Dossier Insomnia. Deel 3: Christopher Nolan brengt geen Director’s Cut op dvd
INSOMNIA
“The term ‘genre’ eventually becomes pejorative because you’re referring to something that’s so codified and ritualised that it ceases to have the power and meaning it had when it first started,” zei Christopher Nolan toen hij de detective thriller Insomnia verfilmde, ” what I’m trying to do is to create modern equivalents that speak to me of those tropes that have more of the original power.”
INSOMNIA
«Hollywood is meesterlijk in het recupereren van iets goeds», benadrukte Christopher Nolan vorig jaar in Deauville tijdens een interview n.a.v. zijn magistrale film noir-tragedie Insomnia. De Brits-Amerikaanse cineast doelde daarmee op de bijna tof een gewoonte uitgegroeide mogelijkheid om op dvd een aangepaste filmversie uit te brengen.
Nolan beloofde géén alternatieve dvd-versie van Insomnia te zullen presenteren: «Ik vind dat het concept ‘director’s cut’ te zeer is ingeburgerd. Ofwel was een regisseur onvoldoende bereid om te vechten voor zijn film, ofwel is het een handigheid om meer dvd’s te slijten. Wanneer, zoals in het verleden vaak gebeurde, de filmer werd verplicht om dingen te veranderen, dan is een director’s cut geschikt om te laten zien hoe de film er had moeten uitzien. Zoniet is het slechts een marketingmiddel of een argument voor de studio om je film aan te passen.
INSOMNIA
Bovendien kan je zo tot in de eeuwigheid aan een film blijven sleutelen. Daar verzet ik me tegen. Wanneer er ooit twee versies bestaan van een film van mij, één voor de bioscoop en één voor dvd, mag je er zeker van zijn dat ik erg ongelukkig ben omdat het zou betekenen dat ik de film niet heb kunnen maken zoals ik wou». Dat was duidelijk niet het geval voor Insomnia, want een spelletje «zoek de verschillen» blijft ons bespaard. Er is zelfs maar één verwijderde scène, waarin Will met Rachel praat over zijn overleden broer en zijn angst anders te zijn dan de anderen.
INSOMNIA
In een commentaar zegt Nolan te houden van dergelijke intieme momenten met niet essentiële nevenverhalen maar doordat de sfeer vloekte met de houding t.o.v. de personages moest hij de scène wel schrappen. Omdat actrice Maura Tierney schittert werd ze voor de dvd heropgevist. Het bonusmateriaal is voorts uiterst verzorgd. Er is een scène-specifieke track met commentaren van actrice Hilary Swank, scenariste Hillary Seitz, D.O.R Wally Pfister, productieontwerper Nathan Crowley en monteur Dody Dern.
INSOMNIA
We vernemen o.m. dat Pfister en Nolan geen tweede ploeg wilden in hun obsessief streven alles zelf op te nemen en de look optimaal te controleren. Dat Nolan Memento regisseerde blijkt uit zijn commentaartrack. Die volgt niet de film maar wel de chronologie van de opnames. Het bekijken van de film in opnamevolgorde, van dag l tot dag 53, blijkt al snel meer dan een leuke vondst. Want we merken hoe Nolan aanvankelijk verschillende filmstijlen uittestte en hoezeer Pacino over een scherp inzicht in de evolutie van zijn personage moest
beschikken.
INSOMNIA
Nolan benadrukt dat het verhaal voor hem een dagnachtmerrie was, het laatste hoofdstuk van een langer verhaal, en dat hij mentale beelden zoals inserts verkoos boven een voice-over. Even boeiend is een gesprek tussen de regisseur en Al Pacino over werkwijze en samenwerking. Pacino heeft het o.m. over het als acteur omgaan met een camera, Nolan verklaart waarom hij niet met een shotlist werkt. Iets conventioneler zijn de documentaires over het maken van de film én over het probleem van chronische slapeloosheid. Ten slotte leveren Wally Pfister en Nathan Crowley afzonderlijk commentaar bij beelden van de voorbereidingen voor de dramatische mistscène waarin Dormer zijn partner neerschiet. Hun beoordeling van de rotsachtige locatie is identiek: moeilijk. Al hielden ze er geen slapeloze nachten aan over.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Film en Televisie, n° 536, november 2003)
INSOMNIA