Het slagveld cinema: Love, hate, action, death… In one word, emotion
TRIPLE 9
Op Jean-Paul Belmondo’s vraag“What is cinema?” antwoordt Sam Fuller in Pierrot le fou “Film is like a battleground: love, hate, action, death… In one word, emotion”. Dat slagveld wordt ook door hedendaagse filmmakers opgevoerd. Alleen volgt niet iedereen Fullers advies: “Toon het!”.
Franse cineasten zijn een grote verhalenvertellers maar slechts zelden vervallen ze in een praatjes bij plaatjes wanneer ze drama’s over gevoelens en relaties maken. Niet zo Claude Lelouch die in Un + Une levens laat kruisen en emoties doet botsen in India. Met de nodige knipogen richting filmwereld. Maar de dialogen dringen niet onder de huid van de personages en de kitsch-romantiek levert geen spiritualiteit op.
DES NOUVELLES DE LA PLANETE MARS
Dan doet Dominik Moll het beter. Zijn surrealistische zedenkomedie Des nouvelles de la planète Mars voert personages op die geen vat krijgen op de realiteit en hun leven maar in hun strijd met liefde, actie en dood wel authentieke mensen worden. Een illustratie dat echt geen synoniem voor realistisch hoeft te zijn.
Die realiteit staat wel centraal in Quand on a 17 ans, waar André Téchiné 20 jaar na Les Roseaux sauvages opnieuw focust op de verlangens, twijfels en gewelddadigheid van adolescenten. De cocktail van Fuller inspireert Téchiné tot een emotiegedreven portret van jongeren “met veel actie en fysieke expressie. Bedoeling is de gewelddadigheid van de adolescentie, die kan leiden tot het ontdekken van verlangen bij de ander, te spiegelen aan het geweld in de volwassen wereld, aan de fatale echte oorlog.” De brutaliteit van de overgangsrituelen die 17-jarigen in de greep houdt, met onderlinge strijd en het gevecht met familie en school, is zelden emotioneler in beeld gebracht.
Voor haat, actie en dood moet je bij Amerikaanse actiefilms zijn, alleen is daar van liefde en emotie zelden sprake. Getuige 13 Hours waar Michael Bay de historische waarheid geweld aandoet om alle scherpe kantjes af te vijlen van zijn ode aan Amerikaanse militairen die in Libië mensen redden wanneer ze in de steek gelaten door liberals en belaagd worden door moslimschurken. Bays met de steun van het Amerikaanse leger gemaakte propagandafilm vol videogame-achtige gevechten richt zich tot jongeren die potentiële rekruten zijn voor dat leger.
In Hardcore Henry wordt de kijker letterlijk de hoofdfiguur in het actieavontuur van de cyborg zonder geheugen die zijn gekidnapte vrouw zoekt. Door consequent aangehouden point of view shots zit de kijker midden in een shooter game. In tegenstelling tot film noir Lady in the Lake wekt subjectiviteit geen sfeer of gevoelens op.
TRIPLE 9
Die emoties zijn er wel in Whiskey Tango Foxtrot waar een Amerikaanse journaliste in Afghanistan inzicht verwerft in de oorlog, de werking van de media en haar eigen gevoelens. Maar flauwe humor en clichépersonages leveren valse noten op. Het met een brutale overval begonnen misdaaddrama Triple 9 verliest ook zijn overtuigingskracht wanneer het via humor afglijdt naar de parodie.
Erger nog is het sprookjesderivaat The Huntsman Winter’s War dat doet aan opbod. Meer actie, personages en plots betekenen echter niet meer emoties. Er is alvast minder sfeer dan in Snow White and the Huntsman waar dit zowel de prequel als sequel van is. Resultaat is een film die nergens over gaat en geen greintje emotie bevat.
THE HUNTSMAN WINTER’S WAR
Gelukkig verrast Hollywood ons af en toe met films die ergens over gaan. Films zoals Trumbo, een drama van Jay Roach over de heksenjacht op vermeende communistische sympathisanten in het Hollywood van de jaren vijftig. Een foutloze historische analyse van de zwarte lijst is het niet geworden en het verhaal van het communisme in Amerika wordt hier evenmin verteld maar de impact van fanatisme en repressie op individuen en de samenleving komt wel aan bod.
Trumbo is vooral ook een fraai staaltje levendige cinema. Getuige de schitterende dialoog tussen Otto Preminger en Dalton Trumbo over het script waaraan ze sleutelen. Op Premingers kritiek dat “deze scènes minder briljant geschreven zijn dan de vorige” reageert Trumbo met “Otto, wanneer ik elke scène briljant maak dan zit jij met een monotone film”. Premingers repliek is geniaal: “You write all the scenes brilliantly and I will direct them with varying quality“. Trumbo is een ongelijke maar mooie en relevante film.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 668, oktober 2016)
DES NOUVELLES DE LA PLANÈTE MARS: Dominik Moll, F 2016, 91′; met François Damiens, Veerle Baetens, Vincent Macaigne; FILM: ** / EXTRA’S: 0; dis. Lumière;
QUAND ON A 17 ANS: Antré Téchiné, F 2015, 109′; met Kacey Mottet Klein, Sandrine Kiberlain, Corentin Filla; FILM: **** / EXTRA’S: 0; dis. Lumière;
UN + UNE: Claude Lelouch, F 2015, 110′; met Jean Dujardin, Elsa Zylberstein, Christopher Lambert; FILM: * / EXTRA’S: 0; dis. eOne;
13 HOURS: Michael Bay, USA 2015, 144′; met James Haige Dale, John Krasinski, Max Martini; FILM: * / EXTRA’S: 0; dis. Paramount;
HARDCORE HENRY: Ilya Naushuller, USA 2016, 97′; met Sharlto Copley, Haley Bennett, Tim Roth; FILM: * / EXTRA’S: 0; dis. The Searchers;
THE HUNTSMAN WINTER’S WAR: Cedric Nicholas Trojan, USA 2016, 116′; met Chris Hemsworth Charlize Theron, Emily Blunt, Jessica Chastain; extra’s: documentaires, verwijderde scènes; FILM: O / EXTRA’S: *; dis. Universal;
TRIPLE 9: John Hillcoat, USA 2016, 115′; met Casey Affleck, Chewetel Ejiofor, Anthony Mackie, Kate Winslet; FILM: ** / EXTRA’S: 0; dis. eOne;
TRUMBO: Jay Roach, USA 2016, 120′; met Bryan Cranston, Diane Lane, Helen Mirren, John Goodman; FILM: *** / EXTRA’S: 0; dis. September Film;
WHISKEY TANGO FOXTROT: Glenn Ficarra & John Requa, USA 2016, 112′; met Tina Fey, Martin Freeman, Margot Robble: exra’s verwijderde scènes, documentaires; FILM: ** / EXTRA’S: **; dis. Paramount.
TRUMBO