Denis Villeneuve’s Blade Runner 2049: Dromen robots van mensen?
Blade Runner 2049 leek een slecht idee. De zoveelste marketing-gestuurde lancering van een blockbuster franchise. Maar gelukkig is Denis Villeneuve zelf geen fan van ‘moderne’ herwerkingen van jaren ’80 films en geeft hij een contemplatieve twist aan het immersive cinema spektakel. Door ons onder te dompelen in de geest en het emotionele leven van de protagonisten van het door Philip K. Dick en Ridley Scott geïnspireerde distopische neo-noir sciencefictionverhaal maakt Villeneuve zijn eigen The Godfather Part II. Een sequel die beter (dramatischer, diepgaander en intenser) is dan de originele Blade Runner.
Blade Runner 2049 is een door Roger Deakins adembenemend gefotografeerd visueel epos met indrukwekkende CGI-effecten maar het is vooral heel menselijke cinema. Met nadrukkelijke close-ups van pokergezichten (rimpels, tranen en ogen vertellen een ander verhaal) en met droomachtige landschappen die een inwendig leven weerspiegelen. De acties van personages zijn vertalingen van hun gevoelens, emoties spreken luider dan woorden en dromen weerspiegelen de ziel.
In een kunstmatige wereld waar wezens artificieel zijn en de realiteit bedrieglijk is blijken alleen genot, pijn, plezier, verdriet, nostalgie en spijt authentiek. Villeneuves meta-fictie is een eerbetoon aan Scott (via personages, scènes, thema’s en neon-reclames voor o.m. Pan-Am), heeft een Bijbelse dimensie (de replicants als uitverkoren volk) en knipoogt naar Citizen Kane (houten paardje als Rosebud), Planet of the Apes (apocalyptisch landschap), Her (virtuele vriendin), The Shining (hotelbar) en de levensboom van Malick en Aronofsky. Maar net zoals in Arrival voegt Villeneuve meer lagen toe, stuurt hij sombere paranoia en donkere tragiek in een melancholisch hoopvolle richting en creëert hij extra diepgang via reflectie over geheugen, identiteit, ziel, beeldtaal en communicatie.
De op rebellerende, en door hun onsterfelijkheid subversieve, androïde robots jagende Officer K is zowel een Kafkaiaans personage als een noir-held. De jonge blade runner is de speelbal van het systeem (dat hem dwingt gehoorzaam en aangesloten te blijven) zoals de protagonist van ‘The Trial’ en een eenzame figuur net zoals de robotachtige huurdoder in Jean-Pierre Melville’s Le Samourai.
Zijn strijdlustige baas Joshi zet hem op het spoor van een enigma dat “can break the world”, zijn imaginaire hologramvriendin Joi helpt hem het mysterie van de liefde te ontwarren terwijl de diabolische ontwerper Wallace en vernietigingsmachine Luv K’s overlevingsstrijd verstrengelen met een zoektocht naar replicants, kluizenaar Rick Deckard en een spoorloos liefdeskind. Het verleden spookt daarbij door zijn geest en dromen. Maar gaat het om echte of ingeplante herinneringen? En welke rol speelt de in een bubbel jonglerende Memory Maker?
Met personages die laveren tussen wanhoop en hoop, tussen neurose en hysterie, neemt Blade Runner 2049 ons mee op een magical mystery tour die de echo’s van het verleden doet versmelten met de angsten voor de toekomst. Het sprookje verbindt grootstedelijke vervreemding (in neon kleuren) met (fluo-kleurige en helwitte) ecologische rampspoed en een technologiegedreven post-menselijk tijdperk.
Dat leidt tot tragiek én romantiek. Want androïden dromen niet van elektrische schapen maar van mensen. De mens hielp de wereld om zeep maar toch hunkeren synthetische wezens zoals Joi, Lux en Memory Maker naar menselijkheid. Ook K wil ‘echt’ worden. Als een soort Pinokkio snakt hij naar een ziel en verlangt hij naar fysiek contact. De zoekende handen van het sensuele robot/mens/hologram trio kondigen de reikende hand van de vader aan. Maar de wereld die onze antihelden moeten delen met hologrammen van Elvis en Marilyn lookalikes wordt alsmaar complexer en moeilijker te vatten. “Things were simpler then” krijgt oldtimer Deckard te horen.
IVO DE KOCK
(Aritkel verschenen in FILMMAGIE, n°679, november 2017)
GENRE sciencefiction
REGIE Denis Villeneuve
SCENARIO Hampton Fancher, Michael Green naar Philip K. Dick
FOTOGRAFIE Roger Deakins
MUZIEK Hans Zimmer, Benjamin Wallfisch
CAST Ryan Gosling (K), Harrison Ford (Rick Deckard), Sylvia Hoeks (Luv), Ana de Armas (Joi), Robin Wright (Joshi), Jared Leto (Niander Wallace), Hiam Abbass (Freysa), Carla Juri (Memory maker)
PRODUCTIE USA – 2017 – 152’
DISTRIBUTIE Sony
RELEASE 4 oktober