Terrence Malicks Song to Song: De rapsodie van een punkdichter
SONG TO SONG
“Fuck the system, we make our own system” brullen de Zuid-Afrikaanse rappers van Die Antwoord terwijl Terrence Malick met kinetische slow motion dansbeelden Song to Song opent. Een opgestoken middelvinger mét knipoog van een maverick regisseur die niet maalt om zijn outsider status. Sterker nog, die lacht met het feit dat hij door zijn golf narratief experimentele films (To the Wonder, Knight of Cups, Voyage of Time) zo uit de gratie viel dat Indiewire rondvroeg “of critici hun geduld verloren zijn met Terrence Malick (“ja”, antwoordden velen).”
SONG TO SONG
Terrence Malick beseft dat hij zijn eigen mythe – de J.D. Salinger van de Amerikaanse cinema die na twee meesterwerken (Badlands, Days of Heaven) twintig jaar van het toneel verdween om dan terug te keren als mediaschuwe ’trage’ meester (The Thin Red Line, The New World, Tree of Life) – vernietigde door een veelfilmer te worden toen zijn filmliefde groter bleek dan zijn schuchterheid.
SONG TO SONG
Bovendien weigert hij koppig te werken in functie van het publiek; films maken en kijken is voor hem een poëtische trip waarbij emoties en ideeën primeren op narratieve structuur, thema’s, plot en dramatische climax. De kijker wordt uitgenodigd voor dit cinematografisch avontuur maar nooit verleid, gemanipuleerd of gecharmeerd. “Fuck de legende, geniet van mijn films” zegt Malick, “of negeer ze.” Die films zijn te nemen of te laten. Niet uit arrogantie maar uit noodzaak. Terrence Malick kan enkel films maken vanuit gevoelens. Films die omdat hij ze voor zichzelf moest maken ook écht relevant worden voor anderen.
SONG TO SONG
Voor Song to Song wijkt Malick niet af van zijn ondertussen vertrouwde emotiegedreven lyrische stijl; met een mozaïekstructuur, een melancholische toon en een blik vol verwondering gericht op een raadselachtige wereld. Bovendien kruipt Malick met interne monologen opnieuw in de verwarde of ontredderde geest van zijn protagonisten. Het grote verschil is dat de centrale driehoek (producer Cook en muzikanten Faye en BV) zich emotioneel uitleeft (maskers vallen af) terwijl hun leefwereld – de warme muziekwereld van het architectonisch koele Austin – achtergrond blijft.
SONG TO SONG
Bovendien vertelt de film het (niet lineair gebrachte) verhaal van hoe liefde gefnuikt wordt door ambitie en belast wordt door zowel verwachtingen als schuldgevoelens. Een andere nieuwigheid is dat Malicks visuele poëzie ook heel sensueel is. Song to Song is zijn meest erotische film sinds Badlands en wordt voortgestuwd door muziek. Waardoor de cerebrale trip een fysiek karakter krijgt. Bovendien compenseert Malick zijn sombere, melancholische ‘verloren paradijs’ visie op de hedendaagse wereld met humor (hilarische passages van John Lydon en Iggy Pop) en knipogen (zoals The Doors-acteur Val Kilmer die een Jim Morrison act opvoert).
SONG TO SONG
Terwijl verhalen en personages traditioneel een dramatische ‘boog’ krijgen gelooft Malick meer in schokken, sprongen en contrasten. Zo doet de montage ons vaak abrupt in het hart van een volgende scène belanden en wordt schijnbaar documentair realisme (met beweeglijke camera) afgewisseld met artistieke beelden (van een statische of glijdende camera). Terwijl het levenslustige eerste deel van de film met zijn zwevende en balancerende personages afsteekt tegen het weemoedige tweede deel gedomineerd door vallende en liggende figuren (het centrale trio en de dienster, kunstenares en societydame die hun pad kruisen).
SONG TO SONG
Een contrast dat voor Malick een aan liefde inherent conflict weerspiegelt; de zoektocht naar de opwinding van verliefdheid versus het streven naar emotionele stabiliteit, verlangen versus herinnering. Zoals de film zelf in verschillende richtingen getrokken wordt, op verschillende ritmes vibreert: Song to Song is nu eens contemplatief en dan weer kinetisch, nu eens bezwerend om even later weer meeslepend te zijn.
SONG TO SONG
Ronduit intrigerend wordt het telkens ‘the poet with a punk heart‘ Patti Smith opduikt. Als stem van het geweten en ervaringsdeskundige op liefdesvlak voor onze fragiele helden en als alter ego van punkdichter Malick. “Elke gitaar heeft een song in zich” zegt ze, liefdevol een ‘oud’ exemplaar strelend. Het komt er op aan om dat ‘verhaal’ er, van Song to Song, uit te halen. Wat Terrence Malick blijft doen. Van film tot film, van rapsodie tot rapsodie. Zonder concessies.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 675, mei-juni 2017)
SONG TO SONG
GENRE romantisch drama
REGIE Terrence Malick
SCENARIO Terrence Malick
FOTOGRAFIE Emmanuel Lubezki
MONTAGE Rehman Nizar Ali, Hank Corwin & Keith Fraase
CAST Ryan Gosling (BV), Rooney Mara (Faye), Michael Fassbender (Cook), Natalie Portman (Ronda), Cate Blanchett (Amanda), Holly Hunter (Miranda), Bérénice Malohe (Zoey), Val Kilmer (Duane), Patti Smith, Iggy Pop
PRODUCTIE USA – 2017 – 129’
PATTI SMITH in SONG TO SONG