Twee maal Raising Cain: Een gespleten Brian DePalma

RAISING CAIN

Een speciale Blu-ray editie met twee covers (een ‘reversible sleeve’ met het originele én nieuw artwork) en twee versies van een film over een man met een gespleten persoonlijkheid is best amusant. Het wordt ook erg interessant wanneer de film Raising Cain is en de regisseur Brian DePalma. Verwarring en illusie vormen zowat de link tussen het imago van de omstreden cineast, het medium waarin hij actief is en de films die hij maakt.

DePalma is moeilijk te vatten omdat zijn thematiek (de bedrieglijke schijn van de samenleving en het illusoire karakter van de mens) nauw samenvalt met de essentie van film, een optische illusie die de kloof dicht tussen wat de kijker ziet en wat hij denkt te zien. Voor Brian DePalma is het ‘point of view‘ shot het basiselement van film.

RAISING CAIN

De toeschouwer ziet daardoor zo veel of zo weinig als het personage zelf en moet zich ook trachten te redden uit een verwarrend kluwen van impressies. Dat gegeven trok de Hitchcock fan tot het extreme door in zijn sensuele psychologische thriller Raising Cain, een mix van Psycho en Vertigo die in 1992 als hermetische en ontoegankelijke spielerei gold.

Het werd na Bonfire of the Vanities DePalma’s tweede flop op rij, dwong de cineast in een conventionelere richting (Carlito’s Way, Mission: Impossible, Snake Eyes) en bleef enkel fans zoals ondergetekende fascineren omwille van het droomachtig karakter van dit gespleten spektakel van voyeurs en acteurs, daders en slachtoffers, doden en levenden.

RAISING CAIN

Het idee voor een Director’s Cut ontstaat meestal bij een gefrustreerd regisseur of bij een marketing afdeling. Niet zo bij Raising Cain waar alles startte bij de Nederlandse filmmaker Peet Gelderblom. Een zware fan van Raising Cain die door de aversie van zijn vriendin ging beseffen dat het verhaal zich (te?) ongewoon ontwikkelde.

Toen hij ontdekte dat DePalma zelf reservaties had en oorspronkelijk een andere structuur voor ogen had ging Gelderblom aan de slag: “Ik nam een script dat ik online vond, laadde mijn dvd op mijn computer en begon scènes te herordenen in functie van DePalma’s aanvankelijke intenties. Dat Raising Cain Re-cut genoemd privé-initiatief postte ik in 2012 op IndieWire met een begeleidend video-essay over mijn motieven. De meeste kijkers verkozen deze versie omdat ze overeenstemt met DePalma’s originele bedoeling.” Ook DePalma vond het “great, it’s what I originally wanted the movie to be.” en hij drong er bij de Blu-ray producent op aan deze versie op te nemen als Director’s Cut.

RAISING CAIN

Wat gebeurde, samen met een schat aan bonusmateriaal zoals interviews met acteurs John Lithgow (“DePalma’s not cuddly”), Steven Bauer (over de invloed van Hitchcock), Gregg Henry (“als acteur wil je weten in welke realiteit je je bevindt”), Tom Bower (over acteren met een Steadicam) en Mel Harris maar ook monteur Paul Hirsch (“DePalma en Hitchcock zijn verwante zielen, sadisten met een gevoel voor humor”) en componist Pino Donaggio. Aangevuld met een boekje met filmbespreking, Gelderbloms inleiding en twee video-essays: een van Chris Dumas over de verschillende versies van Raising Cain en een toelichting van Gelderblom bij zijn herwerking.

Maar alles draait natuurlijk om de twee versies. De Director’s Cut is veel toegankelijker omdat hij je eerst laat kennismaken met de personages en je in de film trekt via een overspel-verhaal om dan na verloop van tijd het tapijt onder je voeten weg te trekken en over te gaan in een donkere thriller met zwarte humor over een schijnbaar normale man (en ‘ideale vader’) met een gespleten persoonlijkheid.

RAISING CAIN

De aanwijzingen die de verschillende verhaallijnen en realiteitsniveau’s samenbrengen worden hier duidelijker en nadrukkelijker. Resultaat is een akelige, grappige en verleidelijke film. Maar voor een echt verontrustende, destabiliserende en poëtische kijkervaring moet je bij de Theatrical Cut zijn. Zo’n hallucinante, bevreemdende, surrealistische trip dat het blijft verbazen dat DePalma deze versie commercieel achtte. Een tip? Bereid je voor met de Director’s Cut en (her)beleef dan de bioscoopversie. Mindblowing! Dubbele DePalma pret.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen FILMMAGIE, maart 2017)

RAISING CAIN: Brian DePalma, USA 1992, 91′; met John Lithgow, Lolita Davidovich, Steven Bauer, Frances Sternhagen; extra’s: theatrical version & director’s cut, documentaires, interviews, boekje; FILM: **** / EXTRA’S: ****; dis. Arrow Video.

RAISING CAIN