Hot Docs: De documentaire, het comeback genre
HARRY BENSON
“Alles stroomt en niets is blijvend” wist Heraclitus. Al heb je vaak de indruk dat alles terug komt. Zo ook de huidige revival van de documentaire die herinnert aan de vorige hoogdagen midden jaren 2000. En meteen dus ook waarschuwt voor een nakende terugval. Maar is er na het Michael Moore effect toen, nu sprake van een Netflix effect? En sluit de hype ook al de crash in zich?
Het antwoord is tweemaal nee ook al is het enthousiasme na Sundance en in de aanloop van Tribeca en Hot Docs wat overdreven. De wereldwijde explosieve groei van VOD gigant Netflix heeft de vraag naar documentaires inderdaad vergroot maar ook andere spelers (Amazon, Hulu, bioscoopverdelers) bezorgen de industrie een stevige boost. Dat het overleven niet afhangt van één vertoner of distributiekanaal is goed nieuws voor de sector die in staat lijkt de onvermijdelijke terugval te overleven.
HARRY BENSON
Tot een totale crash hoeft het niet te komen, alleen “alles stroomt” en de opvatting dat film enkel film is wanneer het in een bioscoop vertoont wordt zal ook voor het documentaire genre naar de schroothoop worden verwezen. Niets is blijvend. Een ramp hoeft dat niet te zijn al zal het medium ook het cinematografisch werk beïnvloeden.
Dat zal te merken zijn aan de vorm, de stijl en de filmtechnieken. Aan de manier waarop verhalen verteld worden. En in de handen van minder getalenteerde documentairemakers zal ook de keuze én de inhoud omgekneed worden. Het is ook geen toeval dat biodocs weer in opmars zijn. Menselijke verhalen en sprekende hoofden laten zich via veel kanalen bekijken.
HARRY SAYS
Getuige de portretten van Danny Fields, Harry Benson en Frank Zappa die ons via dvd bereiken. De respectievelijke documentaires bulken niet van creativiteit en originaliteit maar toch kijken we geboeid naar het leven en de visies van deze mythische figuren. Zeker Eat that question: Frank Zappa in his own words is beklijvend omdat Thorsten Schutte meer focust op de ideeën dan op de levensloop van deze geniale musicus.
Een rock ‘n’ roll held die rebelleert tegen de muziekindustrie “omdat wat de muziekindustrie doet niet muzikaal is, ze wil producten en geen muziek maken”. Een man die kritisch staat tegenover Amerika want “cultureel betekenen we niets, een land dat zich niet inspant om zijn cultuur te bewaren zou misschien niet moeten bestaan want het zijn de mooie dingen die een samenleving voortbrengt die moeten overleven en niet de jeansmerken.” Schutte laat Zappa’s muziek voor zich spreken al maken de woorden van de man duidelijk dat ideeën primeren op melodieën.
Het is smullen van Zappa’s pleidooi voor “het recht van het ongeboren idee” maar voor een levensloop moet je elders wezen. “Het is niet belangrijk om te worden herinnerd,” zegt Zappa, “mensen zoals Reagan en Bush die zich bezighouden met hun nalatenschap geven veel geld uit om positief te worden herinnerd, mij kan het niet schelen.”
Danny Says focust met de promo-medewerker van The Doors en de ontdekker van The Stooges en The Ramones Danny Fields op een man in de schaduw en Brendan Toller slooft zich dan ook uit om zijn levensloop en zijn flamboyant karakter in beeld te brengen. Daardoor lijkt de doc op Woody Allens Zelig, met een ‘onbekende’ die telkens in ‘historische’ beelden opduikt. Een geforceerde manier om zijn belang te onderstrepen. Want wat zijn impact op punkrock echt geweest is komen we niet te weten.
Van de werkwijze en het talent van fotograaf Harry Benson, een workaholic die wonderlijke iconische beelden (van The Beatles, Muhammad Ali, Greta Garbo, Michael Jackson en Winston Churchill) heeft gemaakt, komen we meer te weten in Harry Benson Shoot First. De man blijkt een irritante etter wanneer hij zijn mond open doet maar met de camera tovert hij. In het begin van de film komen zijn foto’s door het montageritme niet tot hun recht maar dat voedt net ons verlangen om er bij stil te staan. Wanneer de documentairemakers dat doen is het genieten geblazen. Ook al blijkt de grens dus de topfotograaf en de paparazzo dun.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 675 mei-juni 2017)
.
DANNY SAYS: Brendan Toller, USA 2015, 105′; met Danny Fields, Justin Bond, Iggy Pop, Rommy Ramone, Alice Cooper; FILM: ** / EXTRA’S: 0; dis. Pink Moon;
HARRY BENSON: SHOOT FIRST: Matthew Miele & Justin Bare, USA 2016, 87′; met Harry Benson, Sharon Stone, Alec Baldwin, Donald Trump; FILM: *** / EXTRA’S: 0; dis. Pink Moon;
EAT THAT QUESTION: FRANK ZAPPA IN HIS OWN WORDS: Thorsten Schutte, F-D 2016, 90′; met Frank Zappa, Steve Allen, Angel; extra’s: interviews; FILM: **** / EXTRA’S: **; dis. Sony.
DANNY SAYS