Jean-Pierre & Luc Dardenne’s La fille inconnue: Dokter en speurneus Jenny
LA FILLE INCONNUE
“Een routinefilm” schreven Franse journalisten over La fille inconnue. Voor het eerst werd in Cannes neerbuigend gedaan over een film van de broers Dardenne, toch tweevoudige Palmwinnaars. Sommigen vonden dat Jean-Pierre en Luc Dardenne ontspoord waren bij het inslaan van een nieuwe weg.
Want kiezen ze na Cécile de France (Le Gamin au vélo) en Marion Cotillard (Deux jours, une nuit) met Adèle Haenel in La fille inconnue niet opnieuw voor een fotogenieke filmster i.p.v. onbekende karakteractrices genre Emilie Dequenne (Rosetta), Déborah François (L’enfant) en Arta Dobroshi (Le Silence de Lorna)? En staat die glamour niet in de weg van de ruwe, naturalistische sociale cinema waarmee de broers tot voor Le Gamin au vélo het publiek een geweten schopten? Zeker wanneer hun signatuur, de handgehouden camera die protagonisten van over hun schouder volgt, verdwenen lijkt en andere verhaalvormen opduiken.
LA FILLE INCONNUE
Concluderen dat de humanistische cineasten routinefilmers zijn geworden is echter kort door de bocht. Akkoord, de broers leveren niet braafjes om de drie jaar een kopie van Rosetta af. Gelukkig maar. “Een auteur is niet iemand met een vaste stijl,” benadrukt filmmaker Paul Vecchiali, “dat is enkel een tic. De ware auteur heeft een schriftuur.” Een schriftuur aangepast aan de film, het verhaal. Andere verhalen vertellen de Dardennes op een andere manier.
Na het groepsportret van Deux jours, une nuit focussen ze opnieuw op een centraal personage, zoals steeds een guerrière. ”Je kunt La fille inconnue zien als het portret van een dokter die geconfronteerd wordt met een misstap en met de vraag hoe dit op te lossen,” zegt Jean-Pierre Dardenne, “daarbij verandert Jenny en zet ze ook anderen aan om te veranderen. Daardoor is alles meer gecentraliseerd rond haar. Deux jours, une nuit was een centrifugale film met een uitdeinend verhaal en dingen die heel wat mensen in beweging zetten. Hier centreren we alles meer. Heel onbewust eigenlijk, het leek ons gewoon de beste manier om dit verhaal te vertellen”.
LA FILLE INCONNUE
Jenny is aanvankelijk een koele perfectioniste die afstand bewaart van haar patiënten (een goede diagnostiek wordt volgens haar verstoord door emoties en vermoeidheid) ook al offert ze voor hen haar privéleven op. Wanneer ze op een avond een aanbellende vrouw voor de deur laat staan en die de volgende dag dood wordt aangetroffen transformeert ze door schuldgevoelens in een strijdster.
Omdat de onbekende vrouw anders in de ogen van de samenleving niet bestaan heeft, wil Jenny haar niet naamloos begraven. Ze wordt een detective maar wel een die niet naar schuldigen en verklaringen zoekt. Het gaat haar om menselijke waardigheid. La fille inconnue is geen genre-oefening maar een in het Dardenne universum verankerde zoektocht. Vervreemding, sociale achterstelling, strijdvaardigheid en de anonimiteit van vluchtelingen komen meer in beeld dan de plot.
Vorm en inhoud overlappen hier. Omdat mensen belangrijker zijn dan structuren wil Jenny het onbekende meisje een naam geven en trachten de broers Dardenne ons in de psyche van de protagoniste te doen binnendringen. Na de vertoning in Cannes maakten ze La fille inconnue nog compacter en intenser door scènes in te korten.
LA FILLE INCONNUE
“We zitten telkens direct in de actie,” zeg Luc Dardenne, “het is alsof je ergens binnenkomt en de zaken al bezig zijn, je wordt meer gegrepen door het gebeuren.” Dat is bij de broers nooit anders geweest. Ze streven geen afstandelijk documentair realisme na maar wel een expressionistisch realisme dat de emoties uitdrukt van een met schuldgevoelens worstelende jonge vrouwelijke arts die ook strijdt tegen de vernietiging van sociale banden.
Luc Dardenne stipt aan dat de broers naar het voorbeeld van Jean Renoir “het beeld trachten te verbergen, het beeldkader willen doen opgaan in het onderwerp zodat het beeld een onderwerp wordt op zoek naar een kader.” Daar waar de broers in het begin van hun carrière vooral de (bewegende) camera gebruikten om de kijker te grijpen en overrompelen, maken ze nu meer en meer gebruik van montage. Maar de kijkervaring drukt nog altijd een gevoel en een visie uit. La fille inconnue is allesbehalve een routinefilm, het is volwassen morele cinema.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 668, oktober 2016, La fille inconnue )
GENRE drama
REGIE Jean-Pierre & Luc Dardenne
SCENARIO Jean-Pierre & Luc Dardenne
FOTOGRAFIE Alain Marcoen
MONTAGE Marie-Hélène Dozo
CAST Adèle Haenel (Jenny Davin), Olivier Bonnaud (Julien), Jérémie Renier (Bryans vader), Louika Minnella (Bryan), Christelle Cornil (Bryans moeder)
PRODUCTIE B – 2016 – 113’
LA FILLE INCONNUE