Kim Ki-Duks Arirang: ‘Hot Doc’ monoloog en therapie

nov 30, 2018   //   by Ivo De Kock   //   Algemeen, documentaire, film, genre, regisseur  //  No Comments

ARIRANG

“Cannes deed me ontwaken” zegt de Koreaanse ‘bad boy’ Kim Ki-Duk nadat Thierry Frémaux hem op het podium heeft geroepen, “Arirang (UCR) is een autobiografische film over mij; het is een middel om me vragen te stellen over mezelf en mijn filmstijl”.

De ooit hyperactieve cineast (15 films in 13 jaar) leek na Dream in 2008 in een winterslaap gesukkeld. Voor zijn comeback zakte hij af naar Cannes, vier jaar nadat Breath er in competitie liep, met zijn eerste documentaire. Arirang (titel van een Koreaanse smartlap) is een docudrama, een monoloog over het leven, de carrière en de betekenis van zijn films. In dit soloproject filmt Kim met een digitale camera zijn kluizenaarsbestaan in een afgelegen hut ergens in een berggebied.

KIM KI-DUK

Narcisme ten top en het maken van de film was ongetwijfeld therapeutisch. Net als het persoonlijk voorstellen van de prent in Cannes. Zowel Kims optreden als zijn film hebben iets pathetisch, maar de manier waarop hij zich achteraf glunderend aan het applaus laaft, maakt duidelijk dat we getuige zijn van de hergeboorte van een cineast. Arirang is – geheel in lijn met het maverickimago van de regisseur van The Isle, Bin-jip en The Bow – een vrij extreme doc die om uiteenlopende reacties smeekt.

Variety vond het “a grind to watch”, een “ervaring vergelijkbaar met in een bar naast een dronkenlap zitten die je alleen maar wil duidelijk maken dat hij ooit beroemd was, dat al zijn vrienden klootzakken zijn en dat hij nu de zin van het leven vat”. Screen International zag daartegen “de ultieme auteurfilm” en “een tot reflectie nopende krachttoer”. Beide standpunten zijn, gezien de navelstaarderij van de cineast en de manier waarop hij zijn eigen sérieux ondergraaft, perfect verdedigbaar. Maar zelfs wie het experiment van een in creatieve en existentiële crisis verkerende filmmaker ridicuul vindt, zal moeten toegeven dat hij pertinente vragen stelt over zijn beroep, privéleven en artistiek werk.

ARIRANG

De roots van zowel Kims filmloze periode als Arirang liggen in een bijna-fataal ongeval op de set van Dream. De hoofdactrice ontsnapte op het nippertje aan de verhangingsdood en een geshockeerde Kim verweet zichzelf onachtzaamheid: “Ik dacht dat ik gek werd, ik huilde in het geheim. Het incident deed me nadenken. Verdwaald in een imaginair filmuniversum – een wereld die tegelijk wreed, heftig, triest, wraakroepend en zacht is – had ik geen moment over mijn leven nagedacht. Terwijl ik de verhalen over deze chaotische wereld steeds krachtiger, triester en wreder maakte werd ik besmet door diverse emoties. Ik was de meest trieste mens op aarde geworden, ik geloofde ten onrechte dat ik de wereld kon manipuleren en ik overschreed een grens”.

Kim Ki-Duk besloot per direct te stoppen met filmen en trok zich terug in een berghut om na te denken over leven en dood, geweld, verraad, vriendschap en ethiek. Na een tijdje begon hij met een digitale camera zijn dagelijkse routine te filmen: houthakken, koffiemachines maken, sneeuwwater verzamelen, soju (sterke drank) drinken, eten,… Tegelijk begon hij zijn zenuwinzinking van zich af te filmen door zelf drie ‘rollen’ te spelen: interviewer (die peilt naar zijn twijfels, angsten en ontgoochelingen), onderwerp en cineast (die met twijfelachtige blik het gefilmde op een monitor bekijkt).

DREAM

De interviewer duikt dan soms nog op als Kims schaduw. Het resultaat is enerzijds een klaagzang. Kim jammert over vrienden die hem verraden hebben (zoals oud-medewerker Jang Hun) en betreurt zijn eeuwig outsiderstatuut. Bitter, en verwijzend naar kritische films zoals Address Unknown en Time, stelt hij vast: “Ik heb prijzen gekregen voor de verkeerde redenen door mensen die mijn films niet gezien of begrepen hebben”.

En zowel die films (waarvan de affiches nadrukkelijk in beeld komen) als waardering (dankzij festivals kreeg hij erkenning) zijn belangrijk. Zijn Spring, summer, fall, winter… and spring die hij tot tranen toe bewogen bekijkt op een monitor zet hem aan tot existentiële overpeinzingen. Het leven is een reeks heuvels die je – met een gewicht aan je lichaam – beklimt en afdaalt. Het zet hem aan de grenzen tussen fictie en realiteit te doen vervagen (“Misschien ben ik wel een acteur” knipoogt hij) en op symbolische wijze afscheid te nemen van een fase uit zijn leven.

Kim knutselt een pistool in elkaar en vuurt schoten af op de locaties van Samaritan Girl en Bad Guy. Om tenslotte het wapen op zichzelf te richten. De oude Kim Ki-Duk (met zijn herinneringen en trauma’s) is dood, lang leve de nieuwe! “Ik kan niet leven zonder cinema” was een certitude maar hoe zijn nieuwe films er uit zullen zien wist Kim in Cannes (nog) niet te vertellen. “Maar mijn leven en films zullen nu parallel lopen”.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 616, juli-augustus 2011)

SAMARITAN GIRL

Leave a comment