David Batty over My Generation: Back to the sixties

MICHAEL CAINE

‘Swinging sixties’ icoon Michael Caine voert ons in David Batty’s documentaire My Generation door een periode waarin Londense creatieve vrijbuiters en kleurrijke muziek de grijze Britse klassenmaatschappij dooreenschudden.

MICHAEL CAINE

“De grote verandering was dat popcultuur relevant werd tijdens de jaren zestig. Cultuur was niet langer gereserveerd voor de hogere klasse.” Zegt David Batty. Maar eigenlijk Michael Caine want de documentairemaker is zowat zijn woordvoerder.

My Generation is Caine’s troetelproject.

David Batty: “Alles begon met een gesprek tussen Michael en producent Simon Fuller. Simon is geobsedeerd door sixties muziek, Michael wou altijd al vertellen hoe hij en zijn vrienden het Britse klassensysteem doorbraken. Ze zagen raakpunten en vroegen mij die te verbinden. Het viel mij op dat Michaels verhalen allemaal een pointe hebben, iets zeggen over cultuur en het sociale systeem. Met Caine’s verhalen had ik een narratieve draad. Wat muziek betreft merkte ik dat mijn kinderen geïsoleerd naar ‘oude’ nummers luisteren. Zelf groeide ik op met albums die een verhaal vertellen. Daarom wou ik sixties muziek in een album steken. Bekende nummers worden in hun context geplaatst om aan te geven waarom ze gemaakt werden en wat ze trachten te zeggen.”

MICHAEL CAINE

Je vermijdt didactische voice-over commentaar.

“Ik wil kijkers een ervaring geven, ze meenemen voor een trip ‘back to the sixties‘ via een overweldigende cocktail van mode, kunst, seks, drugs en rock ‘n’ roll. Een commentaar over het geheel leggen zou daarvoor nefast zijn. Michael komt en gaat in de film maar hij tracht ons enkel te helpen bij de tijdreis.”

Men zoekt vaak naar het ‘verhaal’ van de sixties maar misschien was er enkel een spirit?

“Het verliep inderdaad meer organisch. Mensen projecteren te veel op de sixties maar het was wel een periode waarin iets gebeurde. Op zeer korte tijd. Want alles speelde zich af tijdens twee, drie jaar. Van 1965 tot 1967. Ik ben geboren in Londen en het straffe was dat deze voordien eerder mistroostige stad toen het dynamische centrum van de wereld werd. Bijna van de ene dag op de andere.”

MY GENERATION

Onder impuls van een kleine groep.

“Volgens Michael zo’n 100 à 150 mensen. Ze inspireerden anderen maar grote delen van Groot-Brittannië misten het hele gebeuren. Dankzij volledige werkgelegenheid hadden jongeren voor het eerst geld. Ze konden uitgaan, platen en kleren kopen. Dat gaf hen macht. Daarnaast leefde het idee dat met twee oorlogen op korte tijd hun ouders er een zootje van hadden gemaakt. Michael zegt dat toen hij opgroeide jongeren gekleed wilden gaan als hun ouders terwijl tijdens de sixties ouders er bij wilden lopen zoals hun kinderen. Die probeerden alles omdat hun ouders niets probeerden.”

Waarom koos je voor drie hoofdstukken?

“Omwille van het album-gevoel én om de kijkers door de chaos te loodsen. Ik zag drie fases. Een pre-fase waar ze zichzelf vinden: Michael krijgt zijn naam, Bailey ontdekt foto’s, Twiggy wordt model, Marianne Faithfull wordt ontdekt,… Dan is er de middenfase waarin alles prachtig is en de verovering van Amerika lonkt. Tijdens de derde fase stevenen we af op een einde in mineur. Volgens Michael door een georganiseerde demonisering.”

MICHAEL CAINE

De contrarevolutie viseerde de rebelse jeugdcultuur.

“Een contrarevolutie is eigenlijk goed omdat ze je scherp houdt. Revoluties moeten zichzelf blijven heruitvinden of ze worden een deel van het meubilair. De sixties verloren hun rebelsheid, de muziek werd kitscherig, de aandacht verschoof van Londen naar Amerika.”

“Don’t look back in anger” adviseert Caine, verwijzend naar John Osborne.

“Het is een knipoog naar zijn favoriet werk. Maar ook een afrekening met nostalgie. Michael wil niet dat het verleden nostalgisch geïdealiseerd of blind aanbeden wordt. Voor hem draait het om inspiratie opdoen waardoor de nieuwe generatie het beter kan doen.”

“Don’t dream small” is zijn tweede advies.

“Of “laat je niet klein houden door de gevestigde orde.” Plastisch uitgedrukt: “Don’t let the bastards keep you down!” Stel autoriteit altijd in vraag. Naar de klassenstructuur van de samenleving kijkt hij door een socialistische bril. Het concept dat er mensen beter zouden zijn omwille van hun afkomst maakt hem boos en opstandig. Daarom wilde hij zijn verhaal vertellen. Het interessante is dat Michael vrij oud was toen hij doorbrak met Cy Endfields Zulu (1964). Caine vertelde me dat hij zich had voorgenomen te stoppen met acteren wanneer hij op zijn dertigste niet zou zijn doorgebroken. In de week dat hij 30 werd kreeg hij de rol, dus hij haalde het nipt! Caine beschouwt zich dan ook als vaderfiguur en woordvoerder van deze generatie. Al de anderen waren twintigers. Caine’s passie voor ‘my generation‘ en de swinging sixties is zo sterk omdat hij weet hoe het voordien was. ”

MICHAEL CAINE

Nam hij de interviews zelf af vanwege die persoonlijke betrokkenheid?

“Paul McCartney, David Bailey, Roger Daltrey, Mary Quant, Sandie Shaw, de geïnterviewden zijn Michaels vrienden. Ik bouwde de film rond die gesprekken en breidde er interviews aan met leden van de groep die niet meteen persoonlijke vrienden waren. De interviews zijn meer gesprekken en ik heb ze ook als dusdanig gefilmd. Ik toon Caine’s gesprekspartners niet omdat ik de kijker naar de sixties wil transporteren. Mensen 50 jaar later zien breekt de betovering. De enige die je in het heden opduikt is Michael Caine, omdat hij onze verhalenverteller is en nog steeds een iconische uitstraling heeft.”

Je laat hem ook verdwijnen als Alfie (1966) en weer verschijnen in het heden.

“We zochten visuele manieren om terug te keren naar het verleden en Michaels iconische personages boden die kans. Caine een lift zien instappen, praten met David Bailey en dan weer opduiken in The Italian Job (1969) is verwarrend én opwindend.”

“Where did it all go wrong?” vraagt Caine het antwoord blijft uit.

“Omdat de vraag niet te beantwoorden valt. Caine’s antwoord is ‘drugs’. Het goede aan drugs was dat ze de creativiteit stimuleerden. Men nam aanvankelijk drugs om de geest te verruimen. Maar na een tijd werd het iets dat je moest doen. Dat vernietigde volgens Caine de sixties party scene. Drugs werden illegaal, verdwenen achter gesloten deuren waardoor de sociale interactie wegviel. Zelf geloof ik dat dingen een natuurlijke cyclus doormaken, met een terugval en de nood aan een nieuwe stimulans. Soms moet je afscheid nemen van iets.”

IVO DE KOCK

(Interview verschenen in De Filmkrant, juni 2018)

TWIGGY