Jim Hensons Labyrinth: Het leven is een labyrint

dec 8, 2016   //   by Ivo De Kock   //   actueel, cult, dvd, film, genre, regisseur, sciencefiction  //  No Comments
labyrinth-1986-1

LABYRINTH

Om de dertigste verjaardag te vieren van Labyrinth, Jim Hensons cultfilm met songs en een indrukwekkende vertolking van David Bowie, wordt een speciale blu-ray editie uitgegeven met een 4K restauratie van de film en sterk nieuw bonusmateriaal. Goed voor een boeiende trip naar de jaren 80.

Volgens regisseur William Friedkin waren die eighties het begin van het einde op filmgebied. “Het is de periode waar het woord ‘cinema’ stopte met naar films te verwijzen en begon te slaan op wat we nu als ‘franchises’ omschrijven,” aldus de regisseur die in dat decennium uitpakte met een politiefilm die oogt als een donker, hallucinant sprookje, To Live and Die in L.A..

Het is opmerkelijk dat de jaren 80 tal van filmsprookjes afleverde, films die niet zelden commercieel flopten maar achteraf uitgroeiden tot cultfilms. Denken we maar aan The Company of Wolves (Neil Jordan), Legend (Ridley Scott), The Princess Bride (Rob Reiner), Ladyhawke (Richard Donner), The NeverEnding Story (Wolfgang Petersen), Willow (Ron Howard), The Keep (Michael Mann) en The Dark Crystal (Jim Henson & Frank Oz).

the-dark-crystal

THE DARK CRYSTAL

Omdat regisseur Jim Henson dit laatste sprookje zelf een beetje te donker en dystopisch vond, besloot hij met Labyrinth een filmsprookje te maken dat de vrolijke energie van (zijn televisiewerk) ‘The Muppets’ combineerde met de magie van een The Wizard of Oz variant.

Het verhaal van Labyrinth is eenvoudig: een zestienjarig meisje (Jennifer Connelly) krijgt 13 uren om door een gevaarlijk en betoverend labyrint te trekken om haar babybroertje te redden nadat de Goblin King Jareth (David Bowie) haar (te haastige) wens om hem te doen verdwijnen vervuld had. Het labyrint is Hensons versie van de Yellow Brick Road uit dat andere sprookje, The Wizard of Oz.

labyrinth-1

LABYRINTH

Voor de regisseur was het labyrint “een fascinerend concept. Traditioneel wordt het labyrint gezien als een reis door het leven: de reis erdoor is het Leven en het ultieme centrum is de Dood. En opnieuw uit het labyrint geraken staat voor een hergeboorte”. Henson geeft wel toe dat het conceptual designer Brian Froud was die met het idee kwam om van een labyrint de basis van het verhaal te maken. Een idee dat Henson briljant blijft vinden “want eigenlijk is het leven een soort labyrint, met alle bochten en afslagen, met zijn rechte en af en toe ook doodlopende wegen.”

Labyrinth is ook een soort overgangsritueel, de fantasie van een opgroeiend meisje (minder Freudiaans dan in The Company of Wolves) die in haar geest een reis door een wondere en beangstigende wereld maakt waar ze mooie, grappige en gevaarlijke avonturen beleeft en kennismaakt met amusante, vreemde en dwaze figuren. Op het einde van de trip is Sarah een stuk richting volwassenheid opgeschoven, waarbij ze het belang van familie en verantwoordelijkheidszin inziet.

relativity

VAN ESCHER NAAR LABYRINTH

“Is het allemaal een droom?” vraagt Henson, “Misschien zoals Alice in Wonderland? Of Dorothy in The Wizard of Oz? Waarschijnlijk wel. In mijn geest toch. Maar het is allemaal eerder ambigu. Sarahs avontuur in het labyrint. Droom of realiteit, fantasie of feit? Het is wat je er wil van maken, waarheen je je wil laten vervoeren.”

Jim Henson besefte als geen ander dat poppen alleen kunnen overtuigen wanneer niet enkel hun fysieke trekken maar ook hun emoties uitvergroot worden. Labyrinth is fantasy met wonderlijke beelden en hallucinante sets maar de film werkt vooral omdat de personages en het drama ons in hun greep houden.

De aanvankelijk weigerachtige held Hoggle, de grote vriendelijke reus Ludo en de bewaker van de brug over het stankmoeras Sir Didymus zijn (zoals Dorothy’s metgezellen) vooral emotionele, kwetsbare menselijke wezens en de trappenhal waar Sarah haar broertje moet redden is eerst en vooral een dramatische locatie en pas daarna een knipoog naar Escher. Zoals elk goed sprookje tracht Labyrinth ons niet te overdonderen maar prikkelt het onze verbeelding. Jareths oproep is gericht aan Sarah én aan de kijker: “Stop! Look what I’m offering you. Your dreams.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 671, januari 2017)

LABYRINTH: Jim Henson, USA 1986, 101′; met David Bowie, Jennifer Connelly; extra’s: Q&A, audiocommentaar, documentaires; FILM: **** / EXTRA’S: ****; dis.Sony Pictures.

Leave a comment