Paul Verhoevens Showgirls: De rehabilitatie van een verguisde flop

mrt 16, 2017   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, cult, drama, dvd, film, genre, regisseur  //  No Comments

SHOWGIRLS

In twintig jaar tijd evolueerde Showgirls’ reputatie van wansmakelijke flop tot kritische absurde satire. Met dank aan de lofzang van filmmaker Jacques Rivette. De rehabilitatie bood Paul Verhoeven de kans om via het Franse Elle (en straks Lyon 1943) weer op het voorplan te treden.

Begin jaren 90 had de Nederlandse filmmaker dankzij RoboCop, Total Recall en Basic Instinct een stevige reputatie verworven in Hollywood. Die wou scenarist Joe Eszterhas volgens Verhoeven verzilveren “met een musical over Las Vegas.” Maar zowel Verhoeven als producent Mario Kassar vonden dat Eszterhas zijn eigen Flasdance plagieerde en gingen voor de Schwarzenegger-blockbuster Crusades.

SHOWGIRLS

Die productie kapseisde echter en de Franse producent Jérôme Seydoux bood Verhoeven de kans alsnog Showgirls te maken. Verhoeven stuurde het scenario bij “door een personage toe te voegen dat we leenden van Joseph Manckiewiczs All about Eve, het zwarte meisje Molly, en te opteren voor een een hyperbolische stijl waarbij alles over the top is; de personages, dialogen, kostuums, kleuren, muziek, het licht en het geluid.”

Showgirls werd “een metafoor voor de spektakelindustrie, Hollywood én de Amerikaanse samenleving.” Maar “de critici hadden er een hekel aan, de film flopte, niemand begreep dat ik met mijn hyperbolische stijl ging voor iets dat more Vegas than Vegas was.”

SHOWGIRLS

Verhoeven trok in Showgirls een ‘rise to fame‘ verhaal door tot het extreme. Protagoniste Nomi is een opportuniste die een slechte jeugd tracht te ontvluchten door danseres te worden in Las Vegas. Ze wil winnen, de top bereiken, en is daarvoor tot alles bereid. “Dat is de menselijke natuur,” stelt Verhoeven, “je moet wel een zeker talent hebben om alle noties van ethiek en moraliteit te laten varen en te focussen op een doel. Nomi doet zonder problemen verschrikkelijke dingen, ze is niet beter dan Catherine in Basic Instinct.” Ook na dramatische ontwikkelingen trekt ze zonder scrupules of spijt richting Los Angeles en de droomfabriek.

De hyperbool (met overdreven emoties, ridicule situaties en staccato acteren) is geen courante stijlfiguur in de Amerikaanse cinema en zowel de humor als het combineren van een verhaal met een parodie van dat verhaal ontging het Amerikaanse publiek in 1995. Terwijl het expliciete karakter choqueerde. “Ik vond de seksueel geladen dans- en zwembadscènes grappig en licht maar voor de Amerikanen was het allemaal veel te veel,” lacht Verhoeven, “ze gaven niet toe dat ze gechoqueerd waren maar zeiden dat het slecht was.”

SHOWGIRLS

Showgirls ‘won’ verschillende Razzie Awards en tot verbijstering van de organisatoren ging de regisseur ze oppikken. In een hilarische speech zegt Verhoeven dat de ‘bekroning’ betekent “that I’m accepted here and that I’m part of this great American society.” Zijn lef werd geapprecieerd en liet hem toe het al even metaforische Starship Troopers te draaien.

Jacques Rivette zette de rehabilitatie in door Showgirls te omschrijven als “een van de grootste Amerikaanse films van de laatste jaren. Wrang en onaangenaam zoals vaak bij Verhoeven want het gaat over overleven in een wereld vol rotzakken.” Een wereld waar alles draait om geld.

SHOWGIRLS

“Je kunt dat zien als een metafoor voor de VS,” stelt Verhoeven, “er is bij mij altijd een tweede niveau en er heerst steeds ambiguïteit. Achterdochtig zijn over de motieven van mensen is mijn tweede natuur. Ik vertrouw de motieven van bedrijven en regeringen niet, we worden constant belogen. Daarom zit de vervalsing van de realiteit ook in de film.” Dat zagen de Franse critici en Quentin Tarantino in de jaren 2010.

Showgirls was dan al dankzij de dvd-markt winstgevend geworden en een gerestaureerde Blu-ray maakt er nu “a thing of beauty” van. “De film was brutaal, verontrustend en antipathiek en bevatte provocatieve elementen,” bekent Verhoeven, “zoals de handen van een zwarte man die in de vagina van een blanke vrouw verdwijnen en er uitkomen met bloed op de vingers. Maar 20 jaar later zijn de zeden veranderd en beseft men wat ik probeerde te doen. Mijn hyperbolische stijl was commercieel gezien een fout maar artistiek gezien helemaal niet.”

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 674, april 2017)

SHOWGIRLS: Paul Verhoeven, USA 1995, 131′; met Elizabeth Berkley, Kyle MacLachlan, Gina Gershon, Glenn Plummer, Robert Davi; extra’s: documentaire, interview; FILM: **** / EXTRA’S: **; dis. Pathé!.

SHOWGIRLS

Leave a comment