Darren Aronofsky’s mother!: Een intens liefdesverhaal dat inslaat als een kruisraket
MOTHER!
De productiegeschiedenis van Darren Aronofsky’s mother! was gehuld in mysterie en de première tijdens het festival van Venetië levert voer voor controverses. Voor- en tegenstanders reageerden heftig. Zelf omschrijft Aronofsky de film als “It’s a cruise missile shooting into a wall, I want audiences to be prepared for that and prepped that it’s a very intense ride.”
MOTHER!
“I’m confused” zegt Jennifer Lawrence in mother! wanneer ze de grip op haar realiteit verliest. In die staat van opperste verwarring wil Darren Aronofsky de kijker onderdompelen. Maar dan wel een verwarring gekoppeld aan verbazing en verwondering. Verbonden met opwinding en plezier. En versterkt door een verrassingseffect. Met een titel die refereert aan de kreet van Norman Bates in de moeder van alle horrormelodrama’s, Alfred Hitchcocks Psycho, en via het uitroepingsteken waarschuwt voor een extreme en bevreemdende trip.
MOTHER!
Aronofsky zet het dik in de verf dat hij met zijn immersieve cinema experiment emotionele reacties beoogt. “Ik maak steeds melodrama’s omdat ik hou van een uitvergrote realiteit en personages die intens leven,” zei de regisseur van Requiem for a Dream, The Fountain en Black Swan. Door “clichés en symbolen naar het uiterste te duwen” tovert hij met Mother! opnieuw een visceraal horror-melodrama op het scherm. Een metaforische, surrealistische nachtmerrie, een apocalyptisch liefdesverhaal dat het midden houdt tussen Polanski’s Rosemary’s Baby, DePalma’s Carrie en Buñuel’s The Exterminating Angel. Barok en absurd.
MOTHER!
Met zijn circulaire structuur en extreme close-ups die ons in de geest en het lichaam van de protagoniste duwen heeft mother! wat van een in een eindeloze loop afspelende droom. Terwijl de tijd lijkt terug te lopen ontwaakt de aanvankelijk in vlammen badende ‘Moeder’ in het huis dat ze wil ombouwen tot een paradijs voor de geliefde die ze eventjes vruchteloos zoekt. Tot het fantasme vlees wordt en ‘Hij’, een narcistische dichter die worstelt met creatieve impotentie, in beeld komt. De droom glipt echter als zand door haar vingers: mede door het opduiken van een indiscreet gezin (‘Man’, ‘Vrouw’, ‘Oudere Broer’ en ‘Jonge Zoon’) wordt het paradijs een hel terwijl de invasie van als fan vermomde sekteleden de Apocalyps aankondigt.
MOTHER!
De Bijbelse referenties zijn talrijk (tien Egyptische plagen, Cain en Abel, de tuin van Eden, een kannibalistisch Laatste Avondmaal,…) en net als Noah is dit een politieke parabel over de vernietiging van moeder aarde en de menselijke samenleving. Met vluchtelingen en manifestanten die het huis inpalmen. Maar mother! gaat vooral over de mens, die mens is een vrouw en moeder, en over de condition humaine. Over mannelijk ego en vrouwelijk instinct.
MOTHER!
Het is een einde-van-de-wereld film die een apocalyptisch liefdesverhaal vertelt. Een verhaal over verschrikkelijke dingen: mensen die meer vragen dan je kan geven, narcisme dat samenleven verwoest en het gevoel dat alles in vlammen opgaat wanneer liefde (in relaties én gezin) wegvalt of destructief wordt. Tijdens de eindgeneriek balt ‘The End of the World’ van de Carpenters alles samen: “Why does my heart go on beating? Why do these eyes of mine cry? Don’t they know it’s the end of the world? It ended when I lost your love.”
MOTHER!
Dit gedoemd verhaal van verspilde liefde en verloren menselijkheid wordt heel fysiek geformuleerd. Aronofsky’s tragische heldin versmelt met haar habitat, een huis als een kloppend (maar stervend) hart dat letterlijk opengaat (de muren wijken, bloed borrelt op door gaten, in de kelder schuilt een doorgang naar een andere realiteit) en het emotionele bloed van de verbeelding door de hersens jaagt. Haar antagonisten hoesten, kotsen, slaan, worstelen, bloeden, betasten, vernietigen en verpulveren dingen in wat fysieke manifestaties van emoties zijn. Schrijven gebeurt met een pen en een hart wordt letterlijk geschonken.
MOTHER!
mother! is viscerale cinema, immersief én mindblowing. Het is een door een droomlogica geritmeerde symfonie in twee bewegingen, met invasies die leiden tot respectievelijk paranoïde horror en metaforisch surrealisme, over ziekte en heling. Extreem, waanzinnig en brutaal. Ongewoon maar vooral ook buitengewoon. Geniaal.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 678, oktober 2017)
MOTHER!
GENRE horror
REGIE Darren Aronofsky
SCENARIO Darren Aronofsky
FOTOGRAFIE Matthew Libatique
MONTAGE: Andrew Weisblum
CAST Jennifer Lawrence (Mother), Javier Bardem (Him), Ed Harris (Man), Michelle Pfeiffer (Woman), Brian Gleeson (Older Brother), Dohmnall Gleeson (Younger Son)
PRODUCTIE USA – 2017 – 121’
DISTRIBUTIE UPI
RELEASE 13 september
MOTHER!