Darren Aronofsky’s Pi: Een trip door de waanzin
PI
In zijn experimentele debuutfilm Pi maakt Darren Aronofsky een trip door de waanzin via de geest van een man die het oncontroleerbare wil controleren. “Ik denk dat Pi en The Fountain erg verwant zijn,” zou Aronofsky later verklaren, “maar The Fountain is voor mij een heel eenvoudig liefdesverhaal over een man en een vrouw die verliefd zijn terwijl de vrouw op tragische wijze jong sterft.
Een man die wegrent van die waarheid en een vrouw die hem tracht te bereiken, to reach out and touch him. Ik was meer gefocust op de emoties ook al wordt het verhaal misschien op cerebrale wijze verteld, juist omdat we een erg eenvoudig verhaal hadden dat we wilden laten doordringen tot mensen op een niet zo evidente manier. Daarom besloten we ons te amuseren met de narratieve structuur.”
PI
Een experiment dat in Pi gelinkt was aan de literatuur van zijn New Yorks idool Hubert Selby Jr. Een schrijver die zelf benadrukte hoe hersenbeschadiging net voor de geboorte zijn psyche tekende. Selby werd hyperempathisch, waardoor hij het lijden van anderen voelde. Dat had zijn repercuties: daar waar Amerikaanse literatuur doorgaans draait rond het vermijden van pijn, stelde Selby die pijn juist centraal.
Met zijn “innerlijk gevoel voor duisternis” is hij een geestesverwant van Max Cohen, de wiskundige die in Pi door als kind in de zon te kijken hersenbeschadiging opliep. Max denkt de wereld te kunnen aanvoelen en begrijpen via wiskunde. Want in zijn geest is wiskunde de taal van de natuur, kan al wat ons omringt worden weergegeven en begrepen via getallen én verschijnen er patronen wanneer je die getallen met een systeem verbindt. Snerpende hoofdpijn herinnert Max aan de “overdonderende helderheid” van de zon: “Ik was doodsbang”.
“Het idee achter Pi was een volledig subjectieve film te maken,” aldus Aronofsky, “dus nooit weg te snijden naar slechterikken die zeggen ‘we gaan de aandelenmarkt controleren’. Daarom filmden van over de schouder van Sean zodat de kijker vanuit zijn point of view kijkt. Een van de lessen die ik van mijn leraar, Stuart Rosenberg, regisseur van Cool Hand Luke en verschillende Twilight Zone afleveringen, leerde was de ‘Art of the Story’. Een shot betekent niets tenzij het geïnspireerd is door het verhaal. Omdat we subjectief trachtten te zijn moest er voor elke gimmick een reden zijn.”
PI
Een andere les waar Aronofsky rekening mee hield is dat filmmakers zich moeten afvragen “how to make things blend.” Voor Pi besloot hij om zwart-wit reversal film te gebruiken die dingen samenbracht. “In creating this alternate world, the high contrast visuals functioned as a suspension of disbelief” zegt de regisseur. Resultaat was een bevreemdende, bijna surrealistische sciencefiction drama.
IVO DE KOCK
PI: Darren Aronofsky, USA, 1998, 83’, Sean Gullette, Mark Margolis, Ben Shenkman, extra’s: making of, clip, filmografieën (Darren Aronofsky, Sean Gullette, Mark Margolis), productienota’s; dis. Belga.