Interview Fien Troch over Home: Tiener zijn is de extremen opzoeken

HOME

Met haar vierde langspeelfilm Home blijft Fien Troch focussen op communicatiestoornissen. Maar ditmaal is haar documentaire filmstijl even heftig als de emoties van de protagonisten.

Er loopt een rode draad door Een ander zijn geluk, Unspoken, Kid en Home. Vier films over communicatieproblemen waar Fien Troch telkens vertelt vanuit de sfeer of de emoties en niet vanuit het verhaal. Home werd evenwel een ander soort film. “Na Kid had ik het gevoel de relatie tussen jonge kinderen en hun ouders voldoende behandeld te hebben,” zei de Vlaamse cineaste tijdens Film Fest Gent, “via een vrijgelaten jeugdmisdadiger en de oudere vrouw bij wie hij gaat wonen kwam ik uit bij communicatiestoornis tussen generaties.”

HOME

Met een 4/3-beeldformaat creëer je meteen een benepen indruk.

“Ik inspireerde me op het werk van Frederick Wiseman omdat ik een documentaire look wou. Een welkom neveneffect van dit beeldformaat is dat je klem zit maar het was me vooral om een zeker realisme te doen. Tot hiertoe waren mijn personages marionetten die ik liet evolueren in mijn wereld. Om ze als echt te ervaren moest je eerst in dat universum binnendringen. Ondanks hun stijlverschillen hadden mijn eerste drie films iets hermetisch en statisch. Daar wou ik vanaf met herkenbare personages van vlees en bloed.”

Drie maal bracht je een heftige problematiek onderkoeld, nu is de stijl even heftig als de inhoud.

“Ik wou meer verhalend en krachtiger vertellen, er heel dicht opzitten en het naast elkaar praten van tieners en volwassenen tonen. Er wordt gecommuniceerd zonder elkaar te begrijpen. Ik liet mijn jonge acteurs hun eigen taalgebruik en gedrag inbrengen en zo ontstond er een niveau boven het gebeuren waar verteld wordt wat er aan de hand is en hoe personages zich voelen. De ongemakkelijke fysieke reacties van Sammy bij de politieondervragingen en de onderkoelde reacties van Lina zeggen meer dan woorden.”

HOME

Je mixt smartphone beelden met klassieke filmopnamen.

“Met dat idee van (monteur) Nico Leunen wilden we de drive van de jongeren vatten. Het gaat vooruit bij hen, er zit energie in, zelfs in lummelen zit energie. Voor een stuk is dat tijdloos, je zit als jongere in een lichaam dat verandert en zoiets heeft zijn invloed. Wat er wel verandert is de esthetiek van wat jongeren willen zien. Het kan nu niet trashy genoeg zijn, wat telt is niet de kadrering maar dat ze er zelf opstaan.

Als voorbereiding bekeek ik veel You Tube filmpjes waarin jongeren zich filmen en via dergelijke opnamen wilden we hun wereld in de film integreren. De scène in de keuken waar gezegd wordt “je bent te oud om het te snappen” zegt alles. De generaties praten naast elkaar en voor de jongeren is dat een evidentie. Het is ook niet de bedoeling dat ouderen het snappen. Een vertrouwd gevoel. Mijn ouders waren jong, open en begripvol maar dat wou ik als tiener eigenlijk niet. Ik dacht ‘hoe kan ik nu rebelleren wanneer je zo lief bent voor mij?’”

De familie is andermaal geen plek die warmte en geborgenheid biedt maar een die zorgt voort spanningen en frustraties.

“Iets wat ik dus niet zelf meegemaakt heb. Gelukkig maar want ik zou geen films kunnen maken over iets dat me getraumatiseerd heeft. Zoals ik met eigen kinderen van 4 en 8 te emotioneel betrokken ben om een film over kinderen van die leeftijd te maken. Ik groeide op in een warme, complexe familie waar altijd liefde en respect voor elkaar was. Je kon alles uitleggen.

HOME

Ik heb veel rock ‘n’ roll meegemaakt maar ik besefte steeds dat mijn norm niet dé norm was. Ik had heel snel door dat er heel andere mensen op de planeet rondliepen, dat er heel andere opvattingen en gevoelens leefden bij anderen. Ik denk dat alles wat in mijn films gebeurt, hoe vreemd het ook moge zijn, altijd een weergave is van wat ik stiekem gedacht, gevoeld of meegemaakt heb. Dingen die ik op een dramatische wijze verwerk. Mijn films zijn dan ook een soort psychoanalyse.”

Dat levert donkere thema’s zoals incest op maar je laat ons wel eerst kennismaken met de personages.

“Waardoor er toch een beetje begrip en sympathie is voor ‘het kwaad’ opduikt. Er zijn geen goeden en slechteriken in mijn films. Ik wil tonen dat de zaken veel ingewikkelder zijn en dat er voor elk vreemd gedrag misschien geen excuus maar wel een uitleg bestaat, een omkadering die maakt dat je iets begrijpt. Veel mensen verwarren ‘begrijpen’ en ‘goedkeuren’.

HOME

Ik wou in Home laten zien dat het van twee kanten komt. Ouderen doen domme dingen maar jongeren durven ook afschuwelijke zaken uitsteken waarvan je de ouders niet de schuld kan geven. Tiener zijn is de extremen opzoeken, afschuwelijke dingen doen en daar hopelijk een les uit leren. Ik heb liefde en begrip voor deze generatie omdat volwassen worden zo moeilijk is. Zeker nu, in niet echt rooskleurige tijden.”

In het open einde van Home zie je mensen zoeken.

“Mijn open eindes maken mensen ongemakkelijk maar ik kan me met de beste wil geen moment in mijn leven voor de geest halen waar alles duidelijk en onder controle was. Dat is zo boeiend aan het leven en zo typisch voor mens zijn. Home wringt en zo hoort het. De film wringt omdat hij een pijnpunt blootlegt, duidelijk maakt dat jong zijn zowel leuk als moeilijk is, en omdat ik dingen toon die men niet graag ziet of hoort. Home wil de kijker verplichten om zijn ogen open te houden en te beseffen dat het allemaal ingewikkeld ligt. De heftigheid van de film versterkt de heftigheid van het verhaal en de emoties.”

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in De Filmkrant, maart 2017)

HOME