Frank Capra’s Platinum Blonde: De look van ‘society vrouw’ Jean Harlow

PLATINUM BLONDE

Platinum Blonde is een film die synoniem werd met Jean Harlow, de actrice die er haar statuut van ster aan te danken had. De film zou Columbia-baas Harry Cohn later inspireren om met Rita Hayworth een eigen ster te creëren. Platinum Blonde was echter aanvankelijk enkel opgezet als een puur commercieel project.

PLATINUM BLONDE

Na het floppen van The Miracle Woman had Columbia Pictures immers dringend geld nodig, en een pretentieloze komedie leek daarvoor de beste garantie te bieden. En dat bleek te kloppen want Platinum Blonde werd een commerciële hit. Meer nog, de film werd een fenomeen. Er werden Platinum Blonde-clubs opgericht in verschillende Amerikaanse steden en de ‘look’ van Jean Harlow (van haar gebleekt blond haar tot haar makeup, kleding en stemgebruik) werd duchtig gekopieerd door heel wat Amerikaanse vrouwen. De nieuwe ster was ook een nieuw sekssymbool.

De centrale figuur van Platinum Blonde is nochtans een man. Robert Williams speelt de rol van Stew Smith, een vlot pratende en snel denkende journalist. Twee vrouwen vallen voor zijn charme. De eerste is Gallagher, een journaliste die zich met haar mannelijke collega’s vooral ophoudt in de populaire speakeasy’s. De tweede is Ann Schuyler, een mooie ‘society belle’ die zich in hogere kringen beweegt. De vrouwen worden gespeeld door Jean Harlow en Loretta Young, maar Frank Capra cast ze tegen hun imago. Harlow is de society vrouw, Young is “one of the boys“.

PLATINUM BLONDE

Het bezorgde Harlow glamour, Young seksappeal. Het verhaal gaat over en weer tussen de high society wereld van de familie Schuyler en de ‘reële’ wereld van de journalisten. Een confrontatie van werelden die leidt tot manicheïsme op het vlak van karaktertekening. Frank Capra maakt een duidelijk onderscheid tussen goed en kwaad: de goeden (mensen die werken voor hun geld: journalisten, butler) wreken zich op de slechteriken (zij die teren op geërfd geld of verworven status: de rijke Schuylers, de familieadvocaat). Een zwart/wit visie die Capra in latere films wel zal nuanceren, maar die toch een rode draad door zijn werk zal blijven vormen en verbonden is met zijn streven naar eenvoud, directheid en moraliteit.

De film opent meteen met het visualiseren van de tegenstelling: het redactielokaal blijkt chaotisch maar levendig en gezellig, de woning van de rijke familie Schuyler geordend maar levenloos en koel. Het wantrouwen tussen de vertegenwoordigers van beide werelden is groot en enkel kruisende belangen kan hen samenbrengen. Journalist Stew Smith is op zoek naar een goed verhaal, de familie Schuyler wil een schandaal (het breken van een huwelijksbelofte door zoon Michael) vermijden. De voorafgaande nervositeit wordt door Capra visueel uitgedrukt: in een snelle montage zien we achtereenvolgens de journalist, een hond, een papegaai en de Schuylers ijsberend rondlopen.

PLATINUM BLONDE

Het misprijzen van de Schuylers voor journalisten wordt bevestigd wanneer Bingy Ba éker zich vlot laat omkopen. De journalist krijgt dan ook geen hand bij het afscheid. Stew Smith blijkt minder makkelijk te manipuleren, ook al schakelt de bevallige dochter Ann haar verleidingswapens in. Smith draait de vernedering zelfs om: hij ontdekt de verborgen agenda van de familie, onthult hen (door demonstratief naar zijn hoofdredacteur te bellen) wat hij gaat schrijven en betaalt de kosten voor het telefoongesprek. De Schuylers blijven verbouwereerd achter.

Stew is echter gefascineerd door Ann. Tot verbazing en wanhoop van Gallagher, een vrouwelijke collega die heimelijk verliefd is op Stew. Maar hààr ziet Gallagher niet als een potentiële partner: “you’re a pal. Don’t turn female on me.” Ann wordt gecharmeerd door Stews eerlijkheid (hij wil de familie niet chanteren met bezwarende brieven) en complexsloosheid (“what country is this library in” vraagt hij geamuseerd tijdens een eindeloze tocht naar de bibliotheek door de residentie van de Schuylers). Een eerste toenadering wordt verijdeld door moeder Schuyler. Even later komt het toch tot een omhelzing: Stew en Ann kussen onder een fontein. Capra filmt de kus door een gordijn van stromend water.

PLATINUM BLONDE

Een eerste aanduiding van de ‘gevangenschap’ die Stew te wachten staat. Even later komt een vogelkooi prominent in beeld en bestempelt de hoofdredacteur zijn (bijna ex-)journalist als “a rich wife’s magnolia – a bird in a gilded cage“. De vergulde kooi blijkt de ruime residentie, society feesten en een legertje (be)dienend personeel. Stew protesteert, maar geeft zijn verzet snel op. Aan het feit dat hij (de eens zo gehate) sokophouders begint te dragen, merken zijn vrienden dat de creatieve losbol ‘getemd’ is door de high society. Voor de burgers met aanzien is hij ‘Ann Schuyters husband‘, voor de collega’s en het grote publiek is hij ‘The Cinderella Man‘.

Wanneer hij weigert mee te gaan naar een feest, blijft Stew eenzaam achter. Hij verveelt zich maar zijn vroegere collega’s komen hem opvrolijken. Ze bouwen een eigen feestje. Tot verbijstering van de terugkerende Schuylers. Ann apprecieert het ook niet dat Stew en Gallagher samenwerken aan een toneelstuk. Voor Stew is de maat vol: “You can take your red room, your green room, your left wing, your right wing – and you know what you can do with them !”. Hij verlaat het echtelijke dak, wijst een vernederende alimentatieregeling (“sommige mensen zijn niet te koop”) af en drukt via een toneelstuk zijn gevoelens voor zijn vrouwelijk collega (“My pal Gallagher is a gal“) uit.

PLATINUM BLONDE

Platinum Blonde bevat alles wat een film in de ogen van Frank Capra krachtig maakt: sterke acteurs (ook in bijrollen ontdekken we puike karakteracteurs), scherpe dialogen (van Robert Riskin), dynamische montage en expressieve beelden. Opmerkelijk is dat bij Capra woord en beeld evenwaardige narratieve pijlers zijn. Zo zegt het beeld van een Stew die een hinkelspel uitprobeert op de zwarte en witte stenen van de verlaten residentie, alles over zijn verveling. En maakt de beschrijving van de vrijetijdsbesteding van butler mythe ook diens vervreemding duidelijk. Maar Frank Capra heeft ook aandacht voor het zinloze gebaar. Zoals het vanop afstand groeten door het uitvoeren van een diepe buiging. Een grap die als rode draad doorheen Platinum Blonde loopt.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in Film & Televisie)

PLATINUM BLONDE: reg. Frank Capra. sce. Jo Swerling. dial. Robert Riskin. fot. Joseph Walker. mon. Gene Milford. pro. Harry Cohn voor Columbia. act. Loretta Young (Gallagher), Robert Williams (Stew Smith), Jean Harlow (Ann Schuyler), Louise Closser Hale (Mrs. Schuyler), Halliwell Hobbes (Smythe), Reginald Owen (Dexter Grayson), Edmund Breese (Conroy), Donald Dillaway (Michael Schuyler), Walter Catlett (Bingy Baker), e.a. / U.S.A., 1931, 82 min. / dis. Columbia

PLATINUM BLONDE