Freek de Jonge’s kinderboek Met Annie en Joop naar de Bioscoop: Popcorn en slapstick in het donker.

mrt 18, 2016   //   by Ivo De Kock   //   actueel, boek, nieuws  //  No Comments
Toverlantaarn pag 16-17

MET ANNIE EN JOOP NAAR DE BIOSCOOP: Verhaal Freek de Jonge, illustratie Erik Kriek

De Nederlandse 71-jarige cabaretier Freek de Jonge heeft, samen met illustrator Erik Kriek, zijn eerste kinderboek geschreven. Met Annie en Joop naar de Bioscoop is nummertje 136 in de reeks ‘Gouden Boekjes’ en speelt in de jaren vijftig, toen naar de bioscoop gaan en films vertonen nog heel andere dimensie hadden dan in tijden van multiplexen, digitale projectie en online streamingdiensten. Dat creëert een zekere melancholie maar toch is het boekje eerder amusant dan nostalgisch. De Jonge heeft immers het feestgevoel van ‘cinema’ in de fifties perfect gevat.

Het eerste Gouden Boekje dateert uit 1953 en kaderde in een strategie van uitgeverij De Bezige Bij om speciaal voor kinderen bewerkte verhalen op de markt te brengen. Onder meer Annie M.G. Schmidt werd aangetrokken om de reeks ook kwalitatief op niveau te houden. Uitgeverij Rubinstein, die in 2001 de rechten van de ‘Gouden Boekjes’ verwierf, knoopt aan bij die traditie van kwaliteit voor het boekje dat in samenwerking met het EYE Filmmuseum in Amsterdam liet ontwikkelen als eerbetoon aan het 70 jaar geleden opgerichte Nederlands Filmarchief.

Toverlantaarn pag 2-3

MET ANNIE EN JOOP NAAR DE BIOSCOOP: Een matinee in Cinema Toverlantaarn

Dat betekent trouw aan de klassieke vormgeving: een gekartonneerde boekje met een gouden rug dat stevig en handig genoeg is voor kleuters en peuters (“vanaf 4 jaar” is de adviesleeftijd) met een kort verhaaltje dat op 28 pagina’s verteld wordt. Maar dat betekent ook gereputeerde samenstellers. Voor het educatief voorleesboek Met Annie en Joop naar de Bioscoop ging de opdracht naar Freek de Jonge (tekst en verhaal) en Erik Kriek (illustratie, deze stripauteur is bekend van Gutsman, Het onzienbare).

Zij kozen voor een eenvoudig verhaal. De fifties-kinderen Annie en Joop leven in filmfamilies: de zus van Joop verkoopt kaartjes aan de kassa van bios De Toverlantaarn en Annie’s moeder is een ouvreuse die mensen naar hun stoeltjes wijst. Wanneer het licht uitgaat is het smullen van de popcorn en genieten van de avonturen van Laurel en Hardy met een piano in de hoofdrol (The Music Box, 1932). Tot de chaos ook in de zaal toeslaat.

De in retrostijl uitgevoerde illustraties met hoog Back to the Future gehalte van Erik Kriek tonen nieuwe (EYE Filmmuseum, dat sowieso iets heeft van een vliegende schotel, één van de droomobjecten uit de fifties) en oude gebouwen (cinema De Toverlantaarn) maar vooral ook beroepen die voor kinderen iets magisch en mysterieus hebben: ouvreuse, operateur en in zekere zin ook kassière. Film wordt opnieuw iets tastbaars, met een filmspoel dat van de projector rolt en ook de zaal in een puinhoop verandert wanneer Annie struikelt en de popcorn in het rond vliegt.

Toverlantaarn pag 18-19

MET ANNIE EN JOOP NAAR DE BIOSCOOP: Angst en opwinding in het donker

Het gebeuren op het scherm, een slapstickfilm met de Dikke en de Dunne, wordt weerspiegeld in de zaal en Annie tovert met haar uitroep ‘Gratis popcorn voor iedereen’ het minidrama om in een vrolijk feest. We sluiten af met de moraal van het verhaal: “ze hoeven geen tv te kijken, thuis waar de poes tevreden spint, omdat zowel Joop als Annie de bioscoop veel leuker vindt”.

Op een ogenblik dat de oude vertrouwde bioscoop fel onder druk staat – eerst door digitalisering en nu door streamingdiensten zoals Screening Room – is het goed dat kinderen wat historische achtergrond krijgen. Met Annie en Joop naar de Bioscoop geeft aan dat de bioscoopomgeving er enkele jaren geleden helemaal anders uitzag. Maar ook dat film niet enkel beeld maar ook (tastbare) materie was.

Dit gegeven wordt op een educatieve manier benaderd, de auteurs slaan niet aan het jammeren of staan niet met het moraliserend vingertje te wijzen. Er hangt ook geen vroeger was het beter sfeertje om het boek. “Ik kijk niet zo met een nostalgische blik naar de wereld,” zegt Freek de Jonge, “het leven ontwikkelt zich”.

De toon van het boek is dan ook eerder vrolijk en luchtig. De kinderen beleven een avontuur op weg naar (op de fiets) en in de bioscoop waar een affiche van King Kong aan de muur hangt en Stan Laurel en Oliver Hardy schitteren op het witte doek. Ze ontmoeten leuke mensen zoals de ouvreuse met een bak popcorn op haar buik, de operateur die op zijn tenen moet staan om een nieuw filmspoel op te leggen en natuurlijk al die mensen die in spanning afwachten tot het pikdonker wordt. Er is een kwajongen die roept, een moederskind die bang is en een grappige film die Joop en Annie niet echt begrijpen.

Ze houden elkaars hand vast en schrikken wanneer een spoel de zaal inrolt en Annie’s moeder struikelt en het publiek daardoor onder de popcorn zit. Chaos alom maar de sfeer blijft goed en iedereen amuseert zich. De bioscoop is duidelijk een feel good place. Voor kinderen en voor volwassenen. Het is een plaats waar film een feest kan zijn en kinderen hun verbeelding mogen laten galopperen. Terwijl de makers ook het ritueel (“naar de bioscoop gaan”) op positieve manier benadrukken.

Met Annie en Joop naar de Bioscoop is een heel filmisch boekje dat perfect de vinger legt op zowel jeugdige verwondering als de kracht van de bioscoopervaring. Voor de jonge helden van Freek de Jonge betekent de bioscoop heel veel plezier: “Vandaag is het weer bioscoopdag. Blij dansen ze de kamer rond.” Hun enthousiasme werkt aanstekelijk. Ook wij willen met Annie en Joop naar de bioscoop.

IVO DE KOCK

Freek de Jonge, Met Annie en Joop naar de Bioscoop, illustraties Erik Kriek, Uitgeverij Rubinstein i.s.m. EYE, Amsterdam, 2016, 28 pagina’s, € 6,95. Info: Rubinstein

Cover_Met Annie en Joop

MET ANNIE EN JOOP NAAR DE BIOSCOOP: geschreven door Freek de Jonge en geïllustreerd door Erik Kriek

Leave a comment