Enfant terrible Oliver Stone blijft om zich heen schoppen. Vooral in woorden. President Obama, Pokemon en de Amerikaanse inlichtingendienst moesten er onlangs aan geloven. Want de met samenzweringstheorieën flirtende regisseur van Platoon, JFK en Nixon wond zich op over “het spook van het surveillance capitalism.” Lokaliseren en volgen als big business en politieke controle. “Ik denk dat we paranoïde geboren worden,” geeft Stone toe, “maar soms hebben zelfs paranoïde mensen gelijk. En dat is een understatement.” Volgens hem leven we in “a one-government world” en “a really scare time.”
Sollers Point is pas de vierde langspeler van Matt Porterfield maar met werk opgenomen in de permanente collectie van het MoMA en bekroond op diverse festivals is de uit Baltimore afkomstige filmmaker uitgegroeid tot een van de vaandeldragers van de Amerikaanse onafhankelijke cinema. Een impressionistisch cineast die subtiel, somber én hoopvol filmt.
In een kroniek die een tijdperk overspant vertelt de Chinese cineast Wang Xiaoshuai het verhaal van een familie geconfronteerd met gevoelens van pijn en rouw versterkt door de eenkindpolitiek van het communistische regime. So Long, My Son is tegelijk een intiem portret van geteisterde individuen en een sociale kritiek van een land in transitie.
“Fuck the system, we make our own system” brullen de Zuid-Afrikaanse rappers van Die Antwoord terwijl Terrence Malick met kinetische slow motion dansbeelden Song to Song opent. Een opgestoken middelvinger mét knipoog van een maverick regisseur die niet maalt om zijn outsider status. Sterker nog, die lacht met het feit dat hij door zijn golf narratief experimentele films (To the Wonder, Knight of Cups, Voyage of Time) zo uit de gratie viel dat Indiewire rondvroeg “of critici hun geduld verloren zijn met Terrence Malick (“ja”, antwoordden velen).”
“Sinds de triomf van The Tree of Life blijft Terrence Malick koppig dezelfde narratieve software gebruiken,” schreef Le Monde toen het Song to Song in 250 woorden neersabelde, “stormachtige montage, plans gedrenkt in eenzelfde bad van licht en geluid, voice over commentaar en acteurs neergepoot in paradijselijke decors. Maar wat ons toen deed trillen van opwinding dompelt ons nu onder in een mix van onverschilligheid en verbijstering.” Zelf zien we Song to Song als een lyrische film vol symboliek en tragische schoonheid maar het is duidelijk dat Terrence Malick een uit de gratie gevallen auteur is.
Zeventig jaar na de bevrijding van de nazi-uitroeiingskampen tracht de 38-jarige Hongaarse cineast László Nemes met zijn debuut Son of Saul een fictiefilm over Auschwitz te maken “voor mijn generatie. Dit is ook een verhaal over nu want de trauma’s over de Holocaust zijn niet verdwenen”. Een gevoelig onderwerp maar via een even gedurfde als originele vormgeving slaagt Nemes er toch in het onverfilmbare in beelden en geluiden te vertalen. De Grand Prix-winnaar van Cannes is een uitzonderlijke en indrukwekkende film.
Drie jaar na de mokerslag I, Daniel Blake maakt de ondertussen 83-jarige regisseur van de arbeidersklasse Ken Loach opnieuw een van zijn beste en meest urgente films. Sorry We Missed You is een genadeloze afrekening met het gig-tijdperk, een even scherpe als menselijke kroniek die een familie portretteert die door technologisch gedreven flexibilisering in de armoede wordt gedreven. We spraken tijdens Film Fest Gent met hoofdacteurs Kris Hitchen en Debbie Honeywood over een wereld die uit de haak is en een filmmaker die gedrevenheid aan engagement blijft koppelen.
Ruim een halve eeuw na zijn debuut staat de Britse televisiemaker en filmregisseur Ken Loach meer dan ooit voor urgente cinema. Na I, Daniel Blake fileert de cineast van het strijdvaardige sociaal realisme nu ook met de familiekroniek Sorry We Missed You stijlvol en scherp de nieuwe armoede. ‘Rooie Ken’ verdient beter dan het imago van didactisch dogmaticus.
“Ik schreef Southland Tales om me te genezen van een depressie,” zei Richard Kelly in mei ‘06, “ik wou een zwarte komedie maken over Los Angeles en het einde van de wereld”. De ontvangst in Cannes was zo catastrofaal dat het resultaat bijna een nieuwe depressie en het einde van een carrière was. Bijna vier jaar later, nà de release van het onderschatte The Box, gaat de film bij ons in première op dvd.
“Een pater familias die een familiemaaltijd afsluit met een lied is mij erg vertrouwd,” zegt André Téchiné, “het is geen ‘Souvenir d’en France‘ maar een ‘Souvenir d’enfant‘.” Twintig jaar voor Les roseaux sauvages terugkeerde naar Zuidwest Frankrijk en zijn jeugdherinneringen draaide Téchiné er Souvenirs d’en France, een familiedrama gedrenkt in het verlangen weg te trekken.
