Steven Spielbergs Jurassic Park: Jaar nul van de digitale revolutie

JURASSIC PARK

De impact van Steven Spielberg op de Amerikaanse cinema kan moeilijk onderschat worden. De succesvolle cineast tekende voor minstens twee revoluties. Jaws effende het pad voor de blockbusters en Jurassic Park zorgde voor een grote digitale sprong voorwaarts. Cinema zou nooit meer hetzelfde zijn na de passage van de dino’s.

“Het was belangrijk dat ik deed alsof ik een kind was bij het regisseren van Jurassic Park,” zegt Steven Spielberg, “want net als alle kinderen waren mijn eerste lange woorden triceratops en stegosaurus. Mijn vader liet me vaak de grote botten van dinosaurussen zien in het historisch museum van Philadelphia. Ik maakte de film gezien door de ogen van een jochie dat nog wist hoe leuk het was je voor te stellen dat je op een dag zo’n dinosaurus zou tegenkomen zonder dat je erdoor wordt opgegeten”.

Spielberg haalde de mosterd bij Michael Crichton die prehistorische dieren liet rondzwerven in een pretpark op een afgelegen eiland. “Het was een film over dieren die lang uitgestorven waren, die door een wonder van wetenschap en technologie terugkeren in de 20e eeuw,” stelt Spielberg, “toen ik het boek las besefte ik meteen dat het niet om monsters ging maar over hoe dino’s op een dag terugkeren in de wereld van de moderne mens”.

De verstrengeling tussen technologie en entertainment werd door de auteur en scenarist geïntroduceerd. “Dergelijk onderzoek is enorm duur,” benadrukt Crichton, “en er was geen dringende noodzaak om een dino te creëren. Wie zou ervoor betalen? Het enige wat ik kon bedenken was dat het uit een verlangen naar vermaak zou voortkomen”.

Jurassic Park kon bogen op een boeiend verhaal en dito thema’s maar het was vooral de realistische weergave van de prehistorische beesten die het publiek massaal naar de zalen zou lokken. Omdat ILM in 1990, toen Universal de rechten verwierf van Crichtons bestseller, nog niet klaar was voor de voorspelde grote digitale sprong voorwaarts besloot Spielberg aan het project te beginnen op een traditionele manier. Met dinopoppen, stop motion en in camera effecten.

“Ik wou de film zoveel mogelijk met animatronic dinosaurusssen op ware grootte maken” stelt Spielberg, Specialist Stan Winston ontwierp tekeningen van dino’s en ontwikkelde daaruit zo accuraat mogelijk poppen. “Stan kon ze laten bewegen met een techniek superieur aan die van Jaws,” zegt Spielberg, “maar wanneer we de dino’s lieten rennen in breedbeeldopnamen gebeurde dat nog altijd op de ouderwetse manier door middel van stop motion. Net zoals Willis O’Brien King Kong maakte”.

Daarom lonkte hij naar de nog in volle ontwikkeling verkerende digitale technologie: “Dennis Murren van ILM zei dat hij full size dino’s kon maken die authentiek zouden overkomen, als test visualiseerde hij een rennende kudde galiminmus, hij liet hun skeletstructuur door een Hawaïaans landschap lopen. Het kwam verbluffend echt en soepel over. Ik zei meteen ‘dat is de toekomst, vanaf nu wordt het zo gedaan’”.

Spielberg besloot voor actiescènes beroep te doen op CGI. “Deze technologie heeft mijn film veranderd en ik denk in die zin ook de hele wereld” zegt hij in Laurent Bouzereau’s restrospectieve documentaire. De traditionele effectenspecialisten wisten meteen hoe laat het was. Voor hen was dit het einde van een tijdperk.

“Het is alsof je hond sterft” zegt een van pupeteers. “Als je het live voor camera kan hebben, waarom niet, het beste acteren komt voort uit reageren,” probeert een collega. Ze leverden een heroïsch achterhoedegevecht. “Het zette ons aan om het zo realistisch mogelijk te maken” bekent Winston. “Steven wilde hen er bij houden omdat hij besefte dat hun informatie en ervaring belangrijk was” benadrukt animator Tom St. Amand.

Dat toppers in beide specialiteiten het beste van zichzelf gaven kwam Spielberg goed uit. Eindresultaat was een (door de puike score van John Williams ondersteund) visueel spektakel dat zijn tijd ver vooruit was en het publiek deed snakken naar de sequels The Lost World en Jurassic Park III. Al bleek daar dat plot en personages ook niet zonder belang zijn.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 620, december 2011)

JURASSIC PARK ULTIMATE TRILOGY; JURASSIC PARK, Steven Spielberg, USA 1993; 123′; met Sam Neill, Laura Dern, Jeff Goldblum; FILM: *** / EXTRA’S: *** (documentaires, verwijderde scènes); THE LOST WORLD, Steven Spielberg, USA 1997; 129′; met Jeff Goldblum, Pete Postlewaithe, Julianne Moore; FILM: ** / EXTRA’S: *** (documentaires, verwijderde scènes); JURASSIC PARK III, Joe Johnston, USA 2001; 93′; met Sam Neill, William H. Macy, Téa Leoni; FILM: * / EXTRA’S: *** (documentaires, verwijderde scènes); dis. Universal.

STEVEN SPIELBERG