David Gorden Greens Halloween: Een ‘male gaze’ icoon in #MeToo-tijden
In mei brengt Cannes, met de uitreiking van de Carrosse d’Or door de Quinzaine, hulde aan John Carpenter, de regisseur die bewees dat ‘gewone’ horrorfilms buitengewone cinema kunnen zijn. Dat gebeurt 41 jaar na Halloween, de kleine ‘slasher’ die een grote invloed had op generaties fans en filmers. Net nu David Gordon Green een leuke variant serveert.
“Ik had het idee nog niet eerder gehoord” zegt John Carpenter in de making of van Halloween over de invalshoek die David Gordon Green bedacht voor zijn hommage aan en reboot van de klassieker uit 1978. Alhoewel de ooit als opvolger van Terrence Malick beschouwde Green (Stronger, Joe, Prince Avalanche, Pineapple Express, Snow Angels, Undertow) geen horror specialist is (“nog niet” preciseert producent Jason Blum) is hij er inderdaad in geslaagd om een vrij originele en interessante invalshoek te bedenken. Waardoor hij de zeven sequels en remakes, van Halloween II tot Halloween Resurrection, moeiteloos overtreft.
Nu lag de lat na al die inspiratieloze vervolgen niet spectaculair hoog maar de lauwe tot kille reacties van de mainstream filmpers op Greens (en door de muziek ook een beetje Carpenters) Halloween zijn onterecht. Maar niet echt onverwacht. Want onder het mom van lof voor ‘elevated horror‘, het nieuwe label voor ‘de betere horrorfilm’, wordt het horrorgenre in het verdomhoekje geplaatst. Niet enkel torture-porn maar ook uitgepuurde horror wordt geviseerd en eenvoud verbindt nu net de films van Carpenter en Green.
De tendens om moderne horrorfilms zoals It Follows, It Comes at Night, The Witch, The Badadook, A Quiet Place, Hereditary, Get Out en US te bestempelen als ‘elevated horror‘ of ‘art horror‘ en te verzuchten dat horror eindelijk “iets mag betekenen” illustreert hoe weinig inzicht er is in dit ondergewaardeerd genre. Net als drama’s, thrillers en komedies houden horrorfilms de maatschappij (en de kijker) immers al lang een spiegel voor waarin aspecten van ras, geslacht, klasse, repressie, vervreemding, politiek-economische strijd en de instorting van de samenleving verhelderd en uitvergroot worden. Niet zozeer als terloops aangehaalde thema’s maar emotioneel verankerd in verontrustende verhalen en beklijvende beelden.
Horror is doorheen de filmgeschiedenis een genre dat entertainment en ernst weet te verzoenen en steevast iets te vertellen heeft. Door de onderwerpen die aangesneden worden, de situaties die geschetst worden of de tijdsgeest die opgeroepen wordt. Via een dubbele bodem of heel nadrukkelijk. Op een bescheiden, terloopse manier. Of ambitieus. Want de artistieke horrorfilm is niet van vandaag. Die is van alle tijden.
Denk maar aan Nosferatu, Vanmpyr, Das Cabinet des Dr. Caligari, Bride of Frankenstein, Rosemary’s Baby, The Exorcist, Alien, The Shining, The Wicker Man, Suspiria, Videodrome, Salò of The Silence of the Lambs. Terwijl kleine onderhoudende films grote expressieve griezelwerken bleken. Night of the Living Dead, It’s Alive, The Texas Chainsaw Massacre, Carrie, The Thing, The Evil Dead, Pet Sematary, Pan’s Labyrinth of It om er maar enkele te noemen.
John Carpenters Halloween, toch een klassieker die gerangschikt wordt bij de allerbeste horrorfilms ooit, zou trouwens niet als ‘elevated horror‘ beschouwd zijn mocht het een 2019 release zijn. In een boeiend gesprek met David Gordon Green, Jamie Lee Curtis en Jason Blum onderstreept de regisseur van The Thing, Escape from New York en They Live terecht dat eenvoud de kracht was van zijn 41 jaar oude film: “De manier waarop we het in elkaar staken had je toen nog niet gezien. Films legden toen alles uit en de muziek gaf altijd aan wat er ging gebeuren voordat het gebeurde. Bij ons gebeurde het plotseling en was de kijker net als de personages onvoorbereid. Bovendien gebruikten we breedbeeld en een steadycam, wat ook al ongezien was in het genre.”
“Laurie Strode is een doorsnee meisje, ze is heel herkenbaar,” vult Jamie Lee Curtis aan, “en dan introduceer je in haar normaal universum een monster, maar wel eentje met een menselijke vorm. Michael Myers is een raadselachtige mens. Een menselijk masker eigenlijk, iemand zonder achtergrondverhaal.” Iemand “zonder emoties” preciseert Carpenter. “Naast de menselijkheid van The Shape is er de simpliciteit van Haddonfield, Illinois. Een rustig stadje met echte, aardige mensen die een gewoon, rustig leven leiden” vervolgt Curtis, “en dan wordt in hun universum het absolute kwaad geïntroduceerd.”
Daar waar de meeste post-Carpenter Halloween films focussen op het mannelijk monster en zijn moorden legt Green de nadruk op vrouwelijke potentiële en bijna-slachtoffers: voormalig babysitter Laurie (Jamie Lee Curtis), 40 jaar na de aanvallen nog altijd getraumatiseerd, en zowel haar dochter Karen (Judy Greer) als kleindochter Allyson (Andi Matichak). Overtuigd dat de opgesloten Myers ooit achter haar aan zal gaan leeft Laurie al jaren in een bunker en houdt ze zich met een overlevingstraining scherp. Haar familie heeft het moeilijk met haar schijnbaar paranoïde obsessie (en haar dochter worstelt nog met haar ‘assertieve’ opvoeding) tot blijkt dat het gevaar heel reëel is.
“Jullie hebben Laurie en haar familie weer in het centrum van het verhaal geplaatst,” zegt Curtis tegen Green, “jullie hebben Hallo-women gecreëerd, want de vrouwen zijn nu verenigd tegen de agressor.” Daar waar in veel slasher films vrouwelijke personages vooral slachtvee waren, kiest David Gorden Green resoluut voor sterke vrouwen. Vrouwen die opstaan tegen geweld (en discriminatie). “Laurie wil zelf haar verhaal beëindigen en voorkomen dat het verhaal haar einde betekent” stelt de regisseur. Zijn Halloween is een film voor #MeToo-tijden.
We zien hoe een vrouw haar voormalige agressor de rekening voor haar trauma presenteert. Zonder wraak te nemen. Want Laurie mag wel een survivalist lijken die het monster een koekje van eigen deeg wil serveren, uiteindelijk lokt ze hem in de val door zijn agressie te prikkelen. Laurie staat voor empowerment en zelfbeschikking. Carpenter heeft oog voor die veranderde tijden. “In 1978 wou ik gewoon een film maken,” zegt hij, “er is in deze versie meer te vertellen dankzij Laurie.”
Wat niet betekent dat er ook meer verklaard wordt. De boodschap blijft simpel: het kwaad moet je niet benaderen of trachten te begrijpen maar bestrijden. De twee Britse podcasters die ‘het verhaal’ van Michael Myers willen vertellen én de obsessieve Loomis-update Dr. Sartain eindigen als figuranten in de slachtpartij opgestart door de zwijgzame doder die zijn wit gekleurd William Shatner/Star Trek masker weer opzet en richting Haddonfield trekt op de avond van Halloween.
Daar waar het duo met de camera wil binnendringen in de wereld van The Shape, blijft Green met zijn camera netjes buiten de huizen waar slachtoffers vallen. Hij gelooft in The Bogeyman, laat humor en ironie achterwege, en volgt de blauwdruk van Carpenter. Het levert een vrij geslaagde Halloween op. Toch een minpuntje: daar waar Carpenter via natuurlijke geluiden de akelige sfeer versterkte is de soundscape hier wel erg opgekuist. In een poging van horror ‘gewone cinema’ te maken verliest het genre zo zijn documentaire rauwheid en verontrustende kracht.
IVO DE KOCK
HALLOWEEN: regie: David Gordon Green, USA 2018, 105′; met Jamie Lee Curtis, Judy Greer, Andi Matichak, James Jude Courtney; extra’s: verwijderde en verlengde scènes, documentaires, clips; FILM: *** / EXTRA’S: ***; distributie: Universal.
