Nicholas Meyers Star Trek II: The Wrath of Khan: Emotionele sciencefiction
STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN
Na het mooie maar emotieloze Star Trek: The Motion Picture (1979) van Robert Wise leek het door Gene Roddenberry bedachte sf-feuilleton de stap van tv naar film niet te kunnen zetten. Zonder veel overtuiging gaf de tv-afdeling van Paramount Nicholas Meyer, een beginnende cineast die zich met Time After Time had laten opmerken, een beperkt budget om een sequel te maken. Star Trek II The Wrath of Khan (1982) lanceerde echter de reeks in de bioscoop en zou achteraf de beste Star Trek-film blijken.
STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN
De losjes op de «Space Seed»-episode gebaseerde film bracht de geest van de sixties-serie opnieuw tot leven, ensceneerde dramatische ruimtegevechten en verraste met een emotioneel prangende sterfscène. Via verhaal en vooral personages werden bovendien thema’s zoals familie, ouderdom, verlies, dood en wraak aangesneden. Operaliefhebber, romanschrijver (The Seven Percent Solution) en scenarist/regisseur Nicholas Meyer was géén Trekkie. Door het verhaal realistisch te houden, de film een nautische look te geven en de vedetten te laten acteren bracht deze «eigenzinnige intellectueel» Star Trek evenwel tot leven.
STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN
Deze «Director’s Edition» dvd werd door Nicholas Meyer niet van een nieuwe montage voorzien. Alleen scènes die reeds voor de tv-versie werden heropgevist (waardoor o.m. duidelijk wordt dat Scotty verwant is met een rekruut die zal sterven) zijn ook nu opgenomen. In zijn audiocommentaar toont Meyer zich trouwens bijzonder sceptisch over zogenaamde «director’s cuts». Zoals hij ook het nut van dergelijke commentaar in twijfel trekt.
Toch maakt de zichzelf als «verhalenverteller» omschrijvende Meyer boeiende opmerkingen over de ontwikkeling van het script, de heftige reacties van de fans, parallellen tussen Kirk en Sherlock Holmes, de militaristische ondertoon, overeenkomsten met Moby Dick en het verschil tussen acteurs en filmsterren. De regisseur plaatst ook vraagtekens bij de verklaringsdrift van Hollywood waardoor kijkers passief blijven.
STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN
Hij merkt ook fijntjes op dat zijn meer extreme ideeën steevast op weerstand stuitten. Weerwraak nam Meyer door zijn geweigerde filmtitel, «The Undiscovered Country», te gebruiken toen hij aflevering 6 mocht inblikken. De cineast verzet zich ook nu nog tegen het, na previews genomen, besluit om het einde minder grimmig te maken en ondanks de dood van Spock de deur open te laten voor diens terugkeer.
Omdat hij zo’n wederopstanding bedrieglijk vond, weigerde Meyer om aflevering drie te maken. De controverse omtrent de aanpassing van het «downbeat» slot komt ook aan bod in «Captain’s Log». Andere documentaires belichten de look van de film en het (toen trendsettend) gebruik van visuele effecten. Voorts zijn er ook nog interviews, storyboards en een gesprek met schrijvers van spin-off boeken. Dat laatste is vrij pijnlijk want de «professionele trekkies» blijken in hun enthousiasme elke rationaliteit te verliezen,
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Film & Televisie, n° 528, januari 2003)
STAR TREK II: THE WRATH OF KHAN