Guillermo del Toro’s The Shape of Water: Tastbare liefde en onzichtbare mensen

aug 6, 2018   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, dvd, film, genre, horror, regisseur, sciencefiction, tragedie  //  No Comments

THE SHAPE OF WATER

Guillermo del Toro’s met 4 Oscars bekroonde The Shape of Water is volgens de regisseur-scenarist “een sprookje voor moeilijke tijden.” Achter een simpel melodramatisch verhaal dat draait rond een monster en zijn minnares schuilt een tragedie over buitenstaanders en een samenleving die worstelt met anders zijn. Met een sprookje dat refereert aan de bijbel, Griekse mythologie en monsterfilms snijdt de regisseur van Hellboy, Pan’s Labyrinth, Pacific Rim en Crimson Peak thema’s als militarisme, politiegeweld, racisme, migratie en seksuele intimidatie aan.

THE SHAPE OF WATER

Het liefdesverhaal van de Amfibische Man en zijn stomme beminde (een anonieme poetsvrouw) speelt tijdens de vroege jaren zestig, in volle Koude Oorlog, maar bevat hedendaagse echo’s. Del Toro’s sympathie gaat uit naar ‘afwijkende’ wezens en de vreemdelingen (homoseksuelen, zwarten) die de helden steunen, naar ‘monsters’ die via liefde menselijkheid vinden terwijl ‘normale’ mensen door haat en angst monsterlijk worden.

THE SHAPE OF WATER

Deze herwerking van Jack Arnolds Creature from the Black Lagoon uit 1954 oogt ook op Blu-ray betoverend en wordt met elke visie beter. Met dank aan Del Toro’s aanstekelijk enthousiaste verhelderende commentaren. Zo onderstreept hij dat “de film speelt in 1962 omdat met de moord op Kennedy en de escalatie van de Vietnamoorlog Amerika stopte. Het was een tijd van woede en racisme. Een verschrikkelijke periode voor liefde en minderheden. Terwijl iedereen geobsedeerd is door de toekomst introduceren we een oeroude kracht die de moderniteit tegenwerkt. The Shape of Water spreekt niet alleen over tolerantie en solidariteit maar geeft ook letterlijk een stem aan mensen zonder stem. Een groep onzichtbare mensen redt de ultieme outsider en ontdekt iets liefdevol in ‘de ander’. Ik zie het als een helende fabel.”

THE SHAPE OF WATER

Voor actrice Octavia Spencer is Del Toro “een alchemist. Hij maakt alledaagse dingen buitengewoon.” De cineast focust meer op de blik van ‘gewone’ mensen dan op de ‘look’ van het monster:“Ik was altijd dol op het idee van een Belle en het Beest-verhaal waarin het beest niet transformeerde. Octavia Spencer, Richard Jenkins en Sally Hawkins spelen eenzelfde personage. Alle drie zijn ze onzichtbaar en toch komen ze gezamenlijk in opstand tegen de overheid. In een klassieke monsterfilm zou Michael Shannons personage de held zijn en het wezen het monster maar ik draaide het om. Hier zijn mensen de monsters.”

THE SHAPE OF WATER

Verder is volgens Del Toro “het idee van de film dat de vorm van water de vorm van liefde is. Je weet niet op wie je verliefd wordt tot je die persoon vindt. In de tussentijd is liefde dus vormeloos. Desalniettemin zijn liefde en water de meest smeedbare, krachtige dingen in het universum.” Met de dromerige, visuele openingsscène wou hij aangeven “dat Sally’s personage over water droomt omdat ze niet volkomen menselijk is. Het was niet gewoon magisch maar essentieel voor het verhaal. Ik wou in de opening geen realiteit, dus gingen we voor nagebootst water.

THE SHAPE OF WATER

Voor het uiterst gecontroleerd, theatraal tonen van een universum dat geen echte wereld is. Door op een rokerig podium licht te projecteren op personages en objecten creëerden we kunstmatigheid. Waterdeeltjes en bubbeltjes werden digitaal toegevoegd. We filmden aan zo’n 36 frames per seconde terwijl Sally aan draden hing, in een mal van glasvezel die haar vasthoudt. Alle objecten hingen aan draden en acht poppenspelers lieten ze dansen.” Later tracht Sally dansend en zingend te “vertellen hoe veel ze van hem houdt. De enige manier waarop ik zonder dialoog kan fantaseren wat ze denkt is te tonen hoe ze zich voelt. Ze begint te zingen en wanneer ze opstaat zit ze in een musical uit de jaren 30 of 40. Filmfantasie is minder realistisch maar wel sterker dan gewone fantasie.” Met muziek en beeld vat Guillermo del Toro als geen ander “emoties in beweging”.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Filmmagie, n° 687, september 2018)

THE SHAPE OF WATER: Guillermo del Toro, USA 2017, 123′; met Sally Hawkins, Octavia Spencer, Michael Shannon, Richard Jenkins, Michael Stuhlbarg; extra’s: documentaires, becommentarieerde scènes, masterclass; FILM: **** / EXTRA’S: ****; dis. Fox.

THE SHAPE OF WATE

Leave a comment