Trey Edward Shults’ It Comes at Night: De hel binnenkamers
IT COMES AT NIGHT
De helse taferelen van Pieter Breughel de Oude sierden de muren van het huis waar het familiaal psychodrama Krisha (2015) explodeerde en ook in de tweede film van de Amerikaanse onafhankelijke filmmaker Trey Edward Shults, de post-apocalyptische horrorthriller It Comes at Night, komt ‘De triomf van de dood’ nadrukkelijk in beeld wanneer de camera door de donkere gangen van een afgelegen huis glijdt. Brueghels nachtmerrieachtige chaos weerspiegelt in beide gevallen de emotionele en morele crisis die ontstaat wanneer een familie van binnenuit wordt aangevallen.
KRISHA
In Krisha wekt de terugkeer van het zwarte schaap van de familie (“I have tried to become a better human being”) n.a.v. Thanksgiving oude demonen (verslaving, spijtgevoelens) op die de crisis doen escaleren. In It Comes at Night wordt door een cataclysme (een mysterieuze plaag creëert fatale fysieke transformaties) de strijd tussen de familiale muren een zaak van leven en dood waarbij de destructieve krachten van wantrouwen, angst en paranoia voor extra spanning en verwarring zorgen. Ook al omdat de ene vraag, hoe ver zullen families gaan om zichzelf te beschermen, de andere verbergt. Namelijk: is er in deze post-apocalyptische wereld nog wel iets om voor te leven? Of: hoe zinvol is overleven wanneer de prijs het verlies van menselijkheid is?
IT COMES AT NIGHT
De kracht van Trey Edwards Shults is dat hij niet zomaar genreoefeningen aflevert. Hij vertelt verhalen die verbonden zijn met persoonlijke emoties en ervaringen. De spijtgevoelens van zijn stervende vader, zijn eigen sterfelijkheidsangsten en ervaringen met de spanningen tussen generaties binnen families. Niet toevallig opent It Comes at Night met een sterke traumatische scène waarin een dochter-met-gasmasker afscheid neemt van haar lijdende vader en dan samen met haar zoon toekijkt hoe haar man hem doodt, verbrandt en begraaft. De dagelijkse routine en rituelen die volgen kunnen niet verhullen dat hier een familie in gevaar verkeert en het begrip beschaving samen met hoop verdween.
IT COMES AT NIGHT
Met deze prelude is de toon gezet voor een somber moreel horroravontuur. De trip schakelt een versnelling hoger wanneer de familie ’s nachts een indringer betrapt en overmeestert. Will beweert water te zoeken voor zijn gezin en na een lange op marteling lijkende ondervraging besluit Paul het verhaal te gaan checken. Een shootout met een ander vader-zoon duo later zijn beide gezinnen verenigd in het huis.
IT COMES AT NIGHT
Even lijkt solidariteit over te nemen maar de seksueel gefrustreerde jonge Travis geraakt verstrikt in een web van voyeurisme (hij gluurt naar het lichaam van Wills vrouw Kim), deliriums en nachtmerries (zwart braaksel en zombies dringen binnen in zijn kamer/geest) en langzaam verliezen ook Paul en Sarah zich in achterdocht en angst. De harmonie is weer chaos, de utopie dystopie. De samenwerking maakt plaats voor onderlinge spanningen die escaleren tot een gewelddadig conflict. Egoïsme, zelfbehoud en woede breken door het dun laagje empathie en beschaving dat heel even terug leek. Met fatale gevolgen voor iedereens leven en menselijkheid. Absurd en verbijsterend: “Je dode mijn zoon!” klinkt het. In een mix van wanhoop, onbegrip, pijn en woede.
IT COMES AT NIGHT
Want er zijn geen slechteriken in It Comes at Night. Evenmin van buitenaf dreigende monsters. Het gevaar schuilt in het gezin en in de kleine gemeenschap. Individuen en situaties zijn nooit zwart-wit en altijd complex. Mensen worstelen met tegenstrijdige emoties en het verlangen om in een post-apocalyptische wereld hun familie te beschermen.
IT COMES AT NIGHT
Maar ook binnen het gezin zijn er spanningen: de 17-jarige Travis verzet zich tegen zijn vaders machogedrag, Sarah gruwelt van Pauls paranoia en agressiviteit. Door de familie monsterlijk te maken sluit Trey Shults aan bij de seventies horror van Tobe Hooper, Wes Craven en Larry Cohen. Maar hij kiest voor een minimalistische variant die aansluit bij het werk van de forties meesters Val Lewton en Jacques Tourneur met meer suggestie en sfeer (via licht en Steadicam bewegingen) dan effecten. Slow horror à la The Witch; visuele en metaforische cinema die illustreert hoe stabiliteit verdween uit het post 9/11 landschap.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 676, juli-augustus 2017, It Comes at Night)
IT COMES AT NIGHT
GENRE post-apocalyptische horrorthriller
REGIE Trey Edward Shults
SCENARIO Trey Edward Shults
FOTOGRAFIE Drew Daniels
MONTAGE Matthew Hannam & Trey Edward Shults
CAST Joel Edgerton (Paul), Christopher Abbott (Will), Carmen Ejogo (Sarah), Riley Keough (Kim), Kelvin Harrison (Travis), Griffin Robert Faulkner (Andrew)
PRODUCTIE USA – 2017 – 97’
DISTRIBUTIE Cinemien & Splendid Film
DE TRIOMF VAN DE DOOD – BREUGHEL