Jim Jarmuschs Paterson: Een filmgedicht van eindeloze mogelijkheden

jul 4, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, dvd, film, genre, regisseur, romantische komedie  //  No Comments

PATERSON

Jim Jarmusch is en blijft een a-typische Amerikaanse filmmaker. Terwijl veel van zijn landgenoten de toeschouwer met hun eerste filmbeelden steevast volop in de actie en de chaos storten (lees: onderdompelen), opent Paterson met rustige en poëtische beelden van een slapend koppel. De lichamen en gezichten van Adam Driver en Golshiteh Farahani, de lakens van het bed, het binnenvallend zacht ochtendlicht, alles ademt een vredige rust uit. Achterdochtige kijkers vrezen onheil en een plotse dramatische omslag maar de regisseur van Stranger than Paradise, Dead Man, Ghost Dog en Broken Flowers neemt hen tegenvoets en serveert een minimalistische film die toont hoe wonderlijk het dagelijks leven wel is. Paterson bewijst zo dat cinema ook poëtisch, grappig, teder en hartverwarmend kan zijn. En dus niet enkel luidruchtig, zenuwachtig en spectaculair.

Paterson is niet enkel een film maar ook een personage, een buschauffeur die dag in dag uit de straten van de stad Paterson, New Jersey doorkruist. Een doorsnee chauffeur is hij niet, Paterson schrijft immers gedichten en laat pas passagiers in zijn bus wanneer hij zijn pen en schriftje heeft neergelegd om zijn shift te beginnen. Zijn held is de immens populaire dichter William Carlos William, wiens magnum opus … Paterson als titel heeft. De film Paterson is opgedeeld in zeven hoofdstukken, zeven dagen die telkens starten wanneer de wekker afgaat naast Paterson en zijn door cupcakes bezeten vriendin Laura. Het stramien is repetitief en de stilering van Jarmusch even gecontroleerd en onderkoeld als zijn protagonist.

PATERSON

De onafhankelijke cineast observeert, als een documentair filmmaker, zijn protagonist op weg naar het busdepot, bij zijn terugkeer naar huis, bij het controleren van de post, het uitlaten van de hond of het drinken van bier. “Het is een helder een eenvoudig verhaal en de moeilijkheid was om het als acteur niet te dik in de verf te zetten, het eenvoudig te houden” zei Adam Driver toen de film werd voorgesteld in Cannes, “mijn personage brengt zijn tijd door met het luisteren naar anderen – zijn vrouw, zijn vrienden, de passagiers van de bus – en de actie beperkt zich grotendeels tot dat luisteren. Er zijn geen explosies of spectaculaire acties. De film is gebouwd op de kracht van kunst, op schoonheid, op het leven met twee, op gecontroleerde chaos… De held is zeer gestructureerd en wanneer hij werkt kan hij zich veroorloven om vrij en chaotisch te zijn.”

PATERSON

In zijn apocalyptische vampierenfilm Only Lovers Left Alive voerde Jim Jarmusch onsterfelijke bohemiens op die met pijn en verbijstering kijken naar een op sterven na dode wereld. Deze tegelijk speelse en sombere liefdesfilm was zijn romantische eerbetoon aan bohemiens, aan artistieke outsiders en eenzame avonturiers die op zoek gaan naar levensenergie en die de magie van literatuur en muziek koesteren. Ook Paterson is een eerbetoon aan artistieke, poëtische zielen maar, naar het beeld van de protagonisten, een meer introverte, sobere en melancholische versie.

PATERSON

De film sluit ook meer aan bij het minimalisme van zijn eerste films (Permanent Vacation, Stranger than Paradise, Down by Law). Ook al maakte het zwartwit plaats voor gedempte herfstkleuren en is het in een punkspirit badend eighties New York ingeruild voor een postindustriële stad met een 21ste eeuwse stempel. Maar wat blijft is de liefdevolle blik die de regisseur richt op personages waarvan de kijker de emoties en ideeën mee kan invullen. Want, zoals de Japanse dichter die Paterson (de stad) bezoekt en Paterson (de dichtende chauffeur) ontmoet, zegt: “Sometimes an empty page presents more possibilities.Paterson (de film) is een filmgedicht van eindeloze mogelijkheden en oneindige schoonheid.

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen op www.filmmagie.be)

PATERSON: Jim Jarmusch USA 2016, 115′; met Adam Driver, Golshifteh Farahani, Jared Gilman; FILM: **** / EXTRA’S: 0; dis. Imagine.

PATERSON

Leave a comment