Walter Hills Red Heat: De eerste Amerikaanse perestroika-film, mèt Schwarzenegger
RED HEAT
“Wij zijn politiemannen, geen politici,” zegt Arnold Schwarzenegger tegen James Belushi in Red Heat, “wij mogen elkaar mogen”. In deze cartoonachtige actiekomedie van The Warriors regisseur Walter Hill uit ‘88 verrast Arnie door zelfspot en het vernietigen van het toen nog in Amerika levende vijandbeeld van de Russen.
RED HEAT
“De context van Red Heat is ontzettend interessant,” zegt filmhistoricus Dave Saunders, “Schwarzenegger is altijd buitengewoon goed geweest in het aanvoelen van een publiek en hun wensen en zorgen. Hij maakt films die daarop zijn afgestemd. Red Heat past bij de tijd waarin de film is gemaakt. Vooral als je in aanmerking neemt dat de Sovjet-Unie toen een nieuw beleid voerde met de glasnost en perestroika. Die politieke en economische veranderingen werden eind jaren 80 ingevoerd door Gorbatsjov”.
Door het oeuvre van Walter Hill (48 Hrs, The Long Riders, Streets of Fire) vormen gecamoufleerde westerns en ‘buddy movies’ de rode draad. Red Heat is een vriendenfilm waarin Schwarzenegger de Russische politieagent Ivan Danko speelt en Belushi agent Art Ridzik uit Chicago. Twee uiteenlopende, botsende personages die in een situatie terecht komen waarin ze moeten bewijzen dat ze toch bij elkaar passen. Waarmee de filmmakers suggereren dat de VS en de Sovjet-Unie misschien toch konden samenwerken.
RED HEAT
Volgens Saunders rekent de film af met “oude ideologische conflicten door de aandacht naar de strijd tegen drugs te verleggen. Aan het einde van de Reagan-termijn en het begin van Bush werd deze strijd voor het Witte Huis een obsessie. Het wordt belangrijker dan de Koude Oorlog. Drugs dealen is een vloek voor een gezonde maatschappij. Red Heat brengt beide naties samen zodat ze samen drugs kunnen bestrijden”.
Een film met een boodschap, maar die wordt op onderhoudende en grappige manier gebracht. “Heb je hem?” zegt Ridzik tegen Danko wanneer die een tegenstander met overdreven veel kogels doorzeeft. “De schoten zijn goed gegroepeerd” antwoordt Danko waarop Ridzik verzucht “je hebt echt een gedragsprobleem”. Meteen een subtiele kritiek op de reactionaire actiefilms (Raw Deal, Commando) waarmee Schwarzenegger in de jaren 80 zijn iconisch statuut verwierf. Maakt dat van Red Heat een progressieve film? Voor een stuk.
RED HEAT
Saunders verwijst naar “de positieve weergave van de Russen”. De hoofdpersonages blijven wel stereotypes. De Amerikaan is een pedante lolbroek, een betweter die naar vrouwen loert en constant loopt te eten. De Rus een starre Sovjetfiguur in de ban van zijn stervend regime. “Er is één veelzeggend moment waarop hij z’n gevoel toont, en die strenge gezichtsuitdrukking en dat harde imago laat varen,” aldus Saunders, “dat is wanneer hem wordt gevraagd naar de wandaden van Stalin, en de oorlog. Hij toont spijt en berouw voor de verkrachtingen en plunderingen van het Rode Leger. Op dat moment verandert zijn gezichtsuitdrukking. Hill en Schwarzenegger laten die kritiek het gedrag van het hoofdpersonage beïnvloeden”.
RED HEAT
Blijft het feit dat de zelfspot van Schwarzenegger op het personage afstraalt. “‘Kapitalisme’ zegt Arnie wanneer hij een pornofilm ziet,” stelt Saunders, “het is de bedoeling dat wij lachen omdat hij die dingen niet begrijpt. En geen deel uitmaakt van een normale, vrije gemeenschap waar pornografie, lui zijn en junkfood wordt geaccepteerd. De personages vinden uiteindelijk toch een raakvlak en dat doen ze via iets vrij negatiefs. Ze concluderen tijdens deze sessie van kameraadschap dat ze allebei onconventioneel en vastberaden zijn, maar ook dat geweld een geoorloofde oplossing voor het drugsprobleem is”. Al is dat geen apologie voor geweld. De hoofdpersonages zijn geen sympathieke helden die identificatie bewerkstelligen; als over the top-figuren horen ze thuis in een filmwereld. Ze creëren een afstand waarin reflectie ontstaat.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in Filmmagie, n° 611, januari 2011)
RED HEAT; Walter Hill; USA 1988; 105’; met Arnold Schwarzenegger, James Belushi, Peter Boyle; FILM: *** / EXTRA’S: ** (Schwarzenegger: de man die Hollywood veroverde, de politieke context van RED HEAT); dis. Universal
RED HEAT