Luk Wyns documentaire Take Us Home: Nachtmerries en dromen in rood-wit
TAKE US HOME
“Dit is mijn cadeau aan mijn ploeg” zei de Antwerpse acteur en filmmaker Luk Wyns toen hij een week voor de officiële Kinepolis-première op 5 oktober glimmend van trots Take Us Home voorstelde. Zijn cadeau is een 75 minuten durende bioscoopdocumentaire, zijn (voetbal)ploeg Royal Antwerp F.C.. Wyns volgde stamnummer 1, ‘den Antwaarep’, met camera in de hand en vooral met kloppend rood-wit supportershart gedurende de laatste twee turbulente seizoenen. Een emotionele roller coaster ride van ups en downs afgesloten met wat trainer Wim De Decker “het derde mirakel van de Bosuil” noemt: de in extremis promotie naar 1ste klasse na 13 (12 + 1 voor de die hard fans) tweede afdeling.
TAKE US HOME
Spoiler: Ondergetekende kan de Bosuil-mirakels netjes afturven: Vitosha Sofia (de mirakel comeback), Spartak Moskou (kwalificatie voor de – laatste Belgische – Europabekerfinale in Wembley) en Lommel annex Roeselare (de road to first division); I was there! Niet echt als neutrale waarnemer. En telkens onder de indruk van een equivalent van een immersive cinema ervaring, ondergedompeld in de sfeer, de spanning, de opwinding, de euforie en achteraf dat vreemde gevoel van collectief geluk.
TAKE US HOME: GEOFFRY HAIREMANS
Samen met, althans in de ogen van nuchtere buitenstaanders, een legertje rood-witte marsmannetjes. Zoals de man die op 26 februari 2017 nadat Geoffry Deurne-Noord, pardon Hairemans, die strafschop tegen Lommel binnentrapte naar mij en mijn oudste zoon Sam toekwam met de woorden “ik vind het zo mooi dat je dit met je zoon kan meemaken, ik heb twee dochters die niet van voetbal houden maar ik ben niet jaloers, ik ben blij voor u.” Om dan verder te gaan vieren.
TAKE US HOME
Een nobele onbekende die ik pas terugzag de eerste wedstrijd van Antwerp in eerste klasse tegen het grote Anderlecht (niet zo groots bleek achteraf) toen hij me drie kussen kwam geven. Vreemde kerels, die voetbalsupporters zag ik Sam denken. En lekkere frietjes, toch. Om maar te zeggen: voetbal, traditieclubs en fans vormen een parallel universum dat niet altijd rationeel te doorgronden is. En ja, een fan van Hitchcock, Cronenberg, Peckinpah, Rossellini, Kubrick, Malick, Fuller en Tarkovski kan ook fan van Antwerp zijn. Laat ons zeggen dat passie de rode draad is.
TAKE US HOME: TUUR DIERICKX
Dus toegegeven, een supportersuitspraak uit de documentaire Take Us Home zoals “wanneer uw vrouw u bedriegt zet ge ze buiten maar wanneer den Antwerp verliest komt ge toch terug” benaderen we misschien iets te welwillend als goedbedoelde metafoor. Terwijl men in pakweg De Panne minder snel geneigd zal zijn het ‘verhaal’ dat het regisseurstrio (acteur) Luk Wyns, (VRT-regisseur Bob Dejong en (monteur) Tim Slegers brengen als relevant en dramatisch te beschouwen.
TAKE US HOME
Maar vergeef het ons als Hitchcock-fan dat we het parcours van Antwerp de laatste twee seizoenen wèl dramatisch vinden. Mijn voetbal kompaan Hans bleef het maar herhalen “Je vriend Erik Van Looy zou hier een film over moeten maken.” Maar Luk Wyns bleek de slimste Antwerpenaar (wie wil mag deze voorzet voor open doel afmaken). Geholpen door het toeval want alleen omdat hij als acteur minder op de planken stond had Wyns de tijd om geregeld naar de Hel van Deurne-Noord af te zakken.
PATRICK DECUYPER
En zo werd hij gebeten door het Antwerp-virus en was hij getuige van de opkomst, ondergang, het onverwachte reveil gevolgd door een waanzinnige twist en een euforische verlossing. Voor leken: een eerste seizoen dat eerst op rolletjes liep om dan te beginnen stokken en in de allerlaatste wedstrijd te eindigen met een desillusie (0-0 en gemiste promotie) gevolgd door een seizoen dat matig start, een bizarre overgangsfase kent wanneer een gehate en uitgespuwde trainer wordt aangesteld en daarna een comeback die eindigt met een onverhoopte kwalificatie voor de titelwedstrijden die al bij al vrij vlot gewonnen worden.
TAKE US HOME: CORRYN EN OWUSU
Luk Wyns kreeg dan ook een filmisch gegeven in de schoot geworpen. De beleving van de Antwerpsupporters bezorgt de voetbalploeg een larger than life uitstraling. “Je waant je in een film” laat verdediger Maxime Biset zich ontvallen wanneer de eerste training (doorgaans zo boeiend als het zien groeien van gras) door ruim 4.000 uitzinnige supporters wordt bijgewoond. Terwijl de parallelle beslissende wedstrijden Antwerp-Lommel en Lierse-Roeselare zelf voor een spannende montage zorgen. Een tegendoelpunt in Lier zorgt in Deurne voor uitzinnige reacties en volgens Sporza Radio “dat hele stadion dat dat ene doelpunt wil en erin schreeuwt.”
TAKE US HOME: WIM DE DECKER DOWN ALS SPELER
Met euforie aan de ene kant en verslagenheid aan de andere kant wanneer Geoffry Hairemans de beslissende penalty omzet. Nee, “er in ramt” zoals hij zelf zal stellen. Een ‘scène’ die illustreert hoe snel nieuws impact kan krijgen via smartphones. Maar die rationele reflectie interesseert Wyns en de 13.000 aanwezigen niet. De grinta in de trap van Hairemans en de euforische, emotionele oerkreet van een ‘gemeenschap’ die 13 jaar frustratie van zich afschreeuwt, dat is wat hij wil en moet vastleggen.
TAKE US HOME: WIM DE DECKER EUFORISCH ALS TRAINER
Dit overbrengen lukt vooral wanneer de wedstrijden in beeld komen en de dramatische pieken van beide seizoenen worden overlopen. Met tweemaal de omstreden trainer-manager John Bico als ‘slechterik’. Eerst in de rol van ‘vijand’ tijdens een wedstrijd tegen White Star en uiteindelijk als geflipte eigen trainer die spelers en supporters via woede extra motivatie bezorgt. Met een perfect gecaste Antwerpenaar in een heldenrol: “een jongen die hier is opgeleid zorgt voor de beslissing” glundert CEO Patrick Decuyper wanneer Hairemans ter sprake komt. Voor supporters levert het ‘verhaal’ kippenvel momenten op, voor neutrale kijkers is het een terugblik die niet zozeer spannend is (er is geen suspense) maar wel dramatisch.
Bovendien zijn er ook fijne ‘kleine’ momenten. Zoals spits William Owusu (zijn bewogen carrière bij Antwerp is een documentaire op zich waard) die na de beslissende wedstrijd in Roeselare in de kleedkamer op een tafel staat niet om te zingen, dansen of drinken maar om panelen die in de euforie uit de zoldering waren geslagen terug te plaatsen. Terwijl een ploegmaat met zijn smartphone laat zien wat er op dat moment in de Bosuil leeft: ruim 10.000 fans die met Bengaals vuur en pinten hun helden staan op te wachten. Het kleine gebaar en het grote spektakel die elkaar vinden, alsof een arthouse prent en een Hollywood blockbuster versmelten.
TAKE US HOME
Met dank aan de supporter-filmmaker die zich als fly-on-the-wall op de achtergrond houdt. Dat heeft natuurlijk zijn beperkingen. Take Us Home, de titel is ontleend aan de gezongen smeekbede van supporters die trainer Warren Joyce in 2007 vroegen hen terug naar eerste klasse te brengen, leidt wat aan tunnelvisie en stelt geen journalistieke of kritische vragen. Wie wil vernemen waarom “je m’apelle John Bico, pas Jesus-Christ” werd aangesteld blijft op zijn honger zitten. En over man-achter-de-schermen Paul Gheysens verneem je niets. Terwijl rellen na de beslissende wedstrijd tegen Eupen werden toegeschreven aan ‘frustratie’ terwijl overmatig druggebruik duidelijk in het spel was.
TAKE US HOME
De anekdotische interviews focussen vooral op de ervaring en belevenis van de spelers. Leuk om Hairemans te horen zeggen “ik dacht, ik gooi hem efkes achter de verdediging” en Tuur Dierickx “ik liep de spurt van mijn leven.” Of anderen te horen bekennen dat ze Stallone (ja, ja, filmvoornaam) Limbombe niet te pakken kregen om hem te feliciteren na diens beslissende doelpunt omdat hij te snel liep.
TAKE US HOME
“Magic football team” wordt wel eens gezongen, maar op dat aspect kan Take Us Home moeilijk de vinger leggen. “Ik heb me miskeken op het monster Antwerp,” probeert de ontslagen trainer Fred Vanderbiest maar verder geraakt hij niet. En de filmmakers evenmin. Of het moet zijn via de uitspraak van, we verzinnen het niet, ‘Safety Manager’ Frank Verhulst: “Het schone aan onze supporters is een bepaalde ruwheid die er nog inzit, er is geen kunstmatige sfeer, je hoort hier geen trommels of trompetten, dat komt uit hun hart, dat wordt gezongen geroepen, getierd.” En, for better and for worse, dat klopt. Rood-witte voetbalpassie is visceraal. Een ziekte, zoals cinefilie. En Take Us Home is A Love Letter Straight From The Heart. Geen filmmijlpaal voor het pantheon maar een authentiek document in liefdevolle kleuren.
IVO DE KOCK
TAKE US HOME: Luk Wyns, Bob Dejongh & Tim Slegers, B 2017, 74′; met Geoffry Hairemans, Joren Dom, Tuur Dierickx, William Owusu, Wim De Decker, Patrick Decuyper, Maxime Biset, Joeri Dequevy en de Red Army; muziek Glen Roels, Penny Baets, Tourist LeMC; montage Tim Slegers & Luca Britti: productie Luk Wyns; dis. Diamond City Films, release 5 oktober.
TAKE US HOME