Aäron Willems expo RAAM103: Filmbeelden in een verlaten Gents schildersatelier

jan 5, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actueel, expo, Godard, nieuws, regisseur  //  No Comments

Le Mépris

In het tijdperk van de laptop en de smartphone is ‘film’ overal – en dus heel ‘gewoon’ geworden – maar de cinematografische belevenis blijft buitengewoon. Film is belangrijk omdat het betoverende, magische en zowel artistieke als onderhoudende ervaringen kan opleveren voor het publiek. Ook al zijn sommige films enkel vluchtig entertainment terwijl andere uitgroeien tot artistieke werken die onze verbeelding stimuleren. Dat merk je wanneer je dagdromend door Gent dwaalt en in de Baliestraat gewekt wordt door RAAM103, het verlaten atelier van de Gentse kunstenaar Aharon.

Een expo (van schilder en conceptueel kunstenaar Aäron Willem) met een verhaal. Je kijkt via een vitrine naar een (schijnbaar) haastig achtergelaten atelier vol schilderijen, teksten en werkmateriaal van de krankzinnig geworden en spoorloos verdwenen Spinoza-fan Aharon. Het blijft bij vanop afstand bekijken want enkel op de slotdag van deze performance/tentoonstelling (vrij 20/01/17 van 18:00 tot 21:00) kan je de ruimte fysiek betreden.

Nymphomaniac

Maar het verhaal doet zijn werk en prikkelt onze fantasie. Onder meer doordat Aharon beelden schildert die herinneren aan en geïnspireerd zijn door filmbeelden. Scènes uit Le Mépris van Jean-Luc Godard, Nymphomaniac van Lars von Trier en Blow-Up van Michelangelo Antonioni. Herkenbare maar niet realistisch gecalqueerde beelden die wegdeemsteren voor onze ogen. Waardoor ze opgaan in het decor (het atelier) en net zoals film de grens tussen realiteit en fictie doen vervagen.

De onderliggende verhaallaag – de kunstenaar is weggevlucht op zoek naar de ideale wereld die hij getracht had te schilderen – brengt de werken en de expositieruimte tot leven. De link met film in het algemeen, en Le Mépris in het bijzonder, is cruciaal. In een achtergelaten ‘interview’ stelt Aharon dat “de Übermenschen die in m’n schilderijen rondwandelen (…) halfgoden zijn, winnaars die rondhangen op de Olympos. Ik vraag me soms af hoe lang ze nog in evenwicht zullen zijn.”

Blow-Up

Een knipoog naar de film van Godard waar regisseur Fritz Lang een gedicht van Hölderlin voorleest en besluit “dat niet langer de aanwezigheid maar de afwezigheid van God de mens geruststelt”. Een verwijzing naar de in de Griekse mythologie uitgedrukte opvatting dat een osmose tussen goden en mensen mogelijk is. De Griekse goden leefden tussen de mensen en kenden menselijke emoties: jaloezie, verliefdheid. Hölderlin, Lang én Godard spelen met de spanning tussen de scheiding van en de toenadering tussen mens en god om te peilen naar de rol van de kunstenaar in de wereld.

In de laatste scène van Le Mépris – waar superego’s (producent, regisseur) functioneren als godheden en het uiteengroeiend koppel voor het menselijk niveau zorgt – filmt Godard “de eerste blik van Odysseus wanneer hij zijn land terugziet” en het allerlaatste gesproken woord is ‘stilte’. De blauwe zee is zoals het witte scherm: een door de goden achtergelaten leegte die moet ingevuld worden. Zodat de kijker zijn verlangens kan oriënteren naar het scherm (lees: de hemel), naar “een wereld die overeenstemt met onze verlangens”.

Blow-Up

Dit bleek een inspiratiebron voor de wondermooie affiche van het voorbije Filmfestival van Cannes en nu opnieuw voor dit ‘Verlaten atelier van Aharon’ (“Ik laat m’n schilderijen achter bij wijze van postkaart. Grüsze aus dem Himmel!”) en de ideale wereld die de verdwenen schilder dacht/hoopte/droomde te schilderen. Film heeft altijd al de valse scheidingslijn tussen Hoge en Lage Kunst, tussen het museum en de filmzaal, doorbroken en deze betoverende expo toont aan dat film en schilderkunst elkaar kunnen voeden.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat Aäron Willem momenteel samenwerkt met een regisseur om een kortfilm te maken en daarbij aan het scenario sleutelt. “Ik heb het gevoel dat ik dat dikwijls ook doe wanneer ik teken,” klinkt het, “tekenen en schilderen is voor mij dan ook een interactie met de realiteit. Soms om mezelf te troosten of stoom af te blazen, soms om een idee te verkondigen of een vraag te stellen, soms om iets te begrijpen en meestal allemaal tegelijk.” Van het witte scherm naar het witte doek (van bioscoop naar atelier) en terug; het blijft een boeiend avontuur.

Ivo De Kock

Het verlaten atelier van Aharon

Leave a comment