Sidney Lumets Prince of the City: Gestileerde tragedie over verraad
PRINCE OF THE CITY
“Prince of the City is visueel een erg gestileerde film” zegt regisseur Sidney Lumet (Dog Day Afternoon, Serpico, The Verdict) in een bonusdocumentaire, “terwijl iedereen vindt dat het echt oogt”.
PRINCE OF THE CITY
Prince of the City lijkt inderdaad bijna een documentaire over corrupte New Yorkse politieagenten en de informant die hun systeem deed instorten, maar het is een vermomde Griekse tragedie over verraad. Met larger than life figuren in de greep van angst-, schuld- en spijtgevoelens. In dit gewaardeerd maar commercieel geflopt drama uit 81 herneemt Lumet Serpico. Opnieuw is het verhaal van de politieagent die overgaat tot getuigenissen tegen zijn collega’s, doordrongen van mystiek psychologische motieven die geserveerd worden in een Italo-Amerikaans sausje.
Zowel de intensiteit van de relatie tussen agenten (“Ik slaap met mijn vrouw maar leef met mijn partner” beseft de held) als de eenzaamheid van de geïsoleerde ‘verrader’, hier Danny Ciello, worden ook nu weer op rauw-realistische wijze gebracht. New Yorker Lumet combineerde daarvoor acteurs en niet-acteurs (“Om een realistische indruk te wekken had ik realistische acteurs nodig. Die zijn er zat in New York”) en werkte met lenzen en belichting die de werkelijkheidsindruk versterkten.
PRINCE OF THE CITY
Samen met zijn DOP Andrzej Bartkowiak deelde Lumet zijn film op in drie delen waardoor hij de toenemende paranoia en blikvernauwing visueel kon uitdrukken. Het verontrustende karakter van de film werd versterktdoordat de cineast niets of niemand beoordeelt (“Ik gaf nooit aan of iemand of iets goed of slecht was” stelt Lumet) maar slechts een wereld uiteen laat vallen. “We dachten ècht dat we prinsen van de stad waren,” stelt Robert Leuci, de ex-agent op wie het Danny Ciello-personage gebaseerd is, “we overschatten ons waarschijnlijk een beetje”.
“Hij danst op de rand van de waanzin” vult Robert Dailey aan, de auteur die Leuci’s levensverhaal neerschreef. Aanvankelijk denkt de informant de touwtjes in handen te hebben maar snel lopen de zaken uit de hand omdat FBI-man Santimasso hem genadeloos manipuleert. Om zijn huid te redden dient Ciello zichzelf (zijn ‘eer’) en zijn vrienden te verraden. Alles valt in puin; zijn familie staat onder FBI bescherming, hijzelf wordt met de dood bedreigd, zijn neef wordt vermoord en enkele vrienden plegen zelfmoord.
PRINCE OF THE CITY
Ciello beseft dat hij gebruikt werd, betreurt dat hij uit morele overwegingen ‘verkeerde vrienden’ koos en bewondert de moed van een ex collega die aan de onderzoekscommissie weerstand biedt. Lumet (die samen met Jay Presson Allen het scenario schreef) is geïnteresseerd in dit morele aspect van Prince of the City en verwijst via hypocriete politici naar de blacklisting-periode. Deze puike film wordt gedragen door een verbluffende Treat Williams, voor wie het een carrièrehoogtepunt werd. “Ik had een heel krachtige, tragische rol,” beseft de acteur 25 jaar later, “Sydney Lumet was mijn vriend, coach en leermeester”.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 575, juni 2007)
PRINCE OF THE CITY: Sidney Lumet; USA 1981; 168’; met Treat Williams, Bob Balaban, Lindsay Crouse; beeldformaat 2.40:1; dis. Warner; extra’s: documentaire, FILM: **** / EXTRA’S: *
SIDNEY LUMET