Ang Lee’s Gemini Man: Vaders, zonen en technologische dromen

mrt 2, 2020   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, dvd, film, genre, regisseur, sciencefiction  //  No Comments
Gemini Man

“I’m not you old man… I’M NOT YOU!” krijgt Will Smith te horen van zijn Nemesis in Ang Lee’s visueel krachtige actiegeladen blockbuster Gemini Man. De fysieke en psychologische clash tussen een huurmoordenaar op de retour en zijn jonger spiegelbeeld stelt bij de regisseur van Lust, Caution en Brokeback Mountain ook de relatie tussen cinema en technologie op de proef.

Gemini Man

He knew every move of mine before I made it. I had him right there to take the shot, and he’d be gone, like a ghost. Who is he?” Aan het woord is Junior, een jonge huurmoordenaar die geconfronteerd wordt met een mysterieuze prooi. De schok is wederkerig, getuigt de vermoeide hitman Henry Brogan: “When I saw him, it was like I was seeing a ghost. Like every trigger I’ve ever pulled.” De vijftiger botst immers op een bijzonder gretige dubbelganger, een jongeman van half zijn leeftijd die staat te popelen om hem te doden.

Dat de in Taiwan geboren Ang Lee (° 1954) graag een auteursstatus verzoent met commerciële cinema weten we sinds Lust, Caution, Brokeback Mountain en Taking Woodstock. Terwijl ook overduidelijk is dat Lee een boontje heeft voor stripachtige helden (Hulk), actie (Billy Lynn’s Long Halftime Walk) en visuele effecten (Life of Pi). Het is dan ook geen toeval dat zijn drama over ontdubbeling en vaderschap Gemini Man door uitvergrote helden en visuele effecten gedragen kinetische cinema oplevert.

Gemini Man

Cruciaal daarbij is het nieuwste technologische huzarenstukje: de-aging, het via computertechnologie verjongen van acteurs. Het procedé is al eerder toegepast: door Marvel om Michael Douglas (Ant-Man) en Robert Downey Jr. (Captain America) te verjongen en door Martin Scorsese om een jeugdige Robert De Niro te laten figureren in de (niet helemaal betrouwbare) herinneringen van een gangster in The Irishman. Maar in Gemini Man deelt een acteur voor het eerst het scherm met een jongere versie van hemzelf. Waardoor Bad boys for life en Aladdin acteur Will Smith opnieuw The Fresh Prince of Bel-Air lijkt. Bevreemdend, fascinerend maar ook dramatisch boeiend. Met vervormde spiegelbeelden die praten en vechten met elkaar. Aan de ene kant Henry: “I’m not gonna shoot you!” Aan de andere Junior: “Mind if I shoot you?

Aanvankelijk lijkt Gemini Man een doorsnee actiefilm over een huurmoordenaar van middelbare leeftijd die plots opgejaagd wordt en vooral een dodelijk vermoeide indruk laat. We zijn al enkele spectaculaire maar weinigzeggende actiescènes ver (o.m. met een hogesnelheidstrein en flitsende kogels) wanneer Henry Brogan onder vuur komt te liggen van een onzichtbare sluipschutter. Hij tracht de rollen om te draaien en viseert zijn op een dak verscholen belager. Het beeld dat in zijn vizier opduikt doet hem aarzelen om te vuren. Henry lijkt immers in een spiegel te kijken, hij ziet zichzelf maar dan wel zijn jongere ik.

Gemini Man

Die aanblik leidt tot verwarring en ontreddering. Is het gezichtsbedrog? Een illusie? Fake? De schok veroorzaakt verlamming, de verbijsterde Henry kan de trekker niet overhalen, wil het beeld niet vernietigen. Ang Lee versmelt daarbij de positie van zijn protagonist en de toeschouwer, beiden zijn in de ban van een bedrieglijk maar fascinerend beeld. Beiden worstelen met de suspension of disbelief: Ze delen het besef dat wat ze zien niet echt kan zijn, hoe graag ze het ook willen geloven, maar toch levert het een dramatisch conflict op dat emotioneel raakt.

Daar waar filmmakers dergelijk effect normaliter via verhaal, personages, mise-en-scène en actie trachten te bereiken kiest Lee resoluut voor beeldtaal. Naast de visuele stijl van DoP Dion Beebe en het de-aging proces dat Will Smith dertig jaar in de tijd terugvoert is er de na Billy Lynn’s Long Halftime Walk verder geperfectioneerde technologie. Door te draaien met 3D camera’s, met 4K en een snelheid van 120 fps voert Lee een spelletje op met onze ogen. Het gebeuren en het universum waarin de betrokkenen evolueren krijgt iets onwerkelijk. Bizar genoeg zorgt hyperrealistische detaillering voor een dromerig irrealisme. Doordat we dankzij de technologische trucage meer zien dan het menselijk oog normaal kan waarnemen krijgen we de indruk in een andere wereld te zijn beland. In een verrijkte werkelijkheid waar drama speelt op de grens van de realiteit en de virtuele wereld.

Gemini Man

Net als James Cameron flirt Ang Lee graag met het kermisattractie aspect van cinema, het gevoel van verwondering gecreëerd door betoverende ‘nieuwe’ beelden. De technologische vernieuwingen die van Abyss, Terminator 2, Avatar en Alita: Battle Angel unieke kijkstukken maakte, bezorgen ook Gemini Man meerwaarde. Als een soort kauwgom voor de ogen 2.0. Tegelijk keren we terug naar het verleden, naar de ambiguïteit t.o.v. wetenschap en techniek die de 20ste eeuw zo sterk kenmerkte. De combinatie van fascinatie én angst voor technologie. Met zijn eindeloze mogelijkheden én gevaren.

Met aanstekelijk plezier demonstreert Lee ons het vermogen van technologie en cinema om ons te verbazen en te manipuleren, om ons te laten genieten maar tegelijk ook angst aan te jagen. De gekke wetenschapper is echter nooit ver weg in films en net als Cameron serveert Lee ons een fabel waarin politieke en militaire machtshebbers innovaties misbruiken. Wat morele en fysieke gevaren oplevert. Clay Verris is een mix van adoptievader en geschifte techneut, een regisseur in de film die zijn ‘zoon’ ziet als een instrument, een oorlogswapen. “You made a person out of another person, then you sent me to kill him,” zegt Junior, “you made a choice to do this to me.

Gemini Man

Het is de aanvankelijk de door zijn ijdelheid strelende spiegelbeeld gefascineerd biologische (via cloning) vader die in de clinch gaat met de adoptievader voor wie ontdubbeling en perfectionering de weg effect voor een nageslacht dat veel weg heeft van een reeks. Maar vaderfiguren Henry en Clay delen een streven om hun bestaan te regisseren, om geen figurant maar een auteur te zijn. Ang Lee plaatst zo zichzelf als regisseur in de film. Bewust van de dramatische beperkingen van een strijd tussen afbeeldingen (i.p.v. tussen mensen) maar o zo opgewonden door de schoonheid van de hybride beelden dat het spektakel ook echt betoverend wordt. Is Gemini Man een grote film? Nee. Is het fascinerende cinema? Dat wel.

IVO DE KOCK

GEMINI MAN: regie: Ang Lee; USA – 2019 – 117′; met Will Smith,Mary Elizabeth Winstead, Clive Owen, Benedict Wong, scenario David Beniof, Billy Ray & Darren Lemke; fotografie Dion Beebe; muziek Lorne Balfe; montage Tim Squyres; FILM: *** / EXTRA’S: **** (alternatieve opening, verwijderde scènes, documentaires); distributie: Paramount.

Gemini Man

Leave a comment