Belle: De raadselachtige schoonheid van André Delvaux
In het kader van het over een periode van 2 jaar verspreide digitaliseringsproject van de langspeelfilms van André Delvaux brengt Cinematek na L’oeuvre au noir en Benvenuta nu het uit 1973 daterende Belle uit.
Niets is wat het lijkt in de poëtische en raadselachtige films van André Delvaux (De man die zijn haar kort liet knippen, Rendez-vous à Bray). Zeker in Belle waar het geordende bestaan van een gewaardeerd schrijver overhoop wordt gehaald wanneer hij een mysterieuze vrouw ontmoet in de Hoge Venen. Mathieu wordt passioneel verliefd op de vrouw die hij ‘Belle’ noemt en wanneer hij zijn liefdesavontuur niet langer verborgen weet te houden voor de buitenwereld valt zijn burgerlijk masker af.
Een eenvoudig verhaal op het eerste zicht maar Delvaux werkt met dubbele bodems, een open einde en meer vragen dan antwoorden. Draait alles om de clash tussen natuur en beschaving, tussen beklemmende schoonheid en heidense oerkrachten? Bestaat de vrouw in het bos of is ze een projectie van de incestueuze gevoelens die de schrijver koestert voor zijn mooie dochter? Hoe kan een man zonder verleden en herinneringen een toekomst hebben?
“Belle ontstond vanuit een ontmoeting” benadrukt Delvaux die vertelt hoe hij tijdens een bezoek aan vrienden in Monthouet bij Spa ging wandelen in de bossen en het veengebied en daar vaststelde hoe “bijna meteen de stilte neerdaalde”. Een stilte die hij verbond met de “geheimen, stille huizen en verborgen passies” van het provinciestadje Spa.
“Uit deze ontmoeting en vanuit dit contrast is Belle ontstaan,” stelt Delvaux, “wat zou er gebeuren wanneer een man uit dit soort stadje een dubbel leven gaat leiden waarvan zijn omgeving niets afweet? Hij verandert, en die onbegrijpelijke, schijnbaar zinloze verandering is als een soort waanzin, een passie. Dat is wat Mathieu overkomt. Is het werkelijkheid? Is het ingebeeld? Het maakt niet echt uit, of liever, het komt op hetzelfde neer. Het innerlijke leven heeft een evidentie die van een andere orde is dan die van de dagelijkse realiteit. Cinema kan dat heel duidelijk maken: denk aan Dreyer, denk aan Bergman”.
Mede door de fotografie van Ghislain Cloquet en het art design van Claude Pignot is het door Delvaux geschreven en geregisseerde magisch-realistische Belle een adembenemend mooie film die een dreigend geheimzinnige natuur verstrengelt met een donker en verscheurd innerlijk leven. Zo’n “thing of beauty is a joy forever” maar het helpt dat een puike restauratie – het orginele negatief en de geluidsband werden op hoge resolutie ingescand en gerestaureerd – met een prachtige kleurcorrectie (gesuperviseerd door Charlie Van Damme, de DOP van de meeste Delvaux films) Belle in zijn visuele pracht herstelt. Dit is een parel aan de kroon van een meesterlijk cineast.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 619, november 2011)
BELLE; André Delvaux, B 1973; 93′; met Jean-Luc Bideau, Daniele Delorme, Adriana Bogdan; FILM: **** / EXTRA’S: 0; dis. Cinematek.