonheid/lelijkheid/verminking in the eye of the beholder zit. Dirty God is niet enkel een verhaal van empowerment, van een vrouw-object die een vrouw-subject wordt, het is ook een film die de male gaze (op het vrouwelijke lichaam) vernietigt. In de plaats daarvan komt een blik die een waardige, mega coole heldin toont. Beschadigd maar toch uit een stuk.

Dat dit werkt is mede te danken aan een fenomenale actrice. Vicky Knight is onervaren en gestreetcast maar maakt van Jade een niet klein te krijgen natuurkracht. Polak nam hier een risico maar hielp Knight door haar geen druk op te leggen en in de film met de deur in huis te vallen wat betreft de littekens. “Mijn eerste gedachte was: hoe langer je naar ze kijkt, hoe meer je de persoon ziet en hoe minder je de littekens ziet,” benadrukt Polak, “want dat had ik ook met de vrouwen die ik ontmoette. En als je die littekens al eens gezien hebt, dan heb je ze gezien. Dan kan je daarna naar de mens kijken.”

Dirty God

Hoe sterk de impact is van blijvende littekens blijkt uit de getuigenis van de actrice. “Toen ik acht jaar was, was ik het slachtoffer van een brand,” vertelt Knight, “helaas heb ik toen twee neven verloren en mijn redder is ook overleden. Mijn bovenlichaam was voor 33 procent verbrand. Dus, vanaf mijn achtste worstel ik met die misvorming als je het zo wil noemen. Ik heb er elke dag mee moeten leren leven. Soms moet ik me er echt op voorbereiden als ik een T-shirt wil dragen. Kan ik het aan dat mensen staren of vragen stellen?”

In een film spelen over een zuuraanval en hoe je omgaat met de gevolgen daarvan “was best heel moeilijk. Omdat ik de emoties en de gevoelens die ik beleef in de film niet had ervaren als kind kon ik ze nu verwerken als volwassene. In Dirty God kwamen deze emoties en gevoelens naar boven. Zo was de een scène waarin het kind begint te huilen bij het zien van de moeder erg vertrouwd. Toen ik in het ziekenhuis lag na mijn ongeval kwam mijn zusje binnen en zei: ‘Ik vind die jongen niet leuk. Waar is Vicky?’ Dat kwam aan.”

Dirty God

Vicky Knight “wou meewerken aan de film om aan mensen te tonen dat je dingen kunt doen en een normaal leven leiden, ook al heb je een misvorming. Ik heb mijn dialogen niet uit het hoofd geleerd. Ik las mijn tekst vijf of tien minuten voor ze ‘actie’ zeiden. Sommige stukken heb ik geïmproviseerd en andere kwamen uit het script. Op mijn eerste dag filmden we in het London Eye. Al die mensen staarden en bleven staan om foto’s te nemen, dat maakte indruk. Ik herinner me de scène waarin ik over de brug loop en passanten stopten om foto’s te nemen. Ik dacht: ‘Hou op. Loop door. Je verpest de scène.’ Dat was wel heftig. Het was een koude maar een fijne dag.”

Dirty God

De opnamen en de film werkten therapeutisch voor de actrice. “Dirty God heeft mijn kijk op mezelf veranderd,” stelt Knight, “voordien had ik geen zelfvertrouwen, ik verstopte me altijd. Zelfs over mijn ongeluk praten lag heel erg gevoelig. Maar als mensen me er nu naar vragen, heb ik het gevoel dat ik een innerlijke kracht en voldoende zelfvertrouwen heb om te denken ‘Wie negatieve commentaar heeft kan de boom in”. Ik sta nu boven hen. Vroeger zat ik echt wel in de put van opmerkingen. Ik focuste op het negatieve. Maar nu kan ik complimentjes aanvaarden. De film heeft me enorm veel kracht gegeven.”

IVO DE KOCK

DIRTY GOD: Sacha Polak, N – B _ UK -Ir – 2019 – 100′; met Vicky Knight, Eliza Brady-Gerard, Rebecca Stone, Dana Merineci; scenario Sacha Polak & Susie Farrell; fotografie Ruben Impens, muziek Rutger Reinders; montage Sander Vos; extra’s: interviews; FILM: **** / EXTRA’S: **; distributie: Cinéart.

Dirty God

Leave a comment