Paul Greengrass’ Bloody Sunday: Indringend docudrama
BLOODY SUNDAY
“I just want to say this to the British Government… You know what you’ve just done, don’t you? You’ve destroyed the civil rights movement, and you’ve given the IRA the biggest victory it will ever have. All over this city tonight, young men… boys will be joining the IRA, and you will reap a whirlwind.” Aan het woord Ivan Cooper in Bloody Sunday, de dramatische verfilming van de bloederige repressie van een burgerrechten mars door Britse politiediensten in Ierland op 30 januari 1972. Regisseur Paul Greengrass zou later o.m. The Bourne Supremacy, United 93, Green Zone en Captain Phillips maken.
BLOODY SUNDAY
De acteurs en medewerkers van het indringende docudrama Bloody Sunday benadrukken in korte interviews vooral het belang van «een film die leert begrijpen en verzoenen», die de «Engelse en Ierse tragedie» van 30 januari 1972 (toen in Derry Ierse vredesbetogers werden doodgeschoten door Britse ordestrijdkrachten) verklaart op een voor iedereen aanvaardbare wijze. Zodat wonden kunnen helen. Cineast Paul Greengrass onderstreept «de nood aan gedeelde verhalen over wat er gebeurde» en volgt daarom zowel soldaten als betogers. Ondanks de onderliggende woede wordt niet gestreefd naar een zwart-wit oordeel maar wel naar empathie. Hoe problematisch volledig inzicht is, blijkt uit de documentaire «Ivan & Jimmy».
BLOODY SUNDAY
De echte Ivan Cooper vertelt Jimmy Nesbitt, de protestantse politicus in de film, dat veel nog altijd niet is opgehelderd. Cooper ontkent ook dat hij alles van het drama weet: «Zelf zie je maar een gedeelte van het gebeuren». Bloody Sunday koppelt dat subjectieve aspect van de ervaring (claustrofobie, angst, agressie, gevaar) aan de logica van escalerende confrontaties en de tragiek van het historisch perspectief (radicalisatie i.p.v. verzoening).
Authenticiteit is hier geen doel maar een middel. Het echte doel is loutering. Co-producent Don Mullan formuleert de droom van de filmmakers: een krachtige kroniek maken over een verscheurend drama als «onderdeel van het vredesproces».
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Film & Televisie, n° 539, februari 2004)
BLOODY SUNDAY