Cultauteur Dito Montiels A Guide to Recognizing Your Saints: Een bewogen jeugd op straat
A GUIDE TO RECONIZING YOUR SAINTS
“Een jongeman van nergens die nergens heenging”, zo typeert Dito Montiel zichzelf in A Guide to Recognizing Your Saints. De zoon van
een Nicaraguaanse immigrant en een Ierse moeder schreef in zijn autobiografische roman over een bewogen jeugd op straat in zijn geboortewijk Queens.
Een bestaan waaruit hij ontsnapte via underground cultuur (Warhol en Bruce Weber voor wiens Calvin Klein-foto’s hij poseerde) en de voor 1 miljoen dollar door Geffen gecontracteerde groep Gutterboy (“De vraag is wat anderen met dat geld deden,” aldus zanger Montiel, “voor mij was het gewoon een jaar met een groep op pad zijn en dagelijks MacDonalds eten. Ik weet alleen dat ik de laatste zes maanden uit het gebouw getrapt ben omdat ze vreesden dat ik iemand ging doden”).
A GUIDE TO RECOGNIZING YOUR SAINTS
Voor de filmversie van zijn boek besloot Montiel, gesterkt door Sundance-advies, de scherpe kantjes niet te verwijderen. “Ik wou niemand afkraken of verheerlijken,” stelt Montiel, “maar dingen tonen zoals ze zijn. Ik haat het om door een roze bril te kijken en wou alles zo authentiek mogelijk laten aanvoelen. Om zo de emoties van het boek te vatten, de warmte die in de tragiek zit ingebed”.
Dito Montiel zoekt met zijn (in Sundance en Venetië bekroonde) regiedebuut naar innerlijke waarheid via de reconstructie van gevoelens. Personages zijn daarbij geen doel maar middel. A Guide to Recognizing Your Saints verstrengelt twee verhaallijnen. Het halfweg de jaren 80 gesitueerde verhaal van teenager Dito (“Mijn naam is Dito en ik zal iedereen in deze film verlaten” is zijn openingsstatement) en zijn Saints: de Schotse dichter Mike O’Shea, Dito’s Latino vriendin Laurie en zijn vrienden Antonio, Giuseppe en Nerf. Dito vlucht uiteindelijk om in Californië schrijver te worden.
A GUIDE TO RECOGNIZING YOUR SAINTS
De tweede verhaallijn toont hoe hij als veertiger naar de oude wijk terugkeert, zijn in de gevangenis belande vriend Antonio opzoekt en zich met zijn vader Monty (een getormenteerde Chazz Palminteri) verzoent. Het contrast tussen het dynamische verleden en het meer statische
heden is groot maar met realistische dialogen en een mix van professionele en amateur-acteurs bereikt Montiel authenticiteit. Energiek camerawerk (Eric Gautier gebruikt lange takes) plaatst ons in het flashback-gedeelte midden in het gebeuren.
Waardoor de emotionele impact groot is, mede door de verbluffende vertolking van ruwe parels zoals Shia LaBeouf en Martin Compston. Het heden fungeert als duidende raamvertelling en mist daardoor enigszins de vitaliteit van de jaren 80. Montiel last vervreemdingseffecten in (fade to black-momenten, Cassavetes-achtige jump cuts, personages die zich tot de camera richten) maar blinkt vooral uit in het evoceren van directe, rauwe emoties. Gevoelens die intenser worden wanneer onderhuidse spanningen exploderen (de badkamer-confrontatie tussen Dito en Monty), het noodlot toeslaat (Giuseppe sterft onder een metrostel) en geweld losbarst (controleverlies en wraak leiden tot de dood).
A GUIDE TO RECOGNIZING YOUR SAINTS
Ondanks het feit dat Montiel boek én scenario schreef, werd het geen netjes opgepoetste ‘perfecte’ scenaristenfilm. Gelukkig. Dito Montiel filmt zoals hij spreekt: nerveus. Daardoor zit er in dit onevenwichtig werk zoveel leven. Zoveel gevoel. Zoveel passie. Zoveel liefde.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 574, mei-juni 2007)
A GUIDE TO RECOGNIZING YOUR SAINTS: reg. & sce. Dito Montiel naar zijn eigen roman / fot. Eric Gautier / muz. Jonathan Elias / mon. Jake Pushinsky & Christopher Tellefsen / act. Robert Downey Jr., Shia LaBeouf, Chazz Palminteri, Dianne Wiest, Channing Tatum (jonge Antonio), Melonie Diaz, Martin Compston, Eric Roberts, Rosario Dawson, Adam Scarimbolo, Peter Tambakis, Julia Garro, Scott Campbell / pro. Trudie Styler, Travis Swords, Charlie Corwin & Clara Markowicz / USA / 2006 / 98’ / dis. Paradiso
A GUIDE TO RECOGNIZING YOUR SAINTS