Paul Dano’s Wildlife: De coming of age van ouders en hun kinderen.
In zijn eerste film als regisseur fileert Paul Dano even scherp als liefdevol een disfunctioneel gezin in het Amerika van de sixties. Wildlife is een, door de acteur en zijn partner Zoe Kazan geschreven, karaktergedreven adaptatie van de gelijknamige roman van Richard Ford. Fraai in beeld gebracht door Apichatpong Weerasethakuls DOP Diego Garcia.
In Wildlife borstelt Richard Ford (°1944) – auteur van ‘The Sportswriter’, ‘Independence Day’, ‘The Lay of the Land’ en ‘Canada’ – het portret van een kleine stad. Great Falls, Montana. Tegelijk evoceert hij ook het leven in de sixties. Met de nodige lyriek en scherpzinnigheid: “My father brought us there in the spring of that year from Lewiston, Idaho, in the belief that people – small people like him – were making money in Montana or soon would be, and he wanted a piece of that good luck before all of it collapsed and was gone in the wind.”
De verteller is Joe, een veertienjarige gevoelige jongen die het enige kind is van Jeanette en Jerry Brinson. Zij is een voormalige lerares die huismoeder werd, hij een zelfverzekerde klusjesman die op een golfbaan aan de slag is. Tot hij die job verliest en meteen ook zijn optimisme én doel in zijn leven kwijtspeelt. Jerry vlucht, laat vrouw en kinderen achter om met brandweerlieden wildfires, grote bosbranden, te gaan bestrijden. Joe ziet vader met lede ogen vertrekken terwijl zijn moeder een job vindt en een nieuwe relatie aangaat. Zonder enthousiasme en passie, maar ook deze nieuwe wending komt sterk binnen bij de tiener die gedwongen wordt zijn eigen pad te zoeken.
Moeder en zoon zitten vast in een saaie stad temidden onherbergzame natuur. “What kind of man leaves his wife and child in such a lonely place?” verzucht Jeanette verbitterd. Joe zwijgt maar close-ups onthullen de pijn bij de jongen die getuige is van de desintegratie van de relatie van zijn ouders. Zelf gaat de aan zijn lot overgeleten tiener na schooluren werken bij een portretfotograaf die vastlegt hoe gewone mensen glimlachend de sombere realiteit van hun bestaan trachten te maskeren.
Wanneer Jeanettes nieuwe, oudere, vriend Warren pocht dat hij rijk werd dankzij de incompetentie van mensen en dat “money begets money” reageert zij bitter: “That’s how the rich stay rich and the poor stay poor.” Wildlife ontluisterd de Amerikaanse droom, onderstreept de tegenstelling tussen de gepromote notie dat Amerika het land is van de grenzeloze mogelijkheden en de universele welvaart én zowel de reële levensomstandigheden als de perspectieven van het grootste deel van de bevolking. Samen met de sombere realiteit leveren de niet waargemaakte verwachtingen frustraties en emotionele pijn op. Het specifieke verhaal van de familie Brinson verbergt dan ook amper het universele verhaal van de doorsnee Amerikaan die dromen en verwachtingen zag verdampen en ‘overleven’ de plaats innemen van ‘leven’.
Volgens Paul Dano is “Jerry iemand die zijn leven achter de horizon heeft gelegd. Hij denkt dat de volgende job alles goed gaat maken. De Amerikaanse Droom kan je uit het heden halen. Wanneer Jerry een reality check krijgt met zijn ontslag kan hij het niet aan. Ik zie Wildlife als een coming of age verhaal van een familie. Het gaat niet enkel om het kind, ook de volwassenen moeten opgroeien.” Wat Dano nastreefde was “laagjes af te pellen van een schijnbaar idyllisch bestaan om te ontdekken wat eronder verborgen ligt.”
Bovendien “ben ik geobsedeerd door het mysterie van wie onze ouders zijn. Zij hadden een leven voor het gezinsleven en worstelen met eigen problemen.” Zoals de verteller het bij Ford stelt: “They (= de ouders) lived together – that was their life – and alone. Though God knows there is till much to it that I myself, their only son, cannot fully claim to understand.”
“Ik ben een fan van het werk van Richard Ford en ik wilde pas naar de rechten van het boek informeren op het ogenblik dat ik een helder idee had hoe ik de adaptatie zou aanpakken,” zegt Dano in de making of, “ik schreef hem een nota’s met mijn aanpak en zijn reactie was geweldig. ‘Mijn boek is mijn boek en jouw film is jouw film. Maak gewoon een geweldige film’. Dat was een fantastische stimulans want je wil natuurlijk iets maken dat ook persoonlijk voor jou is.”
Toen Dano in 2012 Fords boek las begon hij meteen te dagdromen: “Wat me aantrok was dat hij met veel liefde en eerlijkheid schreef over een pijnlijke situatie. Ik hou van familie en herinner me het tijdens het opgroeien ontstane besef dat we allemaal feilbaar zijn. Er is veel liefde en vreugde in de wereld maar ook strijd. Niet enkel de Amerikaanse droom maar het idee van wat je beloofd is blijft kwetsbaar. Kijk hoe gelukkig iedereen lijkt in die mooie foto’s maar elk van ons kampt met pijn, liefdesverdriet, interne conflicten of wat ook. Dat zet je als jongere aan om te mediteren over zowel het leven als over wie we zijn als individu.” Het leverde Dano ook visuele sleutel op en “van het moment dat ik het eindbeeld van de film in mijn geest had, voelde ik me in staat het scenario te schrijven.”
“We verwierven de rechten van Fords boek met ons eigen geld en trachtten tijdens het ontwikkelen van het project zoveel mogelijk controle te bewaren,” verduidelijkt Zoe Kazan, “Paul schreef een eerste versie van het scenario dat eigenlijk eerder een ontwerp was en ik gaf er bemerkingen bij. Maar omdat het moeilijk bleek om mijn visie duidelijk te maken met nota’s herschreef ik het scenario. Daarna gaven we het aan elkaar door zodat het steeds verfijnder werd. Dat deden we los van elkaar, telkens een van ons als acteur aan de slag was schreef de ander aan het scenario. En aangezien we het zelf financierden was er niemand die over onze schouder meekeek waardoor we uiteindelijk zo’n drie jaar aan het scenario konden sleutelen.”
Dat verliep volgens Kazan met ups en downs: “Paul was aanvankelijk meer emotioneel verbonden met het verhaal dan ik. Ik herkende hem en zijn passie in de film en dat sprak me aan om verder te werken. Daarbij groeide mijn eigen passie voor de film en ging ik optreden als advocaat voor Jeanette, omdat zij een complex personage is, eentje dat je zelden te zien krijgt in films. We zien haar door de ogen van een kind en moeten niet alles van haar begrijpen, een stuk van de film gaat over het beeld dat we hebben van onze ouders. Maar wij als filmmakers moesten weten waarom ze zich gedraagt zoals ze zich gedraagt om het verhaal goed te kunnen vertellen.”
Voor Kazan is actie verbonden met de personages en zijn plotproblemen dan ook meestal karakterproblemen. Zelf vindt ze het geruststellend dat personages zoals de ouders in Wildlife “slechte keuzes maken omdat we zelf constant worstelen met keuzes en niet perfect zijn.” Achter de keuze om Fords ‘moeilijk’ boek aan te pakken staat ze nog steeds. Net als Paul Dano. “Ik wou altijd al regisseren maar ik ben een acteur en het duurde even voor ik het gepaste onderwerp had gevonden,” aldus de ster van Little Miss Sunshine en There Will Be Blood, “maar dan moet je het gewoon doen. Wildlife is een film die ik absoluut moest maken. Je moet er ook totaal van houden wanneer je mensen vraagt om veel tijd, energie en geld te steken in je film.”
IVO DE KOCK
WILDLIFE: Paul Dano, USA – 2018 – 104′; met Carey Mulligan, Jake Gyllenhaal, Ed Oxenbould, Bill Camp; scenario Paul Dano & Zoe Kazan; fotografie Diego Garcia, muziek David Lang; montage Louise Ford & Matthew Hannam; extra’s: interviews; FILM: **** / EXTRA’S: **; distributie: Cherry Pickers.
