Jason Bourne: De comeback van Matt Damon en Paul Greengrass
JASON BOURNE
“You know his name: Jason Bourne” lezen we op de affiche van de jongste aflevering van de Bourne franchise. En inderdaad, met acteur Matt Damon en regisseur Paul Greengrass bevinden we ons op vertrouwd terrein. Gepast voor een film die draait rond herinnering en de terugkeer van het bekende. “I remember. I remember everything” zegt de vleesgeworden moordmachine Jason Bourne. “Remembering everything doesn’t mean you know everything” waarschuwt zijn toeverlaat Nicky Parsons. Een comeback is niet gemakkelijk.
The Bourne Identity, Supremacy, Ultimatum; driemaal ging het om een tot een moordwapen omgevormd man die met zijn verleden ook zijn ziel herontdekte. The Bourne Legacy zocht een toekomst, zonder hoofdrolvertolker Matt Damon, maar stelde vast dat met het trauma ook de emotionele intensiteit uit de actie was verdwenen.
JASON BOURNE
Het deed de producenten besluiten om terug te gaan naar de bron, naar de vaderfiguren Damon en Paul Greengrass (regisseur van aflevering 2 en 3), naar Jason Bourne. Dat betekent ook een terugkeer naar de vertrouwde structuur: onze held hopt van stad naar stad in wat nu eens een zoektocht (naar criminele CIA-operaties) en dan weer een achtervolging (zijn voormalige werkgever wil Bourne uitschakelen) is.
Maar tevens een comeback van de gekende kinetische stijl: Greengrass filmt op documentaire en zenuwachtige wijze zowel actie als interactie. Het verhaal gaat over (de zonden/schuld van) Bourne’s vader; al is het geïntegreerd in de hedendaagse samenleving. Er is sprake van klokkenluiders, van een conflict tussen vrijheid en privacy, van hacking, van globale surveillance en maatschappelijke onrust. Maar die actuele context blijft decor: Snowden wordt aangehaald maar de link tussen grote ondernemingen en spionagediensten blijft onvermeld, de problemen in Griekenland worden enkel aangegrepen om Bourne in een apocalyptisch kader te laten evolueren.
JASON BOURNE
De kritiek en de spanning liggen elders: de war room van waaruit het gebeuren bekeken en geregisseerd wordt is geen plaats waar de realiteit te zien is maar een waar de werkelijkheid gevormd wordt. Daardoor is Bourne een fysieke held in een virtuele wereld. “Ik wil de mensen vermaken met een popcorn film,” zegt Greengrass, “maar ik wil ook een complex personage schetsen dat in een ingewikkelde, actuele wereld evolueert. Elke beweging wordt gedicteerd door het personage en het verhaal.”
IVO DE KOCK
JASON BOURNE: Paul Greengrass, USA 2016, 123′; met Matt Damon, Tommy Lee Jones, Alicia Viander, Vincent Cassel; extra’s: documentaires; FILM: *** / EXTRA’S: **; dis. Universal.
JASON BOURNE