“In Groot-Brittannië ben ik een horrorregisseur” aldus John Carpenter, “in Duitsland een filmmaker en in Frankrijk een auteur. Maar in de VS ben ik enkel een schooier”. Logisch want horror wordt er niet ernstig genomen, laat staan gevierd zoals bij ons op de jaarlijkse BIFFF-hoogmis. Ook al zegt het genre veel over de cultuur en samenleving. En ook al heeft die Amerikaanse horrorfilm een universeel karakter. “We zijn allemaal bang van dezelfde dingen,” zegt Carpenter in de documentaire Nightmares in red, white and blue, “daarom is horror zo’n krachtig genre. Om te weten wat mij beangstigt moet je je enkel afvragen wat je zelf angst aanjaagt”.
“Eli Roth is waar horror op wachtte” zei Quentin Tarantino na het rauwe horrordebuut Cabin Fever. Op Hostel en een rol in Inglourious Basterds na bleef Roth echter lang onder de radar. Daar komt verandering in met een intrigerend tweeluik: de Funny Games-variant Knock Knock en The Green Inferno, een ode aan schandaalfilm Cannibal Holocaust.
“De grote verhalen zijn de wat als verhalen,” zegt J.J. Abrams, “wanneer je tegen iemand zegt: ‘Wat als je ergens vastzat en je werd verteld dat het buiten gevaarlijk is, en dan ontdekt dat het binnen doodeng is. Wat zou je dan doen?”Dat idee vond ik ongelooflijk sterk, dus dat gingen we ontwikkelen”. Dat leidde tot 10 Cloverfield Lane, een door debutant Dan Trachtenberg geregisseerde prent die refereert aan Cloverfield van producent Abrams himself.
“Voor één keer zijn de Amerikanen de slechteriken in een film” liet het Braziliaanse regie en scenario duo Kleber Mendonça Filho en Juliano Dornelles optekenen toen ze anno 2019 in Cannes de Juryprijs ontvingen voor hun fascinerende genremix Bacurau. Een politieke protestfilm die met elementen van sociaal drama, horrorcinema, western en fantasy op een grappige en onderhoudende wijze stevige kritiek levert op de chaotische toestand in Brazilië en op de giftige invloed van het westers imperialisme.
“Bug is Friedkins meest radicale en abstracte film,” aldus Cannes-Quinzainebaas Olivier Père in 2006, “een obsessieve film over obsessie, een paranoïde prent over paranoia met Friedkins vertrouwde thema’s: waanzin, hel op aarde en de dunne scheidingslijn tussen realiteit en nachtmerrie”. Zelf heeft de cineast het in een dvd-interview over “mijn meest diepgaande en verontrustende film”.
The Blues Brothers, An American Werewolf in London, Trading Places, Into the Night, Spies Like Us en Coming to America. In de jaren 80 was John Landis (°1950) behoorlijk hot maar zijn laatste bioscoopfilm, Blues Brothers 2000, dateert uit 1998. “Ik heb al die jaren niet stilgezeten,” vertelde hij ons tijdens zijn recente BIFFF-doortocht, “maar de dingen voor televisie (The Kronenberg Chronicles) en de documentaires (Mr. Warmth: the Don Rickles Project) die ik maakte hebben jullie in Europa niet gezien”.
Honderd jaar geleden zorgde de Duitse expressionistische cineast Robert Wiene, mede dankzij Fritz Lang, voor de eerste horrorlangspeler met Das Cabinet des Dr. Caligari. Geweld, gruwel en monsters verlieten de cinema niet meer en leidden tot een specifiek genre: de horrorfilm. Wiene draaide ook nog Orlacs Hände maar Caligari blijft zijn meesterwerk.
“I know your name, demon, and that gives me dominion over you!” zegt duiveluitdrijver Lorraine Warren in het duivelsdrama The Conjuring 2, het sterk naar The Exorcist knipogende vervolg op de verrassingshit The Conjuring uit 2013. Niet echt verrassende maar wel verdienstelijke bovennatuurlijke horror.
De Amerikaanse kortfilmer Justic Dec maakt zijn langspeelfilmdebuut met een adaptatie van een eerdere vingeroefening. Countdown draait rond een app die het exacte tijdstip van iemands dood voorspelt en is een bescheiden maar intelligente horrorthriller die heel efficiënt klassieke en moderne thema’s verstrengelt.
“The Crazies was opgevat als een allegorie,” zegt George A. Romero over zijn apocalyptische horrorfilm uit ‘73, “het uitgangspunt was dat iedereen in zekere mate gek is. De gekende vraag: wat is normaal, wat is waanzin?”. De Hollywood-outsider tekent sinds Night of the Living Dead voor grimmige drama’s die op brutale wijze de culturele en sociopolitieke trends van hun tijd weerspiegelen. Breck Eisners met aanzienlijk meer middelen gedraaide remake zegt ook iets over de tijdgeest – meer bepaald over angst in de jaren nul – maar een vakman is nog geen auteur en kritiek is niet noodzakelijk subversief. Een vergelijking toont hoe horrorverhalen omgaan met verdrongen angsten en monsters met hun tijd meegaan.
