15:17 to Paris: Echte helden in Eastwoods re-enactment cinema
15:17 TO PARIS
“Om een held te zijn heb je geen cape nodig” zegt producente Kristina Rivera in de making of van 15:17 to Paris. Regisseur Clint Eastwood vult aan “er worden veel films gemaakt over striphelden en amper over gewone mensen die een bijdrage leveren aan de maatschappij. Daarom wou ik het boek van Alek Skarlatos, Anthony Sadler en Spencer Stone verfilmen.”
15:17 TO PARIS
Om het verhaal te vertellen van de drie Amerikaanse vrienden die op 21 augustus 2015 een aanslag tijdens de Thalysrit van Amsterdam naar Parijs hielpen verijdelen, deed Eastwood beroep op bijzondere amateur-acteurs: de ‘helden’ zelf. De regisseur die de Amerikaanse helden Chris Kyle (American Sniper) en Chesley Sullenberger (Sully) nog liet spelen door Bradley Cooper en Tom Hanks nam een risico: “Ik wist niet of dit zou werken of niet maar ik heb veel films gemaakt de afgelopen jaren en ik dacht ‘ik moet gekke dingen proberen’.” Zijn ‘zot idee’ werd een spel met fictie en realiteit.
De ‘feiten’ nemen maar een vierde van Eastwoods film in. Zoals de onorthodoxe vliegtuiglanding in Sully. Alleen zorgt er ditmaal geen proces voor drama, karakterschets en morele dilemma’s. Zowel de vluchtige biografische schets van deze doorsnee Amerikanen als de weergave van hun Europatrip is weinig spectaculair en dramatisch. Zo levert het misprijzen van een schooldirecteur tegenover alleenstaande moeders enkel een “mijn God is groter dan uw statistieken” woedeuitbarsting op die een ambigue houding tegenover lotsbestemming blootlegt.
15:17 TO PARIS
Enerzijds lijkt het drietal voorbestemd voor grote zaken, anderzijds kunnen individuen hun bestaan in handen nemen en beperkingen overwinnen. Maar Eastwood gooit de clichés en metaforen snel overboord, introduceert toeval en weert karakteropbouw. Het trio blijft slaapverwekkend doodgewoon en komt pas tot leven in hun heldenrollen. Zoals zijn favoriete klassieke Hollywood regisseurs illustreert Eastwood de “action speaks louder than words” stelling. Hun daadkracht doet het karakter van Alek, Anthony en Spencer spreken. Zonder dat ze larger than life worden. 15:17 to Paris onderschrijft Skarlatos’ uitspraak “we chose to fight and got lucky and didn’t die.”
Eastwood maakt duidelijk dat heroïsme een flinke portie dwaasheid bevat. Het bestormen van de tot de tanden gewapende terrorist was moedig maar ook suïcidaal en ondanks de militaire training bleek geluk onontbeerlijk. Na hun als een Instagram home movie in beeld gebrachte reis door toeristisch Europa stappen de drie aan boord van de Thalys met weinig inzichten en nog minder realisme in de bagage.
15:17 TO PARIS
Ondanks de reprimande van een Berlijnse gids wanneer ze verbaasd reageren op de plaats waar Hitler stierf. “Ik dacht dat hij in het Adelaarsnest was overleden toen de Amerikaanse troepen naderden” zegt een van hen. “Nee, de Amerikaanse geschiedenisboeken zitten er 700 km naast,” repliceert de gids, “het waren naderende Russische troepen. De Amerikanen hebben niet al het kwaad vernietigd.”
Door te kiezen voor amateur-acteurs, door ‘echte’ helden aan te zetten tot re-enactment, vermijdt Eastwood Hollywood heroïek en de verheerlijking van bravoure. In hun houterigheid zijn de drie juist echt en wordt hun (re)actie een soort out of body experience die even absurd als onvermijdelijk en noodzakelijk blijkt. Ze deden wat ze moesten doen omdat ze niet anders konden. Bij zo’n instinctmatige reflex pasten volgens Eastwood niet-acteurs die zichzelf spelen want “acteren is een instinctief en geen intellectueel proces.”
15:17 TO PARIS
En: “voor hen is het een catharsis, ze gaan terug en herbeleven wat het had kunnen zijn en hoe het werd.” “Iedereen acteert niet maar roept herinneringen op” vult Skarlatos aan. Toch kruipt in deze film over “millennials die opstaan en iets doen” (dixit Eastwood) ook wat Hollywood lyriek. Maar daar zorgt president Hollande’s speech voor. Soms zijn Fransen Amerikaanser dan Amerikanen.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 688, oktober 2018)
15:17 TO PARIS: Clint Eastwood, USA 2018, 93′; met Ray Corasani, Alek Skarlatos, Anthony Sadler, Spencer Stone, Judy Greer, Jenna Fischer; extra’s: documentaires; FILM: *** / EXTRA’S: ***; dis. Warner.
15:17 TO PARIS