Clint Eastwoods Sully: De held is een groep

SULLY

“Ben je een held of een bedrieger?” Clint Eastwood valt in Sully met de deur in huis. Een nachtmerrie geeft aan dat piloot Sully Sullenberger worstelt met een trauma en met twijfel. Een innerlijke strijd gekoppeld aan sterke emoties en een heftig gebeuren. We krijgen meteen een zitje in het hart van de actie: wanneer ganzen in de motoren van hun Airbus 320 belanden moeten Sully en co-piloot Jeff Skiles onorthodox landen op de Hudson rivier.

De 155 inzittenden brengen het er levend vanaf in wat uitgroeit tot de ‘Miracle on the Hudson‘. Maar een commissie stelt de keuze van de piloten in vraag. Onderzoek zou uitwijzen dat er andere opties waren. Er vielen wel geen doden maar een collega-piloot wijst er op dat “het niet zo goed afliep voor de luchtvaartmaatschappij en de verzekering.”

Een zijdelingse verwijzing naar de financiële belangen die spelen. Heel terloops verwijst Eastwood ook naar bezuinigingen die piloten onder immense druk plaatsen en gevaar opleveren. Sully stipt aan dat 42 jaar ervaring, opleiding en training het mogelijk maakten om snel een juiste beslissing te nemen.

Eastwoods interesse gaat echter vooral naar de perceptie, naar hoe een individu door zijn gemeenschap bekeken wordt. “Ik heb 42 jaar lang passagiers veilig afgeleverd,” zegt Sully, “maar ik ga beoordeeld worden op 208 seconden.” De stap van heldenverering naar karaktermoord is even snel gezet.

Onderzoekers zetten de toon en de media volgen. Bij een piloot die al worstelt met de psychologische effecten van de crash verhoogt de bedreiging van zijn reputatie en carrière de stress. Sully is immers een gewone werkende man met een lopende lening en vooral ook heel menselijke gevoelens van twijfel, schuld en onzekerheid.

Het is door in de geest van zijn protagonist te duiken dat Eastwood zijn carrièrelang onderzoek – van The Outlaw Josey Wales en Pale Rider over Unforgiven tot Flags of our Fathers en Invictus – naar het idee van heldendom verderzet. Ook in Sully peilt Eastwood naar de relatie tussen held en gemeenschap en focust hij op drie elementen: menselijkheid, twijfel en gemeenschapsgevoel.

De vijanden van de protagonisten zijn onmenselijk, zelfzeker en individualistisch. De geregelde, rationele samenleving maakt het leven nodeloos ingewikkeld terwijl voor Eastwood actie luider spreekt dan woorden en de mens geldt als enige maatstaf.”Life’s easier in the air” verzucht Jeff net voor het fout loopt in de lucht.

Eastwood reconstrueert nauwgezet de landing en de evacuatie van de passagiers zowel om het ongewone van de situatie (“people don’t survive water landings” klinkt het) te benadrukken als om een innerlijke strijd in beeld te brengen. Sully is gedraaid met Imax-camera’s en de extra ruimte die zo ontstaat versterkt de emoties die op het gelaat af te lezen zijn. Je ziet Sully aarzelen, doodsangsten uitstaan en gespannen naar achtergebleven passagiers speuren. Dit is een mens van vlees en bloed. Iemand die enkel schijnbaar emotieloos zijn jasje aandoet wanneer hij ‘zijn’ vliegtuig verlaat.

Sully’s verwarring wordt door Eastwood uitvergroot door te switchen tussen ongeval en onderzoek, door visioenen (9/11-achtige crashes) en stemmen (wanneer hij jogt in een Sudden Impact-achtig New York) in zijn geest te droppen en met een spervuur van camera’s en microfoons aan te geven hoe snel iemand een nationale mediaheld wordt.

De verwarring versterkt de twijfel maar menselijkheid biedt redding. “Jullie zoeken de menselijke fout,” werpt Sully de commissie voor de voeten, “maak het dan menselijk”. Door menselijke twijfel te introduceren geven simulaties hen plots gelijk. De werkelijkheid is geen afgesloten labo. Een mens aarzelt en handelt niet puur reflexmatig.

Dat besef deelt al wie in de realiteit staat. In de documentaire slotbeelden van Sully vormen de echte piloten en passagiers een gemeenschap. “We will be joined in our hearts and our minds forever” besluit Sully. De held is een groep.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 669, november 2016)

GENRE drama

REGIE Clint Eastwood

SCENARIO Todd Tomarnicki, Chesley Sullenberger & Jeffrey Zaslow

FOTOGRAFIE Tom Stern

MUZIEK Cristian Jacob

CAST Tom Hanks (Sully Sullenberger), Aaron Eckhart (Jeff Skiles), Laura Linney (Lorraine Sullenberger), Valerie Mahaffey (Diane Higgins), Delphi Harrington (Lucille Palmer)

PRODUCTIE USA – 2016 – 96’