The Book of Eli van de Hughes Brothers: De Apocalyps als nieuwe start
THE BOOK OF ELI
2012, The Road, Zombieland en Legion bezorgden de apocalyptische film dit jaar een opgemerkte comeback. Met verhalen die draaien rond het einde van de wereld legde Hollywood de vinger op de heersende tijdsgeest. De onzekere toestand nà globale vernietiging inspireerde de Hughes Brothers tot The Book of Eli, een stevige Bijbelse actiefilm.
THE BOOK OF ELI
“De setting en het verhaal waren zo anders, het was visueel uitdagend. Je hebt meer postapocalyptische films, maar toch voelde deze anders aan. De film speelt niet in een stad maar in een dor en donker landschap. Personages hebben nog geen vegetatie gezien! Er is ook een specifieke look”. Zo verklaart Albert Hughes waarom het scenario van Gary Whitta hem en zijn broer zo aansprak.
De makers van Menace II Society en From Hell waren al een tijdje op zoek naar een nieuwe uitdaging (“Tussen deze film en onze laatste zit ongeveer acht jaar” zegt Albert), naar een verhaal dat hen aansprak. “Het script was geweldig en had de juiste ingrediënten,” stelt Allen Hughes, “alles is verwoest: de openbare orde, de wereld, de wegen, de dampkring. Alles is verrot”.
THE BOOK OF ELI
The Book of Eli speelt in een nabije toekomst wanneer Amerika door toedoen van de mens veranderd is in een kaal en quasi verlaten niemandsland. Gewelddadige bendes speuren naar levensmiddelen terwijl een man met een roeping (stemmen geboden Eli de Bijbel in veiligheid te brengen) naar de oceaan in het westen trekt. Hinderpaal is een verlaten gemeenschap in ‘the middle of nowhere’ gerund door
booswicht Carnegie.
The Hughes Brothers zijn gedreven vertellers die speciale effecten niet in de weg laten staan van hun drama. Meer nog, ze gebruiken de apocalyptische look om het verhaal te vertellen. Grijsgrauwe beelden ademen verwoesting uit en het desolate landschap versterkt het isolement van de held. “Albert ging voor een look die nog nooit in deze mate is gerealiseerd,” zegt zijn broer Allen, “de wereld komt meer tot leven. De lucht moest een personage zijn. Die moest iets toevoegen en in dezelfde richting als Eli gaan”. Het gebeurt zo subtiel dat het werk niet opvalt, tot spijt van Albert Hughes: “Er zitten heel veel visuele effecten in en dat is soms frustrerend. Want je kan het niet zien”.
THE BOOK OF ELI
Met een religieuze hergeboorte van een vernietigde samenleving heeft deze actiefilm een spirituele inslag. “Deels kwam de inspiratie voor de personages uit de bijbel,” bekent scenarist Gary Whitta, “mensen die door God uitverkoren zijn, zoals Job. Ze worden eruit gepikt en ondergaan ontberingen om hun geloof uit te dagen”. Eli is een man met een (religieuze) missie. “Hij wil dat boek beschermen en doen wat hem opgedragen is,” zegt Denzel Washington over zijn personage, “Eli doet het al zo lang en heeft daarbij slachtoffers gemaakt”. Albert Hughes ziet in hem “een traditionele filmheld. Hij redt een paar mensen. Niet omdat hij wilde maar omdat hij moest. Eli is vredelievend en bescheiden, zegt niet veel. Hij wordt alleen gewelddadig wanneer hij in het nauw wordt gedreven. Hij moet vechten om te overleven. Hij heeft in al die jaren leren vechten met een pistool, een machete, pijl en boog. Het gaat om efficiëntie voor hem: hoe kom ik het simpelst van hier naar daar?”.
THE BOOK OF ELI
Broer Allen geeft toe dat Eli “een bekend archetype is. De rondzwervende monnik hebben we deels al in andere films gezien, maar niet op deze manier. Eli is een doorsnee man, geen ex-militair of zo”. Zijn alter ego Carnegie maakt duidelijk dat de grens tussen inspirator en dictator dun is. Beiden geloven in iets, hebben een overtuiging, maar Carnegie werd een leider die mensen manipuleert. De zoektocht naar het boek werd een zodanige obsessie dat normen en waarden verdwenen, waardoor hij zonder wroeging of spijt mensen misbruikt. “Vele dictators zijn in het begin charismatisch, menselijk en gedreven,” besluit Albert Hughes, “tot ze zoals Carnegie een grens overschrijden en kwaadaardig worden”. Dan is het einde van de wereld nabij.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 608, oktober 2010)
THE BOOK OF ELI; The Hughes Brothers; USA 2010; 118’; met Denzel Washington, Gary Oldman, Tom Waits; extra’s: Eli’s Journey, Starting Over, Animatics; FILM: **/ EXTRA’S: **; dis. Paradiso
THE BOOK OF ELI: ALBERT EN ALLEN HUGHES