Bong Joon Ho’s bijtende anti-Trump satire ‘Mickey 17’: Make America Human Again

Angst is terug in Hollywood en dat zal niet zonder gevolgen blijven. Zo is de kans klein dat Bong Joon Ho, de Zuid-Koreaanse regisseur van Oscarwinnaar ‘Parasite’, nog eens 80 miljoen dollar van een studio als Warner versiert voor een antikapitalistische, anti-Trump allegorie. Gelukkig werd ‘Mickey 17’ een heerlijke absurde, dystopische satire.

“Are you afraid to die?” krijgt de door Robert Pattinson vertolkte protagonist van Bong Joon Ho’s Edward Ashton adaptatie Mickey 17 (2025) geregeld te horen. En ook “what’s it like to die?”. Dit doet deze ‘(dood)gewone man’ verzuchten: “Every time I died… they just printed me out again”. In stilte, via een in naïviteit gedrenkte voice-over vertelstem, laat Mickey ons de even wonderlijke als brutale en donkere wereld van 2054 ontdekken.

The Host – Bong Joon Ho

Ondanks zijn hoog post-apocalyptische gehalte gaat dit sci-fi drama met intense, filosofische en absurd komische dialogen evenwel niet over de toekomst, maar over het heden, niet over sterven, maar over leven. En over overleven, identiteit en wat mens-zijn betekent.

Bong Joon Ho (° 1969) herwerkt vertrouwde thema’s die de stempel dragen van zijn sociologie opleiding en zijn politiek engagement. Ongelijkheid, uitbuiting, hebzucht en ecologische rampspoed. In de lijn van Memories of Murder (2003), The Host (2006), Mother (2009), Snowpiercer (2013), Okja (2017) en Parasite (2019) belicht Mickey 17 de catastrofe genaamd kapitalisme.

De wereld van morgen

Mickey 17 opent met een close-up: het beeld van een met ijs en sneeuw bedekt gezicht. De man, in een kloof beland, komt tot leven. Maar hij berust snel in zijn lot wanneer een ‘vriend’ alleen zijn wél waardevolle wapen wil redden en er vreemde wezens – potentiële vijanden – uit de grond opduiken. “Dit is het einde”, klinkt het. “Hopelijk verslinden ze me in één stuk.”

Parasite – Bong Joo Ho

Schijn bedriegt, evenwel in wat een versmelting van het ijzige universum van Snowpiercer met de onderwereld van Parasite lijkt. De ware monsters blijken zich aan de top van de voedselketen te bevinden, terwijl het kwaad voortvloeit uit de structuren van het systeem.

Maar dat is voor later. Eerst keren we terug naar de aarde en het verleden. Om te vernemen dat de verteller ene Mickey Barnes (Robert Pattinson) is. Een goedgelovige jongeman die in de problemen geraakt door een dwaas businessidee van een compagnon (“Macarons zijn de nieuwe pizza”) en op de vlucht gaat voor een kettingzaag hanterende woekeraar (een behoorlijk over the top beeld dat ondertussen door de realiteit is ingehaald).

De missie van de fanatieke politieke tiran Kenneth Marshall (Mark Ruffalo), die met zijn volgelingen een verre planeet (Niflheim) wil koloniseren, lijkt hem wel wat. Een contract als ‘expendable’ ook, al heeft Mickey zijn jobomschrijving niet echt doorgenomen.

Bong Joon Ho (op de set van Snowpiercer)

Wegwerpwerker

Dat had hij beter wel gedaan. Zijn werkplek is een ware hell hole (de vervaagde kleuren van DoP Darius Khondji versterken zeker in Imax de somberheid van dit universum) en zijn job een nachtmerrie. Spitstechnologie maakt hem onsterfelijk en daardoor een geschikt proefkonijn om virussen en andere gevaren te ondergaan.

Steeds opnieuw, want telkens als Mickey sneuvelt wordt haast terloops (“Have a nice death, see ya tomorrow”) zijn lichaam samen met het afval van het richting Niflheim trekkende bouwvallige ruimteschip in een ‘cycler’ geworpen.

Deze recyclage oven levert materiaal waarmee een 3D-printer een nieuwe Mickey replica aflevert. Een nieuw lichaam met het oude geheugen gepuurd uit een back-up. Een nieuwe werker die vooral passief en onderdanig moet blijven.

Een nieuwe werker die vooral passief en onderdanig moet blijven

Dat wordt zo snel routine dat het wel fout móét gaan. In een slapstickscène zien we hoe het tijdens het printen meerdere keren bijna misgaat, maar echt rampzalig wordt het pas wanneer Mickey 18 iets te snel wordt geprint. Mickey 17 is namelijk nog niet dood en moet tot zijn schrik vaststellen dat zijn nieuwe ‘ik’ zijn plaats al heeft ingenomen bij zijn vriendin Nasha (Naomi Ackie).

Nummers 17 en 18 blijken tegenpolen: de ene zacht en onderdanig, de andere gewelddadig en rebels. Omdat ‘multiples’, twee versies van eenzelfde replica, illegaal (en bedreigd met uitroeiing) zijn, moeten ze hun bestaan geheim houden. Maar de verstoring van, en confrontatie met, de bestaande orde wordt onvermijdelijk wanneer inheemse wezens het gelande ruimteschip omcirkelen en een morele keuze zich opdringt.

Mickey 17 – Bpng Joon Ho

Bittere nachtmerrie

Mickey 17 grijpt terug naar Bong Joon Ho’s vertrouwde obsessies: gewelddadige sociale relaties, overlevingsstrijd, bedrog, illusie, economische macht, frustratie, geweld en woede. Opnieuw bespeelt de cineast verschillende registers—van absurde komedie en slapstick tot drama, tragedie en sci-fi-actiespektakel—en creëert hij via montage en muzikale score een dynamisch ritme. Daarnaast laat hij de mise-en-scène triomferen, kiest hij voor karaktergedreven actie en gebruikt hij ruimte op een dramatische manier.

De filmmaker toont zich ook weer een meester in het verstrengelen van ernst en humor, van uitdagende politieke metaforen en aanstekelijk filmplezier. Er zijn opnieuw geen superhelden te bekennen bij Bong Joon Ho. Na de onbekwame agent (Memories of Murder), de machteloze vader (The Host), de wanhopige moeder (Mother), de door schuld- en schaamtegevoelens gedreven man (Snowpiercer), de arme werkloze (Parasite) en het jonge meisje dat haar geliefde dier wil redden (Okja) wordt in Mickey 17 een underdog tot (re)actie gedwongen.

Ook vertrouwd is de tegenstelling tussen haves en have-nots die Bong Joon Ho in een niet zo verre toekomst linkt aan het kapitalistisch systeem. “We leven in een tijdperk waar kapitalisme de gevestigde orde is en we geen alternatief hebben”, zegt Boon Joon Ho daarover, “de ganse wereld functioneert volgens kapitalistische dogma’s”.

Als cineast wil hij “de maatschappij een spiegel voorhouden, ook al is het beeld niet altijd flatterend”. In Mickey 17 toont de spiegel een bittere nachtmerrie, de protagonist wordt door de samenleving gezien als een inferieur wezen, een wegwerpwerker, gereduceerd tot een object.

Mickey 17 – Bong Joon Ho

Kritische blik

Mickey verkeert in een existentiële malaise. Mede door een schuldgevoel, voortkomend uit een ongeval in zijn jeugd, beschouwt hij zijn lot als een verdiende boetedoening. Zijn onsterfelijkheid maakt elke hergeboorte tot een herhaling van zijn straf en een herbevestiging van zijn expendable status. Deze vicieuze cirkel versterkt de status quo door internalisering en berusting, terwijl de relaties en machtsverhoudingen worden voorgesteld als natuurlijk, onvermijdelijk en zonder alternatief.

Mickey 17 is een kritische metafoor over de werking van uitbuiting en vervreemding

Pas wanneer Mickey 18 opduikt en definitieve verdwijning dreigt voor 17 slaan twijfel en wanhoop toe. Het circulaire bestaan en de hulpeloosheid maken plaats voor woede, verzet en strijd, verbonden met een doel en moraliteit. Met het redden van een inheemse baby uit de klauwen van de autoritaire leider en zijn vrouw, veroveren de twee Mickeys hun waardigheid en menselijkheid.

Ze ontmaskeren de samenleving als een wreed controle-organisme dat individuen uitbuit en manipuleert. Tegelijk maken ze duidelijk dat solidariteit en samenwerking de machthebbers aan het wankelen kunnen brengen.

Mickey 17 is een kritische metafoor voor zowel de werking van een totalitaire staat als de mechanismen van uitbuiting en vervreemding die eigen zijn aan het kapitalistische systeem. De malaise is onlosmakelijk verbonden met onrecht, inherent aan de sociale structuren, en met corruptie, corporate hebzucht, gebrek aan respect voor dier en milieu, racisme, en het marginaliseren van individuen (Marshall zet de inheemse wezens weg als creepers). Daarnaast kaart de film ook fake news en narcistische politici aan, die burgers willen laten geloven in misleidende beelden.

Mickey 17 – Bong Joon Ho

De wereld volgens Trump

In dit portret van een zieke samenleving die blind op een catastrofe afstormt kon de Amerikaanse president Donald Trump niet ontbreken. Mickey 17 werd afgewerkt toen de verkiezingsrace nog liep en je merkt dat de makers rekenden op een verlies van Trump en mogelijk nieuwe bittere, extreme reacties van de Republikein. De fanatieke, onverdraagzame en tirannieke ‘mislukte politicus’ die droomt van het koloniseren van “a pure white planet full of super people”, is wèl onversneden Donald Trump.

Voor wie twijfelt zouden de grimas van Mark Ruffalo en de rode petjes en T-shirts van de volgelingen moeten volstaan. Mickey 17 schetst het (ook na zijn verkiezingsoverwinning nog altijd relevante) portret van Donald Trump. Karikaturaal en larger than life, zoals de koning van de zelfplug zichzelf graag presenteert.

Inclusief de (schot)wond die kracht en onoverwinnelijkheid moet uitstralen. De autoritaire showman negeert opmerkingen als “we are the aliens” wanneer hij bij zijn aankomst op Niflheim de inheemse bevolking meteen wegzet als vreemdelingen.

Deze molachtige wezens herinneren aan de supervarkens van Okja en blijken ook hier menselijker dan de niet voor genocide terugschrikkende pioniers. Niet alleen omdat de native Niflheimers in actie schieten (met blufpoker treffen ze de achilleshiel van een samenleving waarin dingen waarin men gelooft ook waar worden) wanneer een baby in gevaar verkeert (boven de cycler oven bengelt). Ook, en eigenlijk vooral, omdat ze een helpende reflex hebben. Door Mickey 17 te redden verstoren ze niet enkel de cyclus, maar richten ze de volgspot op een blinde plek.

Mickey 17 – Bong Joon Ho

Hoop en menselijkheid

Helpen, solidariteit en samenhorigheid passen niet in de Trumpiaanse filosofie en worden dan ook niet herkend. Wanneer de inheemse wezens de kolonisten omcirkelen kunnen de tiran en zijn volgelingen enkel ‘agressie’, ‘gevaar’ en ‘oorlog’ zien. Dood en vernieling zaaien is hun enige antwoord. Maar meer dan de sombere dystopieën The Host, Snowpiercer en Parasite is Mickey 17 enigszins hoopvol.

Zoals Okja, dat afsloot met een nieuwe verzetsgroep die op pad trekt om de rechten van dier en natuur te verdedigen. Een nieuwe generatie (vrouwelijke) beleidsmakers vernietigt de schadelijke technologie en belooft de gemeenschap te verenigen. Er blijft twijfel of de goedgelovige blik van Mickey (wiens duw op de knop minder fataal is als tijdens zijn jeugd op aarde) een juiste kijk zal blijken. Maar hoop en optimisme steken voorzichtig de kop op.

Mickey 17 – Bong Joon Ho

Al belicht Bong Joon Ho ook waarom mensen in de val van autoritaire fantasten trappen en hoe autoritaire regimes angst, illusie en leugens gebruiken om mensen in passieve overlevingsmodus te duwen.

Mickey 17 is een dik in de verf gezette absurde anti-Trump komedie, tegelijk cerebraal en emotioneel. Waarbij socio-economische ongelijkheid gepresenteerd wordt als een existentiële crisis met materiële gevolgen en technologie vervreemding versterkt (werkers worden gedefinieerd door hun job en 3D printing vernietigt de identiteit en het eigenwaarde-gevoel van de werkers).

Liefde voor mensen

Empathie is een sleutelbegrip in Mickey 17. De nieuwe kolonie steunt net als de oude kapitalistische wereld op het ontbreken van inlevingsvermogen. Doordat de kolonisten de pijn van anderen niet zien en voelen kan het op uitbuiting en vernedering gestoeld systeem blijven functioneren. Bong Joon Ho haat deze karakteristiek van het kapitalisme. Ontmenselijking is het absolute kwaad voor de cineast. Maar zijn liefde voor underdogs en misfits die reeds uit The Host, Snowpiercer en Parasite bleek staat ditmaal helemaal centraal.

Okja – Bong Joon Ho

We voelen dat de filmmaker van mensen houdt, hoe zwak en onvolmaakt ze ook zijn. Hoe verscheurd en ambigu ook. En we zien dat menselijkheid voor hem de belangrijkste grondstof van een samenleving is. De vraag voor Bong Joon Ho is niet hoe de dood voelt en hoe we sterven. Wèl hoe we leven, wat het betekent om in leven te zijn. Echt leven is mens zijn. Menselijkheid tonen. Empathie. Tederheid. Warmte. Betrokkenheid. Solidariteit. Humanisme. Engagement.

Mickey 17 is niet de Parasite uppercut, daarvoor overheersen de middelpuntvliedende krachten te veel. Maar het is wel een krachtige in vitriool en absurde humor gedrenkte afrekening met het (Make) America (Great Again) van Donald Trump en de Amerikaanse religieuze rechterzijde. Met bitterheid en woede als motor.

Het is ook een ode aan gewone burgers/arbeiders die de moed hebben om te leven, om menselijk te zijn, hoop te koesteren en empathie te tonen voor lijden. Zeker wanneer de slachtoffers gemarginaliseerd worden door ‘kolonisten’ die haat, uitbuiting, onderdrukking en grondstoffenroof prediken. Menselijkheid is de uitweg. Make America Human Again.

Snowpiercer – Bong Joon Ho

IVO DE KOCK

MICKEY 17 van Bong Joon Ho. USA – Zuid Korea 2025, 139’. Met Robert Pattinson, Steven Yeun, Michael Monroe, Patsy Ferran, Cameron Britton, Mark Ruffalo, Christian Patterson, Naomie Ackie, Toni Colette. Scenario Bong Joon Ho & Edward Ashton. Muziek Jung Jae-il. Montage Jinmo Ya. Fotografie Darius Khondji. Production Design Fiona Crombie. Set Decoration Alice Felton. Costume Design Catherine George. Productie Bong Joon Ho, Jeremy Kleiner & Dohoo Choi. Distributie Warner. Release 5 maart 2025

Mickey 17 – Bong Joon Ho