Kristof Hoornaert over Resurrection: ‘Ik wil de kijker laten nadenken’

RESURRECTION

Resurrection, het speelfilmdebuut van de voormalige Vlaamse kortfilmer Kristof Hoornaert, is eigenzinnige contemplatieve cinema en “een film die je moet voelen in je lijf.”

KRISTOF HOORNAERT

Na zijn op diverse festivals bekroonde kortfilms debuteert regisseur-scenarist Kristof Hoornaert met Resurrection, een onder je huid kruipende poëtische parabel. “Ik schreef het scenario in 2003 om er een langspeelfilm van te maken,” vertelde Hoornaert tijdens Film Fest Gent, “een producent stelde voor om eerst een kortfilm te draaien. Ik heb toen de eerste drie pagina’s van het script verfilmd als Kaïn (2009).” Resurrection kwam er pas 14 jaar en twee kortfilms (The Fall, Empire) later omdat Hoornaert “tegen de mainstream manier van film maken in gaat. Vaak ziet men film als entertainment, als iets dat je consumeert. Voor mij is het logisch om eerder kunstzinnige films te maken.”

Gaat Resurrection over leven met schuldgevoelens?

Kristof Hoornaert: “Dat thema zit er in maar het draait vooral om de vraag hoe we moeten omgaan met de wreedheid van mens en beschaving. Het door Johan Leysen gespeelde hoofdpersonage worstelt met die vraag. Lang geleden is hij de beschaving ontvlucht en nu haalt hij de wreedheid terug in huis met het personage van Gilles De Schryver, de jongeman die hij in de natuur vindt en uit medelijden mee naar huis neemt. Na een tijdje ontdekt hij echter dat de jongen een moord heeft gepleegd. De centrale vraag is: hoe gaat hij daarmee om? Naar het einde van de film toe heeft hij een antwoord op die vraag. Wanneer je het bekijkt vanuit het personage van Gilles gaat het over schuld en boete, Dostojevski dus, maar ook over een politiesysteem dat machteloos is.”

RESURRECTION

De film opent fysiek en zonder dialoog.

“Ik wou fysiek beginnen en toch afstand bewaren. Pas wanneer Johan opduikt krijgen we close-ups van een gezicht. Dat heb ik zo lang mogelijk uitgesteld omdat ik het wou hebben over de mens in de natuur. Maar ik laat de kijker de vrijheid om dingen zelf in te vullen en te interpreteren. Ik wil geen regisseur zijn die zegt ‘daarover gaat het’ en ‘dat moet je denken’. Ik wil dat de kijker zelf nadenkt en een eigen visie ontwikkelt, voor mij moet de catharsis na afloop in zijn hoofd spelen.”

Je toont een appartementsgebouw erg sprookjesachtig.

“Zowel geluid als beeld zijn niet realistisch. De kleuren trok ik naar zwart-wit en in combinatie met slowmotion geeft dat meteen aan dat we in een poëtische realiteit zitten. Dit is niet in de wereld van vandaag. Voor mij is Resurrection een poëtische expressie en met die eerste beelden maak ik duidelijk dat de toeschouwer de film moet bekijken als een vervorming van de werkelijkheid. Die vervorming maakt het mogelijk om thema’s uit te drukken.”

RESURRECTION

Wat wou je bereiken?

“Ik wou de kijker zelf laten reflecteren over de thema’s. Ik zie Resurrection voor een deel als een Christusfilm, het verhaal van iemand die zichzelf verwant voelt met het leed van de wereld en zich opoffert voor de mensheid. Uiteindelijk keert hij terug naar de beschaving, verzoent hij er zich na zovele jaren mee. Wat het personage doet is heel extreem – ik denk niet dat er iemand een moordenaar zal vergeven of zijn plaats wil innemen – maar het is een expressie van liefde en verzoening ook al gaat het in tegen de normale manier van denken.

Toen ik het scenario schreef las ik het verhaal van een vrouw die een bomaanslag op een bus had overleefd en de dader, die ook nog in leven was gebleven, ging opzoeken. Iedereen in haar omgeving was daar compleet tegen. Dat idee vond ik heel interessant. Ondanks het feit dat een individu niet goed te praten slechte dingen heeft gedaan, sluiten we hem niet op in een hoekje maar proberen we ons open te stellen en te zoeken naar begrip, naar waar dat geweld vandaan komt. Ik denk dat het te gemakkelijk is om te zeggen, ‘het zijn slechte mensen en dat is het.’ Het moet van ergens komen. Niemand wordt slecht geboren. De moordenaar in Resurrection is duidelijk zelf een slachtoffer. Hij heeft een buil op het achterhoofd en lijdt manifest. Aan zijn gezicht merk je ook dat hij berouw heeft, dat hij de moord betreurt.”

RESURRECTION

De ‘waarom’ vraag blijft onbeantwoord.

“Daarover heb ik het liever niet. Hij haalt uiteindelijk ‘geld’ aan als mogelijk motief maar dat is geen concrete verklaring. Geld staat symbool voor de beschaving. Het is eerder een metaforisch gegeven. Wat onderstreept wordt wanneer hij in de gevangenis door de metaaldetector loopt en ze geld uit zijn zakken halen. Ik wou zeker geen psychologische verklaring geven voor de moord want dan instrueer je de toeschouwer om alles via een oorzaak en gevolg stramien te bekijken. Het zou ook het personage te specifiek maken. Dan werd het een archetype en ging het over ‘hem’ met zijn problemen en zijn motieven …”

… dan kan je het weg klasseren en gaat het niet over ‘ons’.

“Als kijker ga je dan zeggen ‘daarom heeft hij het gedaan’ en kan je alles van je af schuiven.”

Waardoor je je als kijker niet langer aangesproken voelt.

“Vanaf dat je antwoorden geeft, stel je de kijker veilig.”

RESURRECTION

Je wil met een contemplatieve film interactie creëren.

“Absoluut. Alles staat in functie van het actief betrekken van de kijker in de film. Het contemplatieve ritme geeft de kijker tijd om te reflecteren, om zelf actief te zijn in de film. Ik geloof heel sterk dat de kijker moet werken. Zelf hou ik van films waarin ik kan participeren. Zulke films zijn een enorme verrijking, omdat je kan meedenken en dingen mee naar huis kan nemen. Een film waar je mee blijft zitten, die je voelt in je lijf, vind ik veel krachtigere cinema dan wanneer alles verklaard wordt en je rustig naar huis kan gaan zonder er nog over na te denken.”

Waarom gebruik je Cinemascoop?

“Wanneer je met kleinere beeldformaten dicht op de gezichten zit, sluit je meer aan bij een psychologische benadering die ik absoluut wou vermijden. Ik gebruik Cinemascoop omdat het je toelaat beelden te maken zoals je tableaus maakt. Daardoor kan je de wereld beter aanschouwen.”

IVO DE KOCK

(Interview verschenen in DE FILMKRANT, maart 2018, Resurrection Filmkrant)

KRISTOF HOORNAERT