TWO-LANE BLACKTOP

Op de vraag waarom hij films maakt antwoordde Monte Hellman (°1932) ooit “om het leed van mijn leven te dragen”. Roger Corman-leerling Hellman is wat de Fransen een cinéaste maudit noemen, een regisseur met meer onafgewerkte projecten en kritische roem dan (commercieel) succesvolle films. Maar met wel één absolute cultklassieker: roadmovie Two-Lane Blacktop.

Lees meer »

Het postmoderne cultmeesterwerk Under the Silver Lake bleef ondanks een Cannes selectie wat onder de radar maar David Robert Mitchells opvolger van It Follows houdt Panos Cosmatos’ prettig gestoorde Mandy van de titel ‘cultfilm van het jaar’. De met een popsaus overgoten film noir ontluistert op hilarische, knotsgekke wijze de mythe van Hollywood.

“Last year I spent 322 days on the road, which means I had to spend 43 miserable days at home.” Zo klinkt een satire geschreven door Diablo Cody en geregisseerd door Jason Reitman: Up in the Air.

George Clooneys personage in Jason Reitmans Up in the Air – een kruising tussen satire en rampenfilm – fungeert als een doodsengel van het kapitalistisch systeem. In een samenleving waar sociale netwerken de plaats innemen van intimiteit is Ryan Bingham een onheilsboodschapper die werknemers niet alleen hun job maar ook hun privéleven afneemt. Net zoals Juno is Bingham een spirituele antiheld, maar dan wel een trieste. En in tegenstelling tot het cynische Thank You for Smoking wordt de tristesse wèl tastbaar. Ondanks het rugzakje hoop dat de kijker meekrijgt.

Jason Reitman combineert het harde realisme van testimonials (een indrukwekkend ‘j’accuse’ van slachtoffers doorbreekt het fictiekader) met de dromerige sfeer van een romantische komedie (de “you can’t go home again”-boodschap wordt zo in extremis omgekeerd). De toon wordt meteen gezet via de inventieve credits ontworpen door Shadowplay. Dat kleine bedrijf maakte ophef met de geanimeerde credits van de verrassingshit Juno en levert andermaal briljant werk af. Even dramatisch als de generiek die Saul Bass voor Alfred Hitchcocks North by Northwest ontwierp. Volgens medeoprichter Gareth Smith is Shadowplay een “boutique studio gespecialiseerd in motion graphics, visuele effecten en design van generieken”.

George Clooneys personage in Jason Reitmans Up in the air – een kruising tussen satire en rampenfilm – fungeert als een doodsengel van het kapitalistisch systeem. In een samenleving waar sociale netwerken de plaats innemen van intimiteit is Ryan Bingham een onheilsboodschapper die werknemers niet alleen hun job maar ook hun privéleven afneemt. Net zoals Juno is Bingham een spirituele antiheld, maar dan wel een trieste. En in tegenstelling tot het cynische Thank You for Smoking wordt de tristesse wèl tastbaar. Ondanks het rugzakje hoop dat de kijker meekrijgt.

Alles begon met de kortfilm This Guy is Falling. “Ik heb Jason Reitman voor het eerst ontmoet op het Sundance Festival in 2000,” zegt Smith in een bonusdocumentaire, “onze twee kortfilms liepen dat jaar gelijktijdig in het kortfilmcircuit. Jason zag onze film en hield enorm van de combinatie van live-action en animatie. Dat is de reden waarom hij onze hulp inriep voor Thank You for Smoking”. Het begin van een vruchtbare samenwerking. “Wij deden intussen alle begintitelsequenties van Jason: grafisch design voor Thank you for Smoking, illustraties en tekeningen voor Juno, montage voor Up in the air” stelt Smith. Een toeval is dat niet: “Er zitten vele thema’s en emoties in Jasons films, en we zitten op dezelfde golflengte wat de creatieve filosofie van titelsequenties betreft. Het biedt namelijk de kans om het publiek in de juiste geestesgesteldheid te brengen, vooraleer de film begint”.

Voor Up in the air “zijn de titelsequenties het eerste frame van de film; wat de volgende twee minuten volgt noem ik een tone poem. We moesten het isolement weergeven door naar de wereld te kijken van op een aanzienlijke afstand”. Dat heet dan een uitdaging. “Up in the air was helemaal niet makkelijk,” aldus Smith, “de film is rijper dan de voorgaande en qua thematiek is er heel wat aan de hand. Het is grappig en triest, het gaat over de economische situatie in de VS vandaag,… Anderzijds is de sequentie ook tijdloos. Als bedrijf moeten we het niet zo hebben van technologische snufjes; het mag niet alleen in 2008 of 2009 een goeie film zijn maar ook later moet je er van genieten”.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 606, juli-augustus 2010)

UP IN THE AIR; Jason Reitman; USA 2009; 108’; met George Clooney, Vera Farmiga, Anna Kendrick; extra’s: commentaar, ‘Shadowplay: Before the Story’, verwijderde scènes, trailers; FILM: ** / EXTRA’S: ** dis. Sony.

“Wat een mens tot een mens maakt is dat we ons eigen gezin belangrijker vinden dan dat van de buren,” zegt Jordan Peele, “we kunnen geen door en door goedaardige wezens zijn als de stammencultuur is ons DNA gebrand is. Dat staat haaks op elke poging om onszelf af te schilderen als goede wezens. We zijn dieren. De evolutie heeft ons zo geschapen. Dit zit in ons DNA zodat we kunnen overleven. Het idee van goed en kwaad tegenover de manier waarop we in elkaar zitten om te overleven. Op dat vlak raken wetenschap en godsdienst elkaar. En het menselijke monster is de gruwel ertussen.” Na Get Out is Us opnieuw intelligente popcorncinema én een gruwelijk verontrustende film.

Zelden zo’n visceraal aangrijpende film over angst en het naderende kwaad gezien als het Noorse Utøya 22. juli, Erik Poppe’s interpretatie van de slachtpartij aangericht door Anders Behring Breivik op het eiland Utøya bij Oslo op 22 juli 2011. Maar zelden ook zo getwijfeld of onderdompelingscinema wel de juiste keuze is om dergelijke gruwel te duiden.

VALERIAN

Kan een verbluffend mooie film ook verbijsterend dwaas zijn? Kan utopische fantasy ook prettig gestoord zijn? Het antwoord is ‘ja’ wanneer een met surrealisme én popcultuur flirtende cineast zijn verbeelding de vrije loop laat. Wat Luc Besson doet met het even bizar als speels sciencefiction epos Valerian and the city of thousand planets.

Lees meer »

Shoplifters en Like Father, Like Son regisseur Hirokazu Kore-eda houdt van familiedrama’s en werkt ondanks zijn documentaire roots dolgraag met acteurs. Dat blijkt alweer uit zijn Franse film La vérité, een door Catherine Deneuve en Juliette Binoche gedragen komische familiekroniek. Dialooggedreven, cinefiel en dus erg Frans maar ook spiritueel-Japans.

“Her loss of innocence mirrored that of a nation” zegt een ‘hemelse’ voice-over (Willem Dafoe) over ‘stem van het licht’ Celeste, “gevangene van een opzichtig en onleefbaar heden.” In de akelig beklemmende openingsscène van Brady Corbets Vox Lux smeekt een tienermeisje om het leven van haar medestudenten te sparen.

VOYAGE A TRAVERS LE CINEMA FRANCAIS

De Franse eclectische filmmaker en fan van Amerikaanse cinema Bertrand Tavernier voert ons in de documentaire Voyage à travers le cinéma français mee op een persoonlijke, subjectieve tocht doorheen een stuk Franse filmgeschiedenis, van de gesproken film tot de jaren ’70. Als eerbetoon aan zijn filmhelden.

Lees meer »

Nadat hij van Badlands(1973) over Days of Heaven (1978) en The Tree of Life (2011) tot Knight of Cups (2015) gefocust had op de zieleroerselen van de mens en zich zo had ontpopt tot dé poëtische en visuele chroniqueur van het innerlijk bewustzijn verraste Terrence Malick (° 1943) in 2016 met een contemplatieve documentaire die peilt naar het mysterie van het leven en het universum. Met het even passionele als persoonlijke Voyage of Time: Life’s Journey daalt de Amerikaanse filmmaker af in het verleden van de planeet om te zoeken naar de toekomst van de mensheid. Resultaat is een ambitieuze en baanbrekende documentaire die ons onderdompelt in een poëtische, spirituele sfeer en ons balancerend op de grens van wetenschap en verbeelding meevoert voor een visuele en emotionele trip door het verleden, het heden en de toekomst.