Sam Peckinpahs The Osterman Weekend: Een verstorende thriller
THE OSTERMAN WEEKEND
“The end of a picture is always an end of a life” zei Sam Peckinpah (1925-1984) en enkele maanden na de release van zijn laatste film, de Robert Ludlum verfilming The Osterman Weekend, eindigde ook het bewogen leven van ‘bloody Sam’. Dat zorgde niet meteen grote opschudding bij publiek en critici. Deels omdat Peckinpahs reputatie als alcoholist en autodestructieve zonderling een vroegtijdige dood voorspelbaar maakte. Maar ook deels omdat de films van Peckinpah, op The Wild Bunch na, nooit geliefd waren bij zowel het mainstream publiek als het alternatieve circuit.
“Tenzij je je conformeert ben je altijd alleen in deze wereld,” wist Peckinpah, “maar door toe te geven, verlies je je onafhankelijkheid als menselijk wezen. Dus kies ik voor eenzaten. Als romanticus heb ik een zwak voor losers en een heimelijke affectie voor de onaangepasten en zwervers van deze wereld”. Even terug in de tijd met de recensie die we schreven meteen na een persvisie van een thriller die veel filmcritici Siberisch koud liet:
The Osterman Weekend
“I”m cloak, you must be dagger”. Zo begroet TV-ster John Tanner (Rutger Hauer) CIA-baas Maxwell Danforth (Burt Lancaster). De patriotische en heroïsche gevoelens waarmee CIA-agent Fassett (John Hurt) hem wil lijmen doen hem enkel geamuseerd denken aan ‘mantel en degen’ films. Zijn voorwaarden om mee te gdoen zijn minder altruistisch: hij wil Danforth striken voor een van zijn debat-duels.
THE OSTERMAN WEEKEND
De kracht van The Osterman Weekend ligt in Peckinpahs herwaardering van het begrip ‘spanning’ door het te verbinden met emotie. Het verhaal is daarbij van secundair belang, het fungeert enkel als een doolhof waarin personages evolueren. Die personages trachten zoveel mogelijk hun gevoelens te verbergen uit angst gekwetst te worden.
Maar de onderhuidse emoties veroorzaken een gespannen toestand die duidelijk is voordat de personages ook maar een woord gewisseld hebben (zoals bij de aankomst van Tanner). Elke barst in die schijntoestand, elke uiting van emotie gaat gepaard met een verlies aan controle, een falende techniek.
THE OSTERMAN WEEKNEND
Opmerkelijk daarbij is dat de CIA schijnbaar beroep doet op de verheven gevoelens (idealisme, eerlijkheid) van Tanner maar eigenlijk speculeert op zijn primaire emoties (zijn vernietigingsdrang). Tanner pept zich op met sterke emoties: haat (met het bekijken van bezwarende videobeelden) en liefde.
The Osterman Weekend is een verstorende film, een film waar men onder meer door de ingewikkelde montage moeilijk vat op krijgt en die ook niet te recupereren valt omdat Peckinpah systematisch elke mogelijke link met een soort betekenisvolle cinema (de politieke paranoia-films van Alan Pakula & co in de jaren zeventig) ondermijnt.
THE OSTERMAN WEEKEND
Uiteindelijk blijkt alles filmische manipulatie te zijn geweest en wordt het beeld niet uitgeschakeld (zoals Tanner vraagt aan de TV-kijker). Net zoals in Peckinpahs Cross of Iron waar het antwoord op de vraag “What will we do when we lose this war?” eenvoudigweg “Prepare for the next one” is.
IVO DE KOCK
(Artikel verschenen in ANDERE SINEMA, n° 56, februari 1984)
THE OSTERMAN WEEKEND