Ryan Cooglers Creed: Rocky voor een nieuwe generatie
“Het verhaal van Rocky is verteld, zijn boksverhaal en zijn reis met Adrian,” zegt Sylvester Stallone op de Blu-ray van Creed, “het gaat nu om een nieuwe generatie. Het personage Adonis Creed komt in beeld”. De tagline van de door Ryan Coogler (Fruitvale Station) geregisseerde zevende Rocky-aflevering is gepast “your legacy is more than a name”. Creed is een verhaal van overdracht en erfenis. Het verhaal van een volkse held met een larger than life aureool die wanneer de dood in beeld komt reïncarneert in een jonge antiheld. Een transformatie waarbij de geest, de spirit, intact blijft en de bokser met het ‘oog van de tijger’ en een hart voor familie klaargestoomd wordt voor ronde 8 en volgende.
“Sylvester is trots op Rocky,” benadrukt producent Robert Chartoff, “hij maakte iets dat wereldwijd weerklank vond”. Maar het personage werd een standbeeld in Philadelphia en verstarde ook bij Stallone toen leeftijd een issue werd. Rocky V en Rocky Balboa bleven steken in een mix van zielloze recyclage en naar zichzelf verwijzende mythologie.
Met het verstrijken van de tijd sinds zijn eerste verschijning als underdog in Rocky (1976), leek de acteur en regisseur zijn grip kwijt op het personage en de realiteit. Het einde was in zicht, bekent producent Irwin Winkler, “wisten wij veel dat er in Oakland, Californië een jongeman was met een idee voor een spin-off die een heel nieuw publiek zou bereiken en de reeks op een nieuwe manier zou voortzetten”.
Dat was Ryan Coogler, een jonge onafhankelijke zwarte filmmaker die zich op de scheidingslijn tussen het klassieke en het moderne beweegt. Iemand die een klassieke held (een underdog die moed, verbetenheid en passie uit zichzelf put om tegen verwachtingen en obstakels op te boksen) verankert in de realiteit (de echte wereld en de persoonlijke geschiedenis) en drama put uit trauma’s, conflicten en loutering. Om uit te komen bij het rauwe melodrama van de eerste drie afleveringen en niet bij het stroperige sentiment van de laatste drie.
Aanvankelijk vond Stallone het reboot-idee van regisseur Coogler en acteur Michael R. Jordan “gestoord maar na een tijdje bedacht ik me, ‘interessant dat iemand van deze generatie een verhaal leuk vindt dat twee generaties geleden begon’. Toen werd ik nieuwsgierig”. Zeker toen bleek dat Coogler wou aanknopen bij de roots. De ‘Italian Stallion‘ die zich van armoede en vernedering naar roem en rijkdom knokte was een door de crisis zwaar getroffen ongeschoolde arbeider die zich net extra krampachtig aan de Amerikaanse droom vastklampt.
In een iconisch beeld timmert Rocky in een slachterij op karkassen bij gebrek aan boksbal. Naast die grauwe realiteit komen ook conservatieve waarden in beeld. Rocky toont het geloof in het individu, Rocky II (1979) is een ode aan het gezin en in Rocky III (1982) triomferen traditionele Amerikaanse waarden zoals inzet, overtuiging, concurrentie en steun van de gemeenschap. Maar de volksheld wordt een icoon en de realiteit verandert in een filmwereld waar Stallone enkel nog emoties laat botsen: wraak in Rocky IV (1985), angst in Rocky V (1990) en verdriet in Rocky Balboa (2006).
Ryan Coogler kiest in Creed voor een dubbel vader-zoon verhaal vol menselijke (relatie, identiteit) en sociale (geld, macht, eenzaamheid) problemen en beschadigde mensen. Authenticiteit primeert daarbij op sentiment. Het is geen toeval dat de meest nadrukkelijk emotionele scène bij het verwijderd materiaal te vinden is. Rocky bezoekt (zoals in Rocky Balboa) Adrians graf en praat over zijn naderend levenseinde en zijn wens “iets achter te laten. We blijven maar alles nemen maar we moeten ook iets achterlaten”.
Hij wil trachten te overleven maar “bovenal in de hoek staan van de jongeman die me zo aan mezelf doet denken”. Net iets is te nadrukkelijk en terecht geweerd door Coogler. Al is die ook begaan met ’transmissie’: “Ik maakte deze film voor mijn vader maar deel hem graag met alle generaties, ook met wie nog nooit een Rocky zag en geprikkeld kan worden om zijn verhaal te bekijken in de andere films. Zo bezorg je iemand een filmervaring”.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 666, juli-augustus 2016)
CREED: Ryan Coogler, USA 2015, 133′; met Michael B. Jordan, Sylvester Stallone, Tessa Thompson, Phylicia Rashad, Anthony Bellew; extra’s: documentaires, verwijderde scènes; FILM: **** / EXTRA’S: ***; dis. Warner.