Jake Schreiers Robot & Frank: Originele, lichtvoetige buddy movie
ROBOT & FRANK
“Cornflakes zijn voor kinderen” zegt een robot tegen zijn meester. “Jij bent voor kinderen, idioot” luidt het antwoord. Niet echt een hilarische dialoog, al zorgt het verbale duel tussen Frank Langella en Peter Sarsgaard voor vuurwerk, maar wel een die symptomatisch is voor de lichtvoetige ironie waarmee de Amerikaanse onafhankelijke productie Robot & Frank ons doet glimlachen. Deze in Sundance bekroonde debuutfilm van Jake Schreier kiest in tegenstelling tot vele hedendaagse komedies voor een light touch, een ‘minder is meer’-aanpak waarbij de ernstige thema’s even subtiel worden geïntroduceerd als de relativerende humor.
ROBOT & FRANK
Het verhaal speelt in “a near future”, een nabije toekomst die erg op het heden lijkt ware het niet voor de smalle wagens en de grootscherm Skype. In die lichtjes verhoogde realiteit vormt het falende geheugen van de gepensioneerde voormalige inbreker Frank een potentieel gevaar. Wat begint als vergeetachtigheid en roekeloosheid kan zonder supervisie uit de hand lopen. Daarom schenkt Hunter, tot ontzetting van zijn zus Madison, een hulprobot aan zijn alleenwonende vader. Die naam- en gezichtloze robot verandert snel van een vervelende indringer in een nieuwe partner en uiteindelijk een vriend. Doordrongen van het besef dat er limieten zijn aan de relatie tussen mens en machine.
Een sleutelscène herinnert aan HAL 9000’s wedervaren in 2001: A Space Odyssey, een andere film over afbrokkelend geheugen (“My mind is going. There is no question about it. I can feel it”), maar ook het melodrama blijft subtiel. En niet enkel de humor en de emoties worden onnadrukkelijk en onderkoeld geserveerd, ook de introductie van thema’s verloopt haast achteloos. Ook al gaat het om eenzaamheid, dementie en ouderdom, verslaving, familiale verantwoordelijkheid, jeugdtrauma’s, maatschappelijke stigma’s, de antropomorfe benadering van objecten en de rol van machines en technologie in het dagelijkse leven.
ROBOT & FRANK
Robot & Frank is gebaseerd op een kortfilm die Schreiers studiegenoot en scenarist Chris Ford als NYU-eindwerk maakte. Het door Japanse experimenten geïnspireerde verhaal van een hulprobot die bejaarden bijstaat leek hen interessant én haalbaar voor een onafhankelijke film. De keuze voor een zelfgebouwde robot (en geen CGI-creatie) was er een voor realisme en authenticiteit. Maar volgens Schreier moest de robot “schattig blijven en daarom ook groot genoeg zijn om iets op te pikken van het aanrecht zonder te groot en dus bedreigend te worden. Hij dringt in de leefwereld van bejaarden binnen en mag hen dan ook niet afschrikken”. Ook al omdat geheugenverlies Frank onzeker en kwetsbaar maakt.
Het was ook belangrijk dat Franks partner in deze buddy movie geen gezicht kreeg. “Mensen projecteren emoties in objecten,” aldus Schreier, “we dichten onze toaster gevoelens toe. We zijn hier zo goed in dat we over alles praten alsof het echt is. Een gezichtloze robot vinden we eng, net als Frank aanvankelijk. Wanneer Frank om de robot begint te geven volgt het publiek hopelijk”. De robot is niet enkel schattig maar ook ‘goed’. Toch blijft de vraag wat je aan zo’n lieve machine mag overlaten. Daarover verschillen broer en zus van mening. Hij geeft de robot omdat hij het beste wil maken van een slechte situatie, zij blijft afstandelijk en passief maar verdedigt het idee dat mensen voor mensen moeten zorgen.
ROBOT & FRANK
Een sobere Frank Langella maakt van zijn juwelendief geen tragische figuur maar een intrigerend individu. Iemand voor wie het stelen van moeilijk verkoopbare juwelen een artistiek project wordt, iets waarmee hij net als een artiest bewijst wat hij kan doen. Deze activiteit verstoorde in het verleden zijn gezinsleven en relaties. En nu moet ook de robot er aan geloven. Want de kunstenaar-dief blijft een loner. Maar iedereen heeft zijn redenen concludeert Jake Schreier in navolging van Jean Renoir.
IVO DE KOCK
INTERVIEW FESTIVAL VAN DEAUVILLE – 2 SEPTEMBER 2012
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 628, oktober 2012)
GENRE komedie
REGIE Jake Schreier
SCENARIO Christopher Ford
FOTOGRAFIE Matthew J. Lloyd
MUZIEK Francis and the lights
CAST Frank Langella (Frank), Liv Tyler (Madison), James Marsden (Hunter), Jeremy Strong (Jake), Jeremy Sisto (sheriff), Susan Sarandon (Jennifer), Peter Sarsgaard (robot)
PRODUCTIE USA – 2012 – 86’
DISTRIBUTIE Paradiso
ROBOT & FRANK