“Last year I spent 322 days on the road, which means I had to spend 43 miserable days at home.” Zo klinkt een satire geschreven door Diablo Cody en geregisseerd door Jason Reitman: Up in the Air.

George Clooneys personage in Jason Reitmans Up in the Air – een kruising tussen satire en rampenfilm – fungeert als een doodsengel van het kapitalistisch systeem. In een samenleving waar sociale netwerken de plaats innemen van intimiteit is Ryan Bingham een onheilsboodschapper die werknemers niet alleen hun job maar ook hun privéleven afneemt. Net zoals Juno is Bingham een spirituele antiheld, maar dan wel een trieste. En in tegenstelling tot het cynische Thank You for Smoking wordt de tristesse wèl tastbaar. Ondanks het rugzakje hoop dat de kijker meekrijgt.

Jason Reitman combineert het harde realisme van testimonials (een indrukwekkend ‘j’accuse’ van slachtoffers doorbreekt het fictiekader) met de dromerige sfeer van een romantische komedie (de “you can’t go home again”-boodschap wordt zo in extremis omgekeerd). De toon wordt meteen gezet via de inventieve credits ontworpen door Shadowplay. Dat kleine bedrijf maakte ophef met de geanimeerde credits van de verrassingshit Juno en levert andermaal briljant werk af. Even dramatisch als de generiek die Saul Bass voor Alfred Hitchcocks North by Northwest ontwierp. Volgens medeoprichter Gareth Smith is Shadowplay een “boutique studio gespecialiseerd in motion graphics, visuele effecten en design van generieken”.

George Clooneys personage in Jason Reitmans Up in the air – een kruising tussen satire en rampenfilm – fungeert als een doodsengel van het kapitalistisch systeem. In een samenleving waar sociale netwerken de plaats innemen van intimiteit is Ryan Bingham een onheilsboodschapper die werknemers niet alleen hun job maar ook hun privéleven afneemt. Net zoals Juno is Bingham een spirituele antiheld, maar dan wel een trieste. En in tegenstelling tot het cynische Thank You for Smoking wordt de tristesse wèl tastbaar. Ondanks het rugzakje hoop dat de kijker meekrijgt.

Alles begon met de kortfilm This Guy is Falling. “Ik heb Jason Reitman voor het eerst ontmoet op het Sundance Festival in 2000,” zegt Smith in een bonusdocumentaire, “onze twee kortfilms liepen dat jaar gelijktijdig in het kortfilmcircuit. Jason zag onze film en hield enorm van de combinatie van live-action en animatie. Dat is de reden waarom hij onze hulp inriep voor Thank You for Smoking”. Het begin van een vruchtbare samenwerking. “Wij deden intussen alle begintitelsequenties van Jason: grafisch design voor Thank you for Smoking, illustraties en tekeningen voor Juno, montage voor Up in the air” stelt Smith. Een toeval is dat niet: “Er zitten vele thema’s en emoties in Jasons films, en we zitten op dezelfde golflengte wat de creatieve filosofie van titelsequenties betreft. Het biedt namelijk de kans om het publiek in de juiste geestesgesteldheid te brengen, vooraleer de film begint”.

Voor Up in the air “zijn de titelsequenties het eerste frame van de film; wat de volgende twee minuten volgt noem ik een tone poem. We moesten het isolement weergeven door naar de wereld te kijken van op een aanzienlijke afstand”. Dat heet dan een uitdaging. “Up in the air was helemaal niet makkelijk,” aldus Smith, “de film is rijper dan de voorgaande en qua thematiek is er heel wat aan de hand. Het is grappig en triest, het gaat over de economische situatie in de VS vandaag,… Anderzijds is de sequentie ook tijdloos. Als bedrijf moeten we het niet zo hebben van technologische snufjes; het mag niet alleen in 2008 of 2009 een goeie film zijn maar ook later moet je er van genieten”.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 606, juli-augustus 2010)

UP IN THE AIR; Jason Reitman; USA 2009; 108’; met George Clooney, Vera Farmiga, Anna Kendrick; extra’s: commentaar, ‘Shadowplay: Before the Story’, verwijderde scènes, trailers; FILM: ** / EXTRA’S: ** dis. Sony.

Nadat hij van Badlands(1973) over Days of Heaven (1978) en The Tree of Life (2011) tot Knight of Cups (2015) gefocust had op de zieleroerselen van de mens en zich zo had ontpopt tot dé poëtische en visuele chroniqueur van het innerlijk bewustzijn verraste Terrence Malick (° 1943) in 2016 met een contemplatieve documentaire die peilt naar het mysterie van het leven en het universum. Met het even passionele als persoonlijke Voyage of Time: Life’s Journey daalt de Amerikaanse filmmaker af in het verleden van de planeet om te zoeken naar de toekomst van de mensheid. Resultaat is een ambitieuze en baanbrekende documentaire die ons onderdompelt in een poëtische, spirituele sfeer en ons balancerend op de grens van wetenschap en verbeelding meevoert voor een visuele en emotionele trip door het verleden, het heden en de toekomst.

In 1986 trokken we voor de derde maal richting Deauville voor het Festival du cinéma Américain. Een jaar nadat we er getuige van waren hoe Elizabeth Taylor en Rock Hudson (die samen acteerden in o.m. Giant van George Stevens) elkaar kort voor Hudsons dood troffen. In onderstaand stuk, verschenen in De Nieuwe Filmgids schetsten we de geschiedenis van het festival en hielden we het filmprogramma tegen het licht. Waaronder heel wat bekende films maar ook evenveel ondertussen in de vergetelheid verdwenen films.

Wanneer de laatste blaadjes van de kalender sneuvelen, kijken we graag terug op het filmjaar. Om ditmaal te merken dat 2018 – het jaar waarin naast Christina Vandekerckhove ook Lucas Dhondt en Felix Van Groeningen publiek en pers verrasten – nationaal en internationaal een goed filmjaar was. Toch zijn er ook enkele minder heuglijke tendensen.