Boeken over Hal Ashby: Een vergeten seventies auteur herontdekt

apr 24, 2016   //   by Ivo De Kock   //   actueel, Algemeen, boek, regisseur  //  No Comments
best-Hal-Ashby-movie

BEING THERE: Hal Ashby

“Hal Ashby heeft zo’n light touch dat sommigen die met hem werkten niet eens zeker zijn dat hij de film geregisseerd heeft” stelt Jack Nicholson. Straffer nog, veel filmliefhebbers kennen Harold and Maude, The Last Detail, Shampoo, Coming Home en Being There maar weinigen weten dat ze gemaakt werden door Hal Ashby (1929-1988). “Ashby is nu grotendeels vergeten omdat hij de tegenslag had te sterven aan het einde van de jaren 80,” schrijft Peter Biskind, “maar hij heeft de meest opmerkelijke reeks films neergezet van alle jaren 70 regisseurs”.

Ashby behoorde tot de New Hollywood generatie van Robert Altman, John Cassavetes, Francis Ford Coppola, Brian De Palma, William Friedkin, Terence Malick en Martin Scorsese maar is zowat de ‘vergeten man’ in dit gezelschap. Ondanks het feit dat hij tijdens een carrière van amper 15 jaar een reeks briljante humane drama’s maakte die de socio-culturele spanningen in het Amerika van eind jaren 60, begin jaren 70 weerspiegelden.

Bound-for-Glory-1976

BOUND FOR GLORY

Het is veelzeggend dat over “one of the finest directors in American film” (dixit Norman Jewison) amper boeken verschenen. Een biografie (‘Being Hal Ashby: Life of a Hollywood Rebel‘ van Nick Dawson) en nu ook een studie (The films of Hal Ashby van Christopher Beach) en een interviewboek (Hal Ashby interviews van Nick Dawson).

Waarom is Ashby zo’n obscuur, vergeten cineast? De auteurs van beide boeken breken er zich het hoofd over. Voor het feit dat Ashby’s carrière in de jaren 80 – van Second-Hand Hearts over Let’s Spend the Night Together tot 8 Million Ways to Die – bergaf ging hebben ze wel een verklaring.

Met name het negatieve imago van de cineast – na een conflict met productiemaatschappij Lorimar werd de perfectionist en workaholic afgeschilderd als een verslaafde, onverantwoordelijke regisseur – zorgde ervoor dat hij na de commerciële en kritische successen van de seventies niet langer hot was. Ook al omdat hij vooral “persoonlijke films en geen big budgeted, splashy movies zoals Star Wars” wilde maken.

8 MILLION WAYS TO DIE (US 1986) JEFF BRIDGES, ROSANNA ARQUETTE Picture from the Ronald Grant Archive

8 MILLION WAYS TO DIE

Dieper graven maakt echter duidelijk dat Ashby reeds in zijn glorieperiode onderschat was. Zijn bescheidenheid paste immers niet bij de auteurpolitiek. Ashby weigerde niet enkel zichzelf te promoten, de hippie-cineast liet cinema primeren en benadrukte dat films maken samenwerken is. “Een regisseur moet open staan voor de gedachten en ideeën van anderen” aldus Ashby.

Het ontbreken van een eenheid van stijl en thematiek vormde een andere struikelblok voor het auteur-statuut dat regisseurs in het cinema-pantheon doet belanden. Want ook de rode draad (interesse in de human condition, empathie voor gevoelens) door Ashby’s oeuvre was te bescheiden, te weinig expressief.

harold-and-maude-pic

HAROLD AND MAUDE

Meer dan 20 jaar na Ashby’s dood beweegt er iets. Steeds meer cinefielen (her)ontdekken de scherpe, subversieve, menselijke en grappige films van deze maverick. “Het zijn films gemaakt in het systeem met de blik van een outsider,” weet Dawson, “voor hedendaagse filmmakers geven ze aan wat Hollywood cinema ooit was en hopelijk ooit terug wordt”.

Vandaar dat de fans van Ashby talrijk zijn. Alexander Payne, Wes Anderson, Cameron Crowe, Darren Aronofsky, Miranda July, Spike Jonze, Noah Baumbach, Steven Soderbergh en George Clooney hebben zich al ge-out als Ashby-fan. Tijd voor een mega-retrospectieve!

IVO DE KOCK

(Artikel verschenen in FILMMAGIE, n° 626, juli-augustus 2012)

Christopher Beach, The films of Hal Ashby, Wayne State University Press, 194 pag., 26

Nick Dawson (ed.), Hal Ashby interviews, University Press of Mississippi, 138 pag., 25

The-Last-Detail

THE LAST DETAIL van Hal Ashby

Leave a comment