Xavier Dolans J’ai tué ma mère: Sterk debuut van Canadese wonderboy
J’ai tué ma mère
“Ik kan niet van mijn moeder houden en ook niet nièt van haar houden. Er zijn honderden mensen van wie ik meer hou” zegt Hubert, de protagonist van J’ai tué ma mère. Een repliek die de toon zet van een even claustrofobisch als beklemmend coming-of-age relaas waarmee de nog geen 20-jarige regisseur, producent, artistiek leider én protagonist Xavier Dolan ophef maakte tijdens het festival van Cannes in 2009. Van de nevensectie Quinzaine des Réalisateurs zou hij de volgende jaren bliksemsnel evolueren naar de hoofdsecties van het festival. De worsteling met artistieke aspiraties, de zoektocht naar seksuele geaardheid, de wonden geslagen door familiale relaties en de confrontatie met vriendschap en afwijzing zouden de rode draad door zijn oeuvre worden.
De piepjonge Canadese debutant Xavier Dolan (hij is pas twintig en schreef als 17-jarige het semi-autobiografische scenario op basis van een eerder geschreven tekst met als titel ‘Moedermoord’) verrast met een coming of age-tragikomedie die draait rond een turbulente moeder-zoon relatie.
J’ai tué ma mère
J’ai tué ma mère lijkt eerst een familieoorlog (waarbij zoonlief genadeloos inhakt op een moeder die hij zegt te misprijzen en te haten) maar na een tijdje blijkt woede affectie te verbergen. Hoogtepunt is de scheldtirade waarmee de geplaagde moeder het schoolhoofd op zijn plaats zet wanneer die haar status als alleenstaande moeder ziet als een verklaring voor het weglopen van haar homoseksuele zoon.
Dolan film de ruzies tussen moeder en zoon in kleine donkere ruimtes en creëert zo een claustrofobische sfeer die duidelijk maakt hoe heftig het is om constant in dezelfde ruimte te verblijven met iemand die je haat. De confrontatie tussen (moeder)liefde en misprijzen levert stormachtige conflicten op met zoon Hubert in de rol van verbale agressor en de moeder Chantale in de rol van slachtoffer. Op zijn vraag “Wat wanneer ik vandaag zou sterven?” antwoordt zij “Dan sterf ik morgen”.
J’ai tué ma mère
De emotionele botsingen worden onderbroken door meer poëtische, in zwart-wit gefilmde, ontboezemingen waarbij Hubert zich als verteller, als ‘auteur’, tot de camera richt. De agressieve puber blijkt ook een zacht kantje te hebben. “We zouden onszelf moeten kunnen doden in ons hoofd,” zegt Hubert, “om dan herboren te worden. Zodat we kunnen praten, naar elkaar kijken en samen zijn.”
Resultaat is een drama dat evolueert naar een tragedie met komische accenten. Wanneer Hubert zegt “ik was niet in de wieg gelegd om geboren te worden” repliceert zijn vriendin Julie “misschien was je moeder niet in de wieg gelegd om een zoon te hebben.” Het leven heb je nooit helemaal in handen zegt Dolan in een debuut dat aanvoelt als een emotionele schreeuw.
IVO DE KOCK
J’AI TUE MA MERE: Xavier Dolan, Canada 2009, 96′, met Anne Dorval, Xavier Dolan, François Arnaud, Suzanne Clément.
J’ai tué ma mère